CHỦ NHẬT 1 MÙA CHAY
Hiểu một lời Tình yêu đích thực thật là khó! Trong cuộc sống của chúng ta, biết bao nhiêu lời tình yêu ngỏ với chúng ta, nhưng chúng ta không nghe được gì cả! Đứa con không hiểu cha mẹ, thầy dạy nó…Người lớn không biết ai thực sự quan tâm tới mình. Chính xác hơn, họ tiếp nhận những lời tình yêu tùy theo ước muốn của mình, qui tụ về chính mình. Vì thế chúng ta hãy tập yêu thương và để mình được yêu thương.
Sách Đệ Nhị Luật 26,4-10
Bản văn nầy lấy lại lời tuyên xưng đức tin cổ nhất của Israel đánh dấu một cách sâu xa ý thức tập thể. Đó là hoài niệm về Tổ phụ Abraham, về thời lưu ngụ ở Ai cập mà họ bị đối xử như nô lệ, về thời gian lang thang trong sa mạc, về những ngày vào Đất hứa, hoàn thành mọi lời Chúa hứa. Thiên Chúa là đấng trung thành.
Thánh vịnh 90
Tòan bộ cuộc sống được ví như một cuộc vượt qua sa mạc đầy nguy hiểm để tiến về nơi Hạnh phúc. Giữa muôn vàn khó khăn, Thiên Chúa vẫn hiện diện ở đó. Người đáp lại mọi lời cầu nguyện tha thiết của những ai gắn bó với Người. Người che chở họ khỏi những thù địch hăm dọa.
Thư gửi tín hữu Rô ma 10,8-13
Thánh Phao lô cho thấy rằng Do thái giáo hiểu ý sai nghĩa đích thực của lời Thiên Chúa mời gọi. Tương quan giữa Israel và Thiên Chúa là tương quan mặc cả. Họ cho rằng nhờ sống tuân giữ lề luật một cách tỉ mỉ, họ phải được Thiên Chúa đáp lại bằng yêu thương ban cho thành công trong cuộc sống. Như thế họ làm méo mó khuôn mặt của Thiên Chúa mà tình yêu của Người là nhưng không và mở ra cho tất cả mọi người.
Tin mừng Lc 4,1-13
NGỮ CẢNH
Bản văn nầy là một trong ba trình thuật mà ba tác giả nhất lãm Mt, Mc và Lc dùng để làm phần dẫn nhập vào đời sống công khai của Chúa Giê su: Gioan Tẩy giả rao giảng, phép rửa Chúa Giê su, và cám dỗ trong sa mạc. Lc giới thiệu sứ mạng của Gio an Tẩy giả trong một đọan văn khá dài (3,1-20). Kế đến là trình thuật phép rửa (3, 21-22). Lc giới thiệu Chúa Giê su qua hệ gia phả của Ngài (23-38) đi suốt chiều dài lịch sử Thánh Kinh. Và sau cùng là việc Chúa Giê su đối đầu với quỉ dữ (4,1-13) trước khi long trọng đưa Ngài vào sứ vụ công khai trong hội đường Na gia rét (4,14-30).
Có thể đọc bản văn nầy theo bố cục sau đây:
4, 1-2: nói chung về các cám dỗ trong sa mạc
4, 3-4: cám dỗ thứ nhất: quyền bính trên sự vật
4,5-8: cám dỗ thứ hai: quyền bính trên người
4,9-12: cám dỗ thứ ba: quyền bính trên các thiên thần
4,13: ma quỉ rời xa Chúa Giê su, chờ dịp khác.
TÌM HIỂU
Thánh Thần: một trong những nét đặc trưng của riêng Lc là dành không gian hoạt động cho Chúa Thánh Thần. Ngài không chỉ nói về Thánh Thần khi trình bày sự kiện Hiện xuống (Cv 2,4) và trong phần còn lại của sách Công vụ (8,18-19; 19,2-6), nhưng còn cho thấy Thánh Thần hoạt động ngay từ khi khởi đầu sứ vụ của Chúa Giê su, cả nơi nguồn gốc của Ngài trong biến cố Truyền tin (1,35). Ba lần ngài nói đến Thánh Thần: trong phép Rửa (3,22), trong cơn cám dỗ (4,1) và lúc khởi đầu sứ vụ (4, 14-18). Phép Rửa thoáng cho thấy mầu nhiệm của Ba ngôi: Thánh Thần ngự xuống trên Chúa Giê su khi Chúa Cha gọi Ngài là Con của Người. Trong sa mạc, Chúa Giê su “đầy Chúa Thánh Thần” (4,1), có thể đương đầu với tên cám dỗ mà vẫn trung thành với Cha. Với Thánh Thần được lãnh nhận, Chúa Giê su được giới thiệu như là ngôn sứ, khi ở Na gia rét Ngài đọc và áp dụng cho chính mình lời trong sách Isaia (4,18-24).
Hoang địa: trong Kinh Thánh hoang địa vừa là nơi cám dỗ vừa là nơi hiện diện của Thánh Thần.
Suốt bốn mươi ngày: bản văn qui chiếu đến 40 ngày trong sa mạc. Con số 40 năm chỉ tròn một thế hệ trong đó Dân chúa được canh tân; như ông Mô sê ở trên núi Si nai 40 ngày (Xh 24,18); Ê li a đi 40 ngày đàng tới núi thánh (1V 19,8). Sách Tin mừng nối kết hai nhân vật ấy bên cạnh Chúa Giê su trên núi Biến Hình (9,30).
Bốn mươi ngày mà Chúa Giê su đã trải qua trong sa mạc khai mở thời gian hoạt động công khai của Ngài và cuộc chiến đấu chống lại Sa tan. Nó sẽ tấn công Ngài lần quyết định trong cuộc Khổ nạn. Thời gian ấy kéo dài cùng với 40 ngày kết thúc giữa Phục sinh và Thăng Thiên, trong đó Chúa Giê su sẽ đưa các môn đệ của mình vào trong sự hiểu biết mầu nhiệm phục sinh cần thiết cho sứ vụ. Giữa Phép rửa của Chúa Giê su và sự Phục sinh của Ngài, hoàn thành điều mà 40 ngày trong sa mạc loan báo: đó là sự canh tân hoàn toàn cho toàn thể dân Thiên Chúa.
Con Thiên Chúa: Chúa Giê su không trực tiếp trả lời cho ma quỉ khi nó đòi hỏi Ngài thực hiện một dấu quyền năng để xác nhận tư cách là Con Thiên Chúa của Ngài (như Ngài sẽ trả lời cho vị Thượng tế ở 22,70). Nhưng Ngài trích dẫn một câu trong sách Đệ Nhị Luật 8,3, một lời nói mà Dân của Ngài đã lãnh nhận để nhắc nhớ về sự nghèo khó và sự lệ thuộc của Ngài đối với Thiên Chúa.
Bánh: Chủ đề về thức ăn xuất hiện thường xuyên trong sách Xuất hành (manna, chim cút (x. Tv 78,18-31).
Lên cao: không phải là trên một ngọn núi cao như trong Mt 4,8; theo kiểu nói nầy thì trình thuật Lc có thể qui chiếu đến một nơi cao ở Giê ru sa lem.
Toàn quyền cai trị và vinh hoa lợi lộc: cám dỗ thứ hai đặt trên nền tảng quyền cai trị trong lãnh vực chính trị. Cám dỗ nầy được gợi hứng từ những kẻ muốn lợi dụng tư thế thuộc về gia đình hoặc nhóm của Chúa Giê su; như các môn đệ muốn Ngài xây dựng Vương quốc Is ra el (Cv 1,6). Ma quỉ bắt chước Thiên Chúa ban mọi quyền hành cho đấng Messia của Người: “Con cứ xin rồi Cha ban tặng muôn dân nước làm sản nghiệp riêng, toàn cõi đất làm phần lãnh địa” (Tv 2,8).
Đã được trao cho tôi: dịch sát chữ: đã được ban cho tôi, do đó, thuộc về tôi. Ai tìm kiếm quyền hành để được phục vụ chứ không phải để phục vụ, thì quì gối trước Sa tan nài xin nó chia sẻ quyền bính trên thế gian nầy.
Nhưng không một tạo vật nào có thể phủ nhận quyền uy tối thượng phổ quát của Thiên Chúa. Trong thực tế, Chúa Giê su trong cuộc Khổ nạn và Phục sinh, đã nhận lãnh từ nơi tay Thiên Chúa Cha quyền bính tối thượng trên tất cả mọi tạo vật của Người.
Ngươi phải bái lạy: một lần nữa Lc trích dẫn một đoạn sách Đệ Nhị Luật (6,13-14). “Ngươi” ở đây hướng về dân chúng và Chúa Giê su không nằm trong nhóm ấy. Cơn cám dỗ thứ hai cho thấy một Chúa Giê su đương đầu với ma quỉ, cương quyết sống Giáo Ước với Thiên Chúa và chấp nhận quyền tối thượng của Thiên Chúa.
Đền thờ: đó là nơi hiện diện của Thiên Chúa và cùng lúc, là khoảng không gian nơi dân Chúa tập họp. Do đó, thực hiện một hành vi ngọan mục ở nay mới thực sự gây ấn tượng. Trong các trường hợp khác Chúa Giê su cũng sẽ đuợc đề nghị tương tự (11,16).
Có lời chép rằng: đến phiên ma quỉ cũng sử dụng Lời Chúa (Tv 91,11-12).
Ngươi chớ thử thách: một lần nữa trích dẫn sách Đệ nhị luật (6,16) nhắc lại đâu là tội nặng của dân Is ra el trong sa mạc: họ đã dám thử thách Thiên Chúa của họ; đã muốn bắt Chúa phải dùng phép lạ cung cấp thức ăn, chiến thắng và quyền năng cho họ. Nhưng Ngài vẫn tỏ ra là Con đích thực.
Cám dỗ Người: cả ba cơn cám dỗ nầy không phải là những câu chuyện thực sự đã xảy ra như thế: nhìn một cách tổng quát, chúng là biểu tượng gợi lại tất cả các cơn cám dỗ mà Chúa Giê su đã gặp phải trong cuộc đời của Ngài.
Chờ đợi thời cơ: đó là cuộc Khổ nạn (22,3.31.53).
SỨ ĐIỆP
Hằng năm, vào Chủ nhật thứ nhất mùa Chay, chúng ta nghe lại trình thuật về các cơn thử thách mà Chúa Giê su phải đương đầu trong sa mạc. Ngay sau khi đã lãnh nhận phép rửa, và được giới thiệu là Con chí ái của Cha, Chúa Giê su được Thánh Thần thúc đẩy vào sa mạc để cầu nguyện. Trong bầu khí thanh vắng tĩnh mịch của hoang địa, Ngài bỏ lại cuộc sống ồn ào của trần gian để đắm chìm trong cuộc sống thân mật với Thiên Chúa Cha để chuẩn bị cho sứ mạng. Ngài sẽ nói Lời Thiên Chúa chứ không phải lời lòai người của Ngài. Lời cầu nguyện của Ngài sẽ giúp Ngài vâng phục theo ý Thiên Chúa và tình yêu của Người. Bốn mươi ngày cũng sẽ là thời gian ăn chay. Ăn chay chính là tự nguyện hi sinh tất cả những gì phù phiếm để dành ưu tiên cho kho tàng duy nhất là tình yêu Thiên Chúa, Lời của Người và vị trí của Người trong cuộc đời chúng ta.
Cơn cám dỗ thứ nhất là cơn cám dỗ đến với một người đang đói: “Nếu ông là Con Thiên Chúa, thì hãy ra lệnh cho những hòn đá nầy trở thành bánh đi”. Tòan bộ Tin mừng nói cho chúng ta biết rằng Chúa Giê su đã nhập thể để sống bản tính nhân lọai của chúng ta cho đến độ phải chiến đấu. Ma quỉ đề nghị với Ngài là hãy tỏ rõ mình là Con Thiên Chúa bằng cách thoát ra khỏi tình trạng người phàm và khỏi ảnh hưởng của Thiên Chúa Cha. Nó dụ dỗ Ngài sử dụng quyền năng siêu phàm để thỏa mãn cơn đói của Ngài. Dĩ nhiên là Chúa Giê su có thể thực hiện phép lạ đó. Nhưng như thế thì phép lạ sẽ còn ý nghĩa sâu xa nữa. Nên Ngài trích dẫn Thánh Kinh: “Con người sống không chỉ nguyên nhờ bánh”. Đối với xã hội chúng ta ngày nay, lấy việc tiêu thụ làm mục tiêu chính yếu cho cuộc đời mình, thì đó là một sứ điệp quan trọng, vì còn có một thứ lương thực bổ dưỡng hơn và thiết yếu hơn lương thực vật chất nữa.
Đó còn là một lời cảnh giác cho tất cả những ai có trách nhiệm trong xã hội và Giáo hội. Chúng ta không được phép lạm dụng chức năng của mình để trục lợi cá nhận. Vì thế, tìm lại ý nghĩa thực sự của việc phục vụ là một điều cấp bách. Trước đám đông đang đói, Chúa Giê su nói: “Anh em hãy lo cho họ ăn đi”. Chính khi chia sẻ với anh em mình mà chúng ta tìm gặp Chúa. Mùa Chay sẽ cho chúng ta cơ hội. Chúng ta thừa biết rằng hiện nay trên thế giới có tới ba tỉ người hằng ngày ăn không đủ no. Đó là chưa kể những người đói khát tình yêu, đói khát những điều kiện sống và làm việc xứng với nhân phẩm, đói khát Thiên Chúa. Trong suốt sứ vụ của mình, Đức Ki tô đã chỉ cho chúng ta đâu là của ăn đích thực để làm dịu cơn đói khát ấy.
Cơn cám dỗ thứ hai: “Nếu ông quì gối thờ lạy ta, thì ta sẽ ban cho ngươi mọi quyền bính thuộc về ta”. Các hình thức thờ lạy ma quỉ thường thấy ngày nay là tôn sùng tiền bạc, tôn thờ danh vọng . Đó là cơn đói quyền lực kéo theo những cuộc thảm sát và tra tấn. Thế kỉ 20 vừa qua đã chứng kiến nhiều tên độc tài khát máu: họ tạo ra những cơn tắm máu dã man và những trại tập trung khủng khiếp. Dù không đưa tới đó, những cuộc chạy đua chiếm đoạt quyền bính kéo theo nhiều bạo lực, tranh chấp trong các gia đình, phe nhóm, các môi trường sống và làm việc. Nếu không cảnh giác, chúng ta dễ quì gối trước những bụt thần như thế. Chúng ta hãy cầu xin Chúa Thánh Thần chỉ cho chúng ta phát hiện những vinh quang giả trá ẩn núp dưới nhiều hình thức trong cuộc sống của chúng ta.
Cơn cám dỗ thứ ba: “Nếu ông là Con Thiên Chúa, hãy gieo mình xuống đất đi...” Tên cám dỗ tiếp tục dụ dỗ Chúa Giê su bằng cách trích dẫn Thánh vịnh 90: “Người sẽ bồng ngươi trên cánh tay của Người để chân ngươi khỏi vấp chân vào đá”. Một lần nữa, ma quỉ xuyên tạc bản văn Lời Chúa. Nhưng câu trả lời của Chúa Giê su thật rõ ràng và dứt khoát. Chúng ta không được phép tạo áp lực lên Thiên Chúa. Chúa Giê su từ chối ép buộc Thiên Chúa vào tư thế phải can thiệp. Ngài cũng sẽ không xin phép lạ để cứu thoát mình. Đó là thái độ mời gọi chúng ta, muốn đòi hỏi Thiên Chúa phải thực hiện điều chúng ta muốn mỗi khi có một bất hạnh xảy đến.
Đòi được nuôi ăn, đòi được bái lạy, đòi được che chở.. đó là ba cơn cám dỗ đầy hấp dẫn mà chúng ta phải đương đầu trong suốt cuộc sống chúng ta. Tên cám dỗ không ra mặt nhưng tìm mọi cách làm cho chúng ta phải xa rời tin mừng. Nhưng Chúa không để chúng ta một mình. Ngài chỉ cho chúng ta thấy cách chiến thắng cám dỗ bằng lời cầu nguyện, nuôi dưỡng chúng ta bằng lời và Thánh Thể của Ngài. Trong suốt mùa Chay nầy, Ngài mời gọi chúng ta hãy lui vào nơi thanh vắng, xa lánh thế gian ồn ào huyên náo để hồi tâm, tìm mọi cách để điều chỉnh lại mọi sự trong cuộc sống. Điều quan trọng là phải phát triển trong chúng ta một tình yêu đích thực.
Lạy Chúa, chúng con muốn trở về với Chúa trong bốn mươi ngày mùa Chay nầy. Xin hãy ban cho chúng con biết dành một nơi trong cuộc sống, trong tâm hồn, và trong mối bận tâm của chúng con: một nơi cho Chúa và cho người khác. Xin hãy đem chúng con đến sa mạc, và giúp chúng con sống lời Chúa. Xin hãy giúp chúng con chiến đấu cùng với Chúa và chiến thắng các cơn thử thách nhờ quyền năng của Thánh Thần. Lạy Chúa, chúng con muốn trở về với Chúa trong bốn mươi ngày mùa Chay nầy. Xin hãy ban cho chúng con biết dành một nơi trong cuộc sống, trong tâm hồn, và trong mối bận tâm của chúng con: một nơi cho Chúa và cho người khác. Xin hãy đem chúng con đến sa mạc, và giúp chúng con sống lời Chúa. Xin hãy giúp chúng con chiến đấu cùng với Chúa và chiến thắng các cơn thử thách nhờ quyền năng của Thánh Thần.