Nửa triệu người Ba Lan tham dự thánh lễ ĐTC tại Czestochowa

CZESTOCHOWA. ĐTC Phanxicô đã dành buổi sáng thứ năm 28-7-2016 để hành hương kính Đức Mẹ Nữ Vương Ba Lan và cử hành thánh lễ kỷ niệm 1050 nước dân nước này được rửa tội.

 Thực vậy, trong khi hàng trăm ngàn bạn trẻ từ 187 quốc gia dự các buổi học giáo lý về chủ đề lòng thương xót, do các GM thuộc cùng ngôn ngữ hoặc quốc gia đảm trách tại nhiều địa điểm khác nhau ở Cracovia, thì ĐTC đến viếng Đền thánh Đức Mẹ Jasna Gora.

 Viếng tu viện dòng Đức Mẹ dâng mình vào Đền Thánh

 Rời tòa TGM Cracovia nơi ngài qua đêm, trên đường đi Czestochowa, ĐTC đã ghé thăm ĐHY Marcharski, 89 tuổi, nguyên TGM Cracovia đang được điều trị ở nhà thương, rồi ngài ghé lại tu viện của các nữ tu dòng Đức Mẹ Dâng Mình vào Đền Thánh. Từ lâu các nữ tu dòng này vẫn phục vụ tại Vatican, và ngài muốn dừng lại nhà dòng Mẹ của các chị để chào thăm và cám ơn.

 Đây cũng là dòng đảm trách nhiều công tác tông đồ giáo dục ở Ba Lan. Tu viện chính của các chị ở Cracovia có từ thế kỷ 18 và cạnh đó là một trường trung học cấp II và cấp III, cùng với một thánh đường dâng kính thánh Gioan Tẩy Giả.

 Đến nơi, ĐTC đã được nữ tu Bề trên Tổng quyền, một số nữ tu và các em nữ học sinh tiếp đón. Ngài vào nhà nguyện của tu viện, và 30 nữ tu đã có mặt sẵn tại đây để chào đón. ĐTC đã cầu nguyện trong thinh lặng trước Mình Thánh Chúa, chào thăm các chị và ký tên vào sổ vàng của tu viện, với câu: ”Trong lúc cám ơn các chị về việc phục vụ quí giá, tôi chúc lành và khích lệ sứ mạng giáo dục của các chị: đó là trong tình yêu thương vun trồng những hạt giống tốt lành, đẹp đẽ và sự thật mà Thiên Chúa gieo nơi các thế hệ trẻ”.

 Czestochowa và Đền thánh Jasna Gora

 Thay vì đáp trực thăng của quân đội Ba Lan, ĐTC đã dùng xe để tới thành phố Czestochowa cách đó 140 cây số đường bộ hướng tây bắc. Thành phố này có gần 240 ngàn dân cư và là trụ sở của Tổng giáo phận cùng tên với 807 ngàn tín hữu thuộc 311 giáo xứ.

 Czestochowa hiện nay là một trung tâm quan trọng về kinh tế và văn hóa, nhưng danh tiếng của thành này như trung tâm hành hương quan trọng nhất nước là nhờ sự hiện diện của Đền thánh Đức Mẹ Jasna Gora.

 Jasna Gora có thể dịch là ”Minh Sơn”, ngọn núi sáng. Đền Thánh này thu hút các tín hữu hành hương từ 6 thế kỷ nay. Đối với người Ba Lan, đây là một nơi đầy những biểu tượng và kỷ niệm của đất nước dân tộc. Nhiều người Ba Lan gắn liền đền thánh này với những kinh nghiệm bản thân, từ ngày Quốc tế giới trẻ năm 1991 với Đức Gioan Phaolô 2 và 1 triệu 400 ngàn bạn trẻ tề tựu về đây, cho đến những ngày tang tóc hồi tháng 4 năm 2005, khi 300 ngàn tín hữu tụ tập tại đây trong kỳ Đức Gioan Phaolô 2 qua đời và được an táng.

