Thoáng nhìn lại 8 năm cải tổ Giáo triều của ĐTC
Phanxicô
Từ khi được bầu làm
Giáo Hoàng ngày 13/3/2013 đến nay, ĐTC Phanxicô đã tiến hành chương trình cải
tổ giáo triều Roma để phục vụ hữu hiệu hơn Giáo Hội hoàn vũ và sứ mạng của Giáo
Hội nói chung.
Người ta cũng thấy rõ tiến trình này qua các huấn từ trong các buổi tiếp
kiến dành cho Hồng Y đoàn và các vị lãnh đạo tại Tòa Thánh, khoảng 50 hồng y và
40 giám mục, đến chúc mừng ngài vào mỗi cuối năm nhân dịp lễ Giáng Sinh và năm
mới.
Thực vậy, đối với các vị Giáo Hoàng tiền nhiệm như Đức Gioan Phaolô 2 hoặc
Biển Đức 16, những buổi tiếp kiến này là dịp để ĐGH kiểm điểm những biến cố nổi
bật trong sinh hoạt của Tòa Thánh trong năm sắp kết thúc. Nhưng đối với ĐTC
Phanxicô, đây là dịp để ngài nhận định về đường lối hoạt động của Giáo Triều
Roma, vạch rõ những khuyết điểm, nhấn mạnh những đức tính cần có, và đề ra
hướng đi mới trong chương trình cải tổ Giáo Triều.
Buổi tiếp kiến năm 2013
Ngay trong buổi tiếp kiến đầu tiên ngày 21/12/2013, ĐTC Phanxicô nêu bật 3
đặc tính những người phục vụ tại các cơ quan trung ương Tòa Thánh cần phải có,
đó là khả năng chuyên môn, tinh thần phục vụ và đời sống thánh thiện. Về đời
sống thánh thiện, ngài nói: “Chúng ta biết rõ đây là điều quan trọng nhất trong
thứ tự các giá trị, nó ở nơi nền tảng chất lượng làm việc và phục vụ. Sự thánh
thiện có nghĩa là đời sống được chìm đắm trong Thánh Linh, cởi mở tâm hồn đối
với Thiên Chúa, cầu nguyện liên lỷ, khiêm tốn sâu xa, bác ái huynh đệ trong
tương quan với các đồng nghiệp.”
Buổi tiếp kiến năm 2014
Trong buổi tiếp kiến năm sau đó, 2014, ĐTC liệt kê 15 thứ bệnh những người
phục vụ tại giáo triều Roma cần loại trừ, trong số này có bệnh tưởng mình là
bất tử, miễn nhiễm, hoặc thậm chí là tối quan trọng không thể thiếu được. Hoặc
bệnh cạnh tranh và háo danh, rồi bệnh tâm thần phân liệt trong cuộc sống: sống
hai mặt, hậu quả của sự giả hình và dần dần trở nên trống rỗng về tinh thần.
Rồi có bệnh ‘ngồi lê đôi mách’, lẫm bẩm và nói hành: “Tôi đã nói nhiều về
bệnh này và không bao giờ cho đủ”. Hoặc Bệnh thần thánh hóa giới lãnh đạo. Đó
là bệnh của những kẻ dua nịnh cấp trên, hy vọng được ân huệ của họ.
Cũng có bệnh những nhóm khép kín, trong đó sự thuộc về một nhóm nhỏ trở nên
mạnh hơn thuộc về cả thân mình và trong một số trường hợp, mạnh hơn cả sự thuộc
về chính Chúa Kitô.
Buổi tiếp kiến năm 2015
Khác với năm 2014, trong buổi tiếp kiến Giáo triều năm 2015, ĐTC đã liệt kê
một danh sách 12 các đức tính cần thiết cho những người phục vụ trong giáo
triều và tất cả những người làm cho sự thánh hiến hoặc việc phục vụ của họ dành
cho Giáo Hội được phong phú.
Trong số các đức tính đó có: tinh thần truyền giáo và mục vụ, khả năng
thích hợp và tinh tế, linh đạo và tình người, gương mẫu và trung thành, hợp lý
và dễ mến, thận trọng và cương quyết, bác ái và sự thật, lương thiện và trưởng
thành, tôn trọng và khiêm tốn, quảng đại và quan tâm, can đảm và mau mắn, đáng
tín nhiệm và điều độ (12).
