Muối
của đất, ánh sáng của thế giới
(Mt 5,
13-16)
1. Muối và ánh sáng
Trong “Bài giảng trên núi”, sau khi công bố các Mối
Phúc, Đức Giêsu nói với các môn đệ, và qua các môn đệ, Ngài nói với tất cả
chúng ta, là Ki-tô hữu: “Chính anh em là muối cho đời”; “chính anh em là ánh
sáng cho trần gian”. Hai lời mời gọi này của Đức Giêsu thường được hiểu tách
biệt nhau và theo nghĩa thực hành: làm muối cho đời, nghĩa là làm tác nhân của
lòng tin, của đức cậy và của tình thương; làm ánh sáng cho trần gian, nghĩa là
làm chứng nhân của tình yêu và lòng thương xót của Thiên Chúa.
Tuy nhiên, chúng ta được mời gọi khoan vội nghĩ
đến việc thực hành, nhưng dành thời giờ để suy đi nghĩ lại trong lòng lời của
Đức Giê-su, như Đức Mẹ, chúng ta sẽ khám phá nhiều ý nghĩa rất bất ngờ, có liên
quan đến mầu nhiệm Đức Ki-tô, và sẽ cảm thấy thú vị, đem lại cho chúng ta sức
sống. Trước hết, hạt muối và ánh sáng là hai thực tại có bản chất và giá trị
rất tương phản nhau:
Muối
|
Ánh sáng
|
1. Về mặt vật lí, muối có lẽ có cấu tạo đơn giản.
2. Ở bình diện biểu tượng, muối được dùng trong
các lối nói ẩn dụ (“hạt muối cắn đôi”…) và cũng được dùng làm biểu tượng
(chẳng hạn muối và bánh mì ở Nga, diễn tả lòng hiếu khách).
3. Tuy cả hai đều cần cho cuộc sống, nhưng muối
rất rẻ.
4. Muối được đặt ở trên bàn ăn hay trong nhà bếp
trong một góc nào đó.
|
1. Ánh sáng phức tạp và kì diệu hơn; được nghiên
cứu nhiều hơn.
2. Nhưng ở bình diện này, ánh sáng chắc chắn hơn
hẳn hạt muối: Ánh Sáng Tin Mừng; ánh sáng là biểu tượng của sự sống, bởi vì
nhìn thấy ánh sáng, có nghĩa là đang còn sống; Ngôi Lời là ánh sáng; ánh sáng
soi đường, soi lối, soi lòng: “Lời Chúa là đèn soi cho con bước, là ánh sáng
chỉ đường cho con đi”…
3. Còn ánh sáng đắt tiền hơn (khác nhau giữa
tiền muối và tiền điện hàng tháng! Nhiên liệu để đốt sáng; các phương tiện
chiếu sáng…; và càng ngày càng có những phương tiện chiếu sáng cầu kì, đắt
tiền, vì còn là đồ trang trí nội thất).
4. Trong khi các phương tiện chiếu ánh sáng luôn
ở vị trí cao để soi sáng và ở khắp nơi.
|
So sánh như thế để chúng ta cảm nhận được phần nào
sự nghịch lí trong lời mời gọi của Đức Giêsu: muối và ánh sáng tương phản với
nhau như thế, nhưng Đức Giêsu mời gọi chúng ta trở nên cả hai, cả muối lẫn ánh
sáng cùng một lúc. Như thế thì làm sao có thể thực hiện được: vừa là muối,
nghĩa là trở nên tầm thường, nhỏ bé và phải tan biến đi để “ướp cho mặn đời”;
vừa trở nên ánh sáng, nghĩa là trở nên điều kì diệu, luôn hiện diện và thu hút
sự chú ý của mọi người.
2. Nghịch lý Tin Mừng
Nhưng lời của Đức Giêsu còn hơn cả lời mời gọi, vì
Ngài nói: “chính anh em là…”. Là Ki-tô hữu, nghĩa là người thuộc về Đức Ki-tô,
người đi theo Đức Ki-tô, thì tất yếu là như thế, tất yếu là một một nghịch lí,
tất yếu vừa là muối, và vừa ánh sáng. Và chúng ta chỉ có thể hiểu và sống được,
khi chúng ta được soi sáng và được thúc đẩy bởi chính Lời của Chúa và bởi chính
ngôi vị của Ngài.
Trước hết trong các mối phúc, chúng ta nhận thấy
cũng có sự nghịch lí như thế. Thật vậy, nghịch lí giữa muối và ánh sáng, chính
là nghịch lí có trong ở trong từng mối phúc: “Phúc cho những ai nghèo khó trong
tinh thần, vì Nước Trời là của họ”. Nghịch lí ở đây là, một đàng là nghèo khó,
và một đàng là có cả Nước Trời! Và tương tự như thế, đối với các mối phúc khác.
Ø Chính khi chúng ta có một
tinh thần tự do đối với của cải vật chất, không theo đuổi của cải vật chất như là
ngẫu tượng, là chủ, là chúa của mình, thì chúng ta có được sự bình an và hạnh
phúc của Nước Trời ngay ở đời này rồi. Ngược lại, thật là bất hạnh cho chúng
ta, nếu lòng chúng ta gắn bó với những của cải phù vân đời này, coi của đời là
chủ, là chúa, là ngẫu tượng, là cùng đích đời mình; trong trường hợp này, bất
hạnh không phải ở sau mà ngay ở đời này rồi.
Ø Cũng vậy đối với các mối
phúc khác: thật hạnh phúc cho chúng ta nếu chúng ta sống hiền lành, bởi vì Chúa
là Đấng hiền lành và chúng ta được dựng nên theo hình ảnh của Thiên Chúa; thật
hạnh phúc cho chúng ta nếu chúng ta biết sầu khổ, nhất là sầu khổ vì lòng mến
và vì sự đồng cảm với người khác; thật hạnh phúc cho chúng ta, nếu chúng ta
biết biết xót thương và có tâm hồn trong sạch, vì Thiên Chúa là Đấng hay thương
xót và là Đấng Thánh.
3. Mầu nhiệm
Vượt Qua
Chúng ta là muối và là ánh sáng như thế đó, theo
các mối phúc. Và đặc biệt trong mầu nhiệm Vượt Qua, chính khi Đức Giê-su trở
nên muối của đất trong cuộc Thương Khó, thì chính lúc đó Ngài trở nên Ánh Sáng
muôn dân trong mầu nhiệm Phục Sinh.
Con đường muối và ánh sáng chính là con đường chết
và phục sinh, nghĩa là con đường của Mầu Nhiệm Vượt Qua. Và con đường Vượt
Qua của Đức Giêsu, cũng chính là con đường trở nên muối và ánh sáng của chúng
ta hôm nay.
Lm Giuse Nguyễn Văn Lộc