 Lịch sử

 Nhìn lại lịch sử: năm 1384, Vua Ladislaus ở Opole, thuộc triều đại nhà Jagiellonia, đã xây một nguyện đường đặc biệt để giữ ảnh Đức Mẹ Đen, và ủy thác bức ảnh cho các đan sĩ thuộc dòng thánh Phaolô từ Hungari bảo quản. Kỷ niệm về các cuộc đại hành hương có từ năm 1627, khi dân thành Gliwice đến đây để cám ơn Đức Mẹ vì đã cứu thoát thành của họ khỏi cuộc xâm lăng của quân đội Thụy Điển.

 Các pháo đài quanh đan viện đã biến nơi này thành một đồn phòng thủ quan trọng. Jasna Gora đã kháng cự được các cuộc tấn công của các lực lượng Tin Lành Hussite từ miền Boemia và quân đội Thụy Điển, cũng như các vụ đặt bom của quân đội Đức hồi năm 1944.

 Trong thập niên 1980, mặc dù những chướng ngại do nhà cầm quyền cộng sản Ba Lan đặt ra, các cuộc hành hương vẫn gia tăng gấp 4 lần so với bình thường, chứng tỏ vai trò của Đền thánh Jasna Gora là nơi hành hương, sùng mộ và biểu lộ sự sống còn của đất nước.

 Thư viện có trang trí của Đền thánh Jasna Gora, cũng như bảo tàng viện trưng bày các đồ quí giá và huy hiệu do các tín hữu hành hương lại lại, cũng các khí giới tịch thu được của những quân xâm lược cũng là những điều thu hút các tín hữu hành hương. Ngoài ra còn có những quà tặng của cac tù nhân sống sót tại các trại tập trung cũng như chứng từ của các vị quốc trưởng, kể từ vua Vladyslav Jagiello hồi thế kỷ 15 cho đến cựu tổng thống Lech Walesa.

 Vương cung thánh đường Đức Mẹ Jasna Gora hùng vĩ được tái thiết sau trận hỏa hoạn hồi năm 1690. Tại nhà nguyễn Đức Mẹ, có treo bức ảnh Đức Mẹ đen, Nữ Vương Ba Lan. Theo lưu truyền, thánh Luca đã vẽ bức họa này trên một tấm gỗ lấy từ nhà của thánh gia ở Nazareth. Hai vết sẹo trên khuôn mặt Đức Mẹ và vết gươm của những người tin lành Hussite cách đây 550 năm.

 Jasna Gora vẫn giữ nguyên vẻ khổ hạnh truyền thống và không có những cảnh tượng thương mại như tại một số trung tâm Thánh Mẫu khác. Năm 1991, Đền thánh này là trung tâm của Ngày Quốc Tế giới trẻ lần thứ 6.

 Viếng Đền Thánh Đức Mẹ

 Đến Czestochowa vào lúc gần 9 giờ rưỡi, ĐTC đã dùng xe 'Papamobile' tiến về Đền thánh Jasna Gora, đồng thời để chào thăm nửa triệu tín hữu đứng dọc theo các đường lộ nhất là khu vực trước Đền Thánh, trong bầu không khí rất tưng bừng.

 Khi tới đan viện và Đền Thánh, ĐTC được Cha Bề trên Tổng quyền và 300 Đan sĩ dòng Thánh Phaolô đón tiếp và hướng dẫn vào nhà nguyện, trước ảnh Đức Mẹ Đen. Bên trái bàn thờ có một bình thánh tích đựng giải áo mang vết máu của ĐTC Gioan Phaolô 2 khi ngài bị mưu sát ngày 13-5-1981.

 ĐTC cầu nguyện trong thinh lặng và dâng kính Đức Mẹ đóa hoa hồng vàng, theo thói quen của các vị Giáo Hoàng tiền nhiệm.

 Dâng thánh lễ

 Tiếp đến, ngài tiến ra địa điểm cử hành thánh lễ, với bàn thờ ở trên cao, trước tường của Đan viện thánh Phaolô. Khi tiến lên bàn thờ, ĐTC bị hụt chân ngã, nhưng đã được Đức Ông trưởng ban nghi lễ đi cạnh nâng dậy ngay.

 Đồng tế với ĐTC có 130 Hồng Y GM Ba Lan, các GM khách và hàng ngàn LM đồng tế ngồi trước lễ đài. Trong số những người hiện diện cũng có Ông bà Tổng Thống, bà thủ tướng và các giới chức chính quyền Ba Lan.

 Thánh lễ kỷ niệm biến cố cách đây 1050 năm, quận công Miesko I của Ba Lan chịu phép rửa năm 966 khi kết hôn với công chúa Dubrawka xứ Boemia và đưa toàn dân theo Công Giáo la tinh, và thành lập quốc gia Ba Lan.

 Bài giảng thánh lễ

 Trong bài giảng bằng tiếng Ý, và được dịch ra từng đoạn bằng tiếng Ba Lan , ĐTC đã nhấn mạnh sự kiện Thiên Chúa đi vào lịch sử loài người trong sự nhỏ bé, khiêm hạ, không hề có sự hiển thắng, không chút biểu dương hùng hồn nào của Đấng Toàn Năng. Trái lại Chúa đi vào trần thế một cách đơn sơ nhất, như một hài như từ người mẹ. Ngài đến trong sự bé nhỏ, trong khiêm tốn. Ngài nói:

 ”Từ các bài đọc của phụng vụ này, nổi bật sợi dây của Thiên Chúa kéo qua lịch sử nhân loại và dệt thành lịch sử cứu độ...

 Bài Tin Mừng đọc trong thánh lễ, kể lại phép lạ tiệc cưới Cana. Phép lạ này cũng không diễn ra như một dấu chỉ huy hoàng trước mặt dân chúng, và cũng chẳng phải như một can thiệp giải quyết một vấn đề chính trị nóng bỏng. Trái lại phép lạ ấy diễn ra tại một làng nhỏ, một phép lạ đơn sơ, mang lại vui mừng cho lễ cưới của một gia trình trẻ, hoàn toàn vô danh. Nhưng nước biến thành rượu cho lễ cưới là một dấu chỉ lớn lao, vì tỏ cho chúng ta thấy tôn nhan hôn phu của Thiên Chúa, một vị Thiên Chúa ngồi vào bàn với chúng ta, Ngài mơ ước và thực hiện sự hiệp thông với chúng ta. Cử chỉ ấy nói với chúng ta rằng Chúa không giữ khoảng cách, nhưng gần gũi và cụ thể, Ngài ở giữa chúng ta và chăm sóc chúng ta, không quyết định thay cho chúng ta và cũng chẳng bận tâm đến những vấn đề quyền bính... Vì thế, Thiên Chúa cứu vớt chúng ta bằng cách trở nên bé nhỏ, gần gũi và cụ thể. Nhất là Thiên Chúa trở nên nhỏ bé, hiền lành và khiêm nhường trong lòng (Mt 11,29). Ngài ưa thích những người bé mọn, và mạc khải cho họ Nước Thiên Chúa (Mt 11,25). Họ là những người cao trọng trước mặt Chúa và Chúa đoái nhìn họ (Xc Is 55,2). Chúa yêu thương họ hơn, vì họ chống lại sự kiêu căng trong cuộc sống đến từ thế gian (Xc 1 Ga 2,16)..

 Từ những nhận định trên đây, ĐTC nhắc đến bao nhiêu người con nam nữ của dân tộc Ba Lan: ”Những vị tử đạo đã làm rạng ngời sức mạnh vô phương tự vệ của Tin Mừng; những người đơn sơ nhưng ngoại thường đã biết làm chứng về tình yê của Chúa giữa những thử thách lớn lao.. những người hiền lành và mạnh mẽ loan báo Lòng Thương Xót, như thánh Gioan Phaolô 2 và thánh nữ Faustina. Qua những ”kênh” này của tình thương, Chúa đã ban những hồng ân vô giá cho toàn thể Giáo Hội và toàn thể nhân loại. Thật là một điều đầy ý nghĩa khi việc kỷ niệm phép rửa tội của dân tộc Ba Lan diễn ra trùng vào Năm Thánh Lòng Thương Xót.

 Ngoài ra, Thiên Chúa gần gũi, Nước của Ngài gần kề (xc Mc, 1,15): Chúa không muốn người ta sợ hãi như một chúa tể quyền năng và xa cách, Ngài không muốn ở lại trên một ngai trên trời cao hoặc trong các sách sử, nhưng Ngài hạ cố, đi xuống những biến cố hằng ngày của chúng ta, để đồng hành với chúng ta. Khi nghĩ đến hồng ân ngàn năm đức tin dồi dào, thật là đẹp nếu trước tiên chúng ta cảm tạ Thiên Chúa, Đấng đã đồng hành với dân tộc anh chị em, cầm tay và dẫn dắt qua bao nhiêu hoàn cảnh. Đó cũng là điều mà chúng ta, trong tư cách là Giáo Hội, được kêu gọi thực hiện: lắng nghe, can dự, trở nên gần gũi, thân cận, chia sẻ những vui mừng và cơ cực của dân chúng, để Tin Mừng lan tỏa một cách phù hợp nhất và mang lại nhiều thành quả: nhờ sự chiếu tỏa tích cực qua đời sống minh bạch.

 Sau cùng, Thiên Chúa cụ thể. Từ các bài đọc hôm nay chúng ta cũng thấy tất cả trong hoạt động của Thiên Chúa, đều là cụ thể: Sự Khôn Ngoan của Chúa ”hoạt động như một người thợ” (Xc Cn 8,30), Ngôi Lời Thiên Chúa làm người, sinh từ một người mẹ, sinh dưới lề luật (Xc Gl 4,4), Ngài có các bạn hữu và tham dự lễ hội... Trong lịch sử, anh chị em, đã có thể động chạm sự dịu dàng cụ thể và quan phòng của Mẹ tất cả mọi người đến đây để tôn kính Mẹ như khách hành hương..

 ”Mẹ là Đấng mà chúng ta tụ họp nơi đây để nhìn lên Người. Trong Mẹ Maria chúng ta tìm được sự hoàn toàn phù hợp với Chúa.. Trong cuộc sống của Mẹ Maria, chúng ta chiêm ngưỡng sự nhỏ bé của Thiên Chúa, Đấng ”đã nhìn đến phận hèn của tôi tớ Chúa” và ”đã nâng những người khiêm hạ lên cao” (Kc 1,48.52). Thiên Chúa đã rất hài lòng về Mẹ đến độ đã để Mẹ dệt thân mình của Người và qua đó Mẹ trở thành Mẹ Thiên Chúa, như bài thánh ca rất cổ kính từ bao thế kỷ vẫn tuyên xưng.

 Tại Cana cũng như tại Jasna Gora này, Mẹ Maria trao tặng chúng ta sự gần gũi của Mẹ, Mẹ giúp chúng ta khám phá điều gì còn thiếu đối với cuộc sống sung mãn... Trong tư cách là người Mẹ gia đình, Mẹ muốn gìn giữ chúng ta ở cùng nhau. Đoàn kết. Trong sự hiệp nhất, hành trình của dân tộc anh chị em đã vượt thắng bao nhiêu thời điểm khó khăn. Mẹ đã can đảm vững mạnh dưới chân Thập Giá và kiên trì trong kinh nguyện với các môn đệ chờ đợi Chúa Thánh Linh, xin Mẹ đổ tràn ước muốn đi xa hơn những ngọn tháp và những vết thương quá khứ, và kiến tạo tình hiệp thông với tất cả mọi người, không bao giờ chiều theo cám dỗ tự cô lập và áp đặt”.

 Trong lời chào mừng ĐTC cuối thánh lễ, Đức Cha Polak, TGM giáo phận Gnieszo là giáo phận đầu tiên của Ba Lan, đã cám ơn ĐTC và nói rằng: ”Chúng con tiếp tục phó dâng sứ mạng của ĐTC hướng dẫn dân Chúa cho cái nhìn từ mẫu của Đức Mẹ Đen, cho Con Tim và đôi tay của Mẹ. Chúng con rất cần sứ vụ Phêrô này, mở cho chúng con sự hân hoan loan báo Tin Mừng. Xin Thiên Chúa thưởng công bội hậu cho ĐTC.

 Thánh lễ kết thúc lúc 12 giờ 15 và ĐTC trở về Cracovia, dùng bữa trưa và nghỉ ngơi tại tòa TGM. Ban chiều có buổi tiếp đón chính thức các bạn trẻ quốc tế dành cho ĐTC tại công viên Blonia.

 G. Trần Đức Anh OP