Buổi tiếp kiến thứ năm 2016
Sau khi chuẩn bị tâm hồn của các chức sắc và nhân viên Giáo Triều, trong
buổi tiếp kiến cuối năm 2016, ĐTC đã trình bày về việc cải tổ các cơ quan trung
ương Tòa Thánh. Ngài nhấn mạnh rằng: “Cuộc cải tổ chỉ hữu hiệu nếu được thực
hiện với những người được đổi mới, chứ không phải với những người mới mà thôi.
Không thể chỉ hài lòng với việc thay đổi nhân sự, nhưng cần làm sao để các nhân
viên Tòa Thánh canh tân về tinh thần, về nhân bản và khả năng chuyên môn. Trong
thực tế, sự thường huấn không đủ, còn cần phải có sự hoán cải và thanh tẩy
trường kỳ. Nếu không có sự thay đổi não trạng thì nỗ lực cải tổ sẽ vô hiệu.”
Buổi tiếp kiến năm 2017
Tiếp nối chương trình cải tổ Giáo Triều, trong buổi tiếp kiến năm 2017, ĐTC
kêu gọi mọi người hành động theo tinh thần “quyền tối thượng phục vụ” của Người
Kế vị Thánh Phêrô.
“Tính chất phổ quát trong việc phục vụ của các cơ quan trung ương Tòa Thánh
phát xuất và nảy sinh từ đặc tính công giáo của sứ vụ Phêrô. Một giáo triều
khép kín vào mình thì phản bội mục tiêu sự hiện hữu của mình và rơi vào tình
trạng tự tham chiếu chính mình, và sẽ bị hủy diệt”.
Dùng hình ảnh các phó tế được kêu gọi trở thành tai mắt của Giám Mục, giúp
ngài đi tới những quyết định mưu ích cho toàn thân mình, cho cộng đồng Giáo
Hội, ĐTC nhấn mạnh rằng tương quan của những người thuộc Giáo Triều Roma với
người kế vị Thánh Phêrô là tương quan hiệp thông con thảo, vâng phục để phục vụ
dân thánh của Chúa. Sự hiệp thông với Phêrô củng cố và tăng cường sự hiệp thông
giữa mọi phần tử”.
Trong chiều hướng trên đây, ĐTC phê bình những nhân viên Giáo Triều hành
động trong những nhóm nhỏ, mưu mô; họ như thứ bệnh ung thư đưa tới tình trạng
tự tham chiếu mình, thứ ung thư xâm nhập cả vào trong các cơ quan của Giáo Hội.
ĐTC đặc biệt cảnh giác chống lại một nguy hiểm khác, nguy hiểm của những kẻ
phản bội sự tín nhiệm hoặc những người lợi dụng tình mẫu tử của Giáo Hội, tức
là những người được tuyển chọn kỹ lưỡng để tăng cường sức mạnh cho thân mình và
cho sự cải tổ, nhưng rồi họ không hiểu trách nhiệm cao cả của họ, để cho mình
bị hư hỏng vì những tham vọng hoặc hư danh và khi họ bị loại trừ một cách tế
nhị, thì họ tự tuyên bố một cách sai lầm là những người tử đạo của chế độ, của
một Giáo Hoàng “không được thông tin đầy đủ”, của bè phái cũ, thay vì đấm ngực
nhìn nhận tội lỗi của mình.
Buổi tiếp kiến năm 2018
Trong buổi tiếp kiến Giáo Triều cuối năm 2018, ĐTC Phanxicô đề cao kết quả
cuộc cải tổ giáo triều được tiến hành cho đến nay và cám ơn các Linh Mục, tu sĩ
nam nữ và giáo dân nhiệt thành.
Trong bối cảnh của những giáo sĩ, tu sĩ bị tố lạm dụng tính dục trẻ em, ĐTC
đề cao đông đảo các các giám mục, linh mục, tu sĩ hằng ngày trung thành sống ơn
gọi, sự thinh lặng, thánh thiện và từ bỏ. Họ là những người soi sáng tăm tối
của nhân loại, với chứng tá tin, yêu và bác ái của họ.
Buổi tiếp kiến năm 2019
Sau 5 năm chuẩn bị tinh thần của những người phục vụ tại Tòa Thánh, trong
huấn từ cuối năm 2019, ĐTC nói về việc cải tổ Bộ giáo lý đức tin, Bộ Loan báo
Tin Mừng cho các dân tộc, Bộ truyền thông và Bộ Phục vụ Phát triển con người
toàn diện.
Đặc biệt về hai Bộ đầu tiên, ĐTC nhận xét rằng thế giới ngày nay không còn
ở trong bối cảnh như thời hai bộ Đức tin và Bộ truyền giáo được thành lập. Ngày
nay những người dân chưa được nghe Tin Mừng ở mọi nơi, nhất là tập trung trong
những khu thành thị rất đông đảo. Vì thế chúng ta cần thay đổi tâm thức mục vụ.
ĐTC nói: “Ngày nay Giáo Hội phải đương đầu với những thách đố khác, hướng
về các biên cương mới trong việc truyền giáo cho dân ngoại cũng như trong việc
tái truyền giảng Tin Mừng cho những dân tộc đã được loan báo về Chúa Kitô. Cần
có một sự loan báo Tin Mừng mới, hay là tái truyền giảng Tin Mừng. Tất cả những
điều đó nhất thiết bao hàm những thay đổi và những chú ý khác đối với các bộ
vừa nói cũng như toàn thể Giáo Triều Roma.
Sau cùng, ĐTC đặc biệt tái cảnh giác chống lại thái độ “cứng nhắc”. Ngài
nói: “Thái độ cứng nhắc nảy sinh từ sự sợ hãi thay đổi, và rốt cuộc, thay vì
tháo gỡ những cột rào và chướng ngại ra khỏi thửa đất công ích, người ta lại
biến nó thành một bãi mìn đầy sự thiếu cảm thông và oán ghét. Chúng ta hãy luôn
nhớ rằng đàng sau mỗi thái độ cứng nhắc có một sự thiếu quân bình nào đó. Cứng
nhắc và thiếu quân bình nuôi dưỡng nhau như một cái vòng lẩn quẩn”.
Buổi tiếp kiến năm 2020
ĐTC mời gọi mọi người vượt thắng các cuộc khủng hoảng mà bản thân mỗi
người, xã hội và Giáo Hội đang trải qua:
“Đừng vội vã xét đoán Giáo Hội dựa trên các cuộc khủng hoảng do những gương
mù gương xấu hôm qua và ngày nay. Bao nhiêu lần, cả những phân tích của chúng
ta về Giáo Hội dường như là những trình thuật không có hy vọng. Một nhận xét về
thực tại không hy vọng không thể được gọi là thực tế. Niềm hy vọng mang lại cho
những phân tích của chúng ta điều mà bao nhiêu lần những cái nhìn thiển cận của
chúng ta không nhận thức được. Tại Giáo Triều này có nhiều người đang làm chứng
tá bằng công việc khiêm hạ, kín đáo, âm thầm, trung thành, với khả năng chuyên
môn và lương thiện. Không phải từ chúng ta nhưng từ Thiên Chúa”.
Buổi tiếp kiến năm 2021
Sau cùng, trong buổi tiếp kiến Giáo Triều hôm 23/12 vừa qua, ĐTC mời gọi
mọi người bước qua cánh cửa “khiêm nhường” và đồng thời ngài đề cao nhân đức
này như động lực giúp thi hành tiến trình Thượng HĐGM thế giới về sự hiệp hành
trong Giáo Hội.
ĐTC nhắc đến “Vua các vua” đến trong trần thế qua “cánh cửa khiêm nhường và
mời gọi chúng ta bước qua đó”, và như đến tướng Naaman dũng cảm, bị phong cùi
được lành mạnh sau khi hạ mình, tuân lời ngôn sứ, cởi bỏ áo giáp, xuống tắm 7
lần tại sông Giordan và “thân thể ông trở nên như thân thể trẻ thơ, ông được
lành lặn” (2 V 5,14).
Cả chúng ta cũng cần tháo cởi những y phục, những đặc quyền, các vai trò,
tước vị, để được chữa lành.
Tinh thần khiêm hạ này cũng giúp đặt chúng ta trong tư thế đúng để có thể
gặp gỡ và lắng nghe, đối thoại và phân định cần có để thực hiện tiến trình 2
năm chuẩn bị Thượng HĐGM thế giới năm 2023 về sự hiệp hành như một đặc tính của
Giáo Hội. Ngài nói: “Nếu ai tiếp tục khép kín trong những xác tín của mình,
trong lối sống, trong cