Tóm lược tham luận phiên họp khoáng đại thứ 11 của Thượng Hội đồng Giám Mục thế giới về gia đình

VATICAN. Văn phòng Tổng thư ký THĐGM đã công bố bản tóm lược ý kiến của 41 nghị phụ phản ứng trong phiên khoáng đại thứ 11 sáng thứ hai 13-10-2014, sau khi nghe ĐHY Peter Erdoe, Tổng tường trình viên, đúc kết các bài phát biểu của 180 nghị phụ trong tuần lễ đầu tiên của Công nghị Giám mục thế giới.

Bản tóm lược nói rằng:

“Nói chung, bản tường trình đúc kết được đánh giá cao vì diễn đạt tốt các bài phát biểu. Qua tường trình này, người ta thấy phản ánh lòng yêu mến của Giáo Hội đối với các gia đình trung thành với Chúa Kitô, và cả khả năng của Giáo Hội gần gũi con người trong mọi lúc của cuộc sống, khả năng hiểu rằng đằng sau những thách đố mục vụ, có bao nhiêu người đang chịu đau khổ. Cái nhìn của Thượng HĐGM phải là cái nhìn của vị mục tử hiến mạng sống mình vì đoàn chiên, chứ không phải thái độ tiên thiên xét đoán đoàn chiên.

Ngoài ra, vì Bản tường trình của ĐHY Erdoe thu thập nhiều quan điểm khác nhau để cung cấp căn bản làm việc cho các nghị phụ trong các nhóm nhỏ, trong phần góp ý và phản ứng, các nghị phụ đã đề nghị thêm một số suy tư: ví dụ, tuy Giáo Hội phải đón tiếp những người gặp khó khăn, nhưng cũng nên nói nhiều hơn về những gia đình trung thành với giáo huấn của Tin Mừng, cám ơn và khích lệ họ vì chứng tá của họ. Từ Thượng HĐGM này người ta phải thấy rõ hôn phối là bất khả phân ly, hạnh phúc và chung thủy, đẹp đẽ, là có thể, và hiện diện trong xã hội, vì thế tránh tình trạng chỉ chú ý đến những hoàn cảnh gia đình bất toàn.

- Một số nghị phụ khác đề nghị nhấn mạnh nhiều hơn về đề tài phụ nữ, việc bảo vệ phụ nữ và tầm quan trọng của phụ nữ trong việc thông truyền sự sống và đức tin; ghi thập vài nhận xét về vai trò của các ông bà giữa lòng gia đình; nhắc đến rõ rằng gia đình như “Giáo Hội tại gia” và giáo xứ như “gia đình của các gia đình”, cũng vậy, nên đề cao Thánh Gia như mẫu gương cần tham chiếu chắc chắn. Trong viễn tượng đó, có nghị phụ đề nghị đề cao viễn tượng truyền giáo của gia đình, gia đình loan báo Tin Mừng trong thế giới hiện nay.

- “Cần đào sâu và làm sáng tỏ sự tiệm tiến, vì điều này có thể là nguồn gây ra một loạt những hỗn độn. Ví dụ, về việc cho những người ly dị tái hôn được lãnh nhận các bí tích, có nghị phụ nói thật là khó chấp nhận những luật trừ mà không làm cho nó trở thành một qui luật chung.

- Có nghị phụ cũng nhận xét rằng từ “tội lỗi” hầu như vắng bóng trong bản tường trình đúc kết. Cũng vậy giọng văn ngôn sứ của những lời Chúa Giêsu, cần phải được nhắc nhớ để tránh nguy cơ rập theo não trạng của thế giới ngày nay.

- Về những người đồng tính luyến ái, các nghị phụ đồng ý về sự cần tiếp phải đón tiếp, nhưng với sự thận trọng đúng đắn, để không tạo nên cảm tưởng là Giáo Hội đánh giá tích cực xu hướng đồng tính luyến ái. Cũng cần chú ý như thế đối với những cặp sống chung không kết hôn.

- Một số phản ứng khác của các nghị phụ nhấn mạnh sự cần thiết phải tái khẳng định tầm quan trọng của bí tích rửa tội, là điều thiết yếu để hiểu tường tận đặc tính bí tích của hôn phối và bản chất của nó là “một thừa tác vụ” trong việc loan báo Tin Mừng.

- Về việc tiến hành mau lẹ thủ tục giải hôn phối, một vài nghị phụ bày tỏ sự ngỡ ngàng về đề nghị ủy thác nhiều thẩm quyền hơn cho GM giáo phận, đè nặng thái quá trên vai các vị.

- Một số nghị phụ khác đề nghị suy tư sâu xa và chi tiết hơn về những vụ đa thê, nhất là những người trở lại đạo và muốn lãnh nhận các bí tích. Cũng vậy cần suy tư thêm sự lan tràn nạn dâm ô, nhất là qua Internet, là nguy cơ thực sự đối với đời sống vợ chồng.

- Sau cùng cần đề cập một cách sâu rộng và quyết liệt hơn không những vấn đề phá thai, nhưng cả vấn đề mang thai mướn.

Nhận định phê bình của Đức Cha Chủ tịch Hội đồng Giám Mục Ba Lan

Đức Cha Stanislaw Gadecki, TGM Poznan, Chủ tịch HĐGM Ba Lan, mạnh mẽ phê bình bản tường trình đúc kết hôm 13-10-2014 tại Thượng HĐGM thế giới về gia đình.

Trong cuộc phỏng vấn dành cho chương trình tiếng Ba Lan của Đài Vatican, Đức TGM Gadecki nói: tôi không dám nói bản tường trình này là một sự xa rời giáo huấn của Đức Gioan Phaolô 2, nhưng trong đó người ta thấy dấu vết của ý thức hệ chống hôn nhân.

Theo Đức TGM, Bản tường trình chứng tỏ người ta không có một cái nhìn rõ ràng về mục đích của chính Thượng HĐGM này. Ngài nói:

“Mục đích mục vụ chủ yếu của chúng ta là nâng đỡ gia đình, chứ không đánh vào gia đình bằng cách chỉ trình bày những hoàn cảnh khó khăn, các hoàn cảnh này tuy có thực, nhưng không phải là nòng cốt chính yếu của gia đình và không xóa bỏ sự cần thiết phải nâng đỡ các gia đình tốt lành, bình thường và chiếm đại đa số, đang chiến đấu không phải để sống còn, nhưng để trung thành”.

Đức TGM Chủ tịch HĐGM Ba Lan cũng phê bình sự kiện khi nói về gia đình và hôn nhân, người ta dùng một số tiêu chuẩn đáng nghi ngờ. Ví dụ tiêu chuẩn “tiệm tiến” (gradualità). Nhưng phải chăng người ta có thể thực sự coi việc nam nữ sống chung không kết hôn như một sự tiệm tiến và là một con đường để thánh hóa hay sao?

Vị Chủ tịch HĐGM Ba Lan nhận xét: trong bản tường trình người ta bỏ qua đề tài tội lỗi, như thể quan điểm trần thế đã thắng và tất cả những gì dẫn đến sự hoàn hảo là bất toàn.

Ngoài ra, theo Đức TGM Gadecki, những đoạn nói về việc việc ủy thác các trẻ em cho các cặp đồng phái tính được trình bày như thể có sự chấp thuận một tình trạng như vậy. Đó cũng là một thiếu sót trong bản tường trình: thay vì cổ võ sự chung thủy, giá trị của gia đình, dường như người ta chấp nhận mọi sự như nó xảy ra. Thậm chí người ta có cảm tưởng cho đến nay giáo huấn của Giáo Hội không có lòng từ bi thương xót, trong khi bây giờ người ta bắt đầu giáo huấn về lòng từ bi thương xót”.

Họp báo minh định

Trọn ngày 14-10-2014, cả sáng lẫn chiều, các nghị phụ Thượng HĐGM đã nhóm họp trong các nhóm nhỏ, tùy theo sinh ngữ, để đào sâu các vấn đề.

Ban trưa, Cha Lombardi cùng với hai vị trưởng nhóm đã mở cuộc họp báo. Cha Lombardi đã thông báo một tuyên ngôn của Văn phòng Tổng thư ký Thượng HĐGM về những phản ứng báo chí đối với Bản tường trình của ĐHY Peter Erdoe. Theo Văn phòng, người ta không hiểu bản chất của bản tường trình này. Đó chỉ là một văn kiện làm việc, tóm tắt những bài phát biểu và thảo luận trong tuần làm việc đầu tiên và giờ đây các điều đó được đề nghị cho cuộc thảo luận trong các nhóm nhỏ, như qui luật của Thượng HĐGM qui định. Kết quả các cuộc thảo luận nhóm sẽ được công bố vào sáng thứ năm tới đây, 16-10. Mỗi bản tóm lược của mỗi nhóm được trình bày khoảng 10 phút.

Trưởng của một nhóm tiếng Ý, ĐHY Filoni, Tổng trưởng Bộ truyền giáo, nhận xét rằng nhiều báo chí đã phản ứng về Bản tường trình của ĐHY Erdoe và nhiều người khác cảm thấy ngỡ ngàng như thể ĐTC đã nói hoặc đó là quyết định của Thượng HĐGM, trong khi văn bản đó chỉ là một văn kiện làm việc, để thảo luận.

G. Trần Đức Anh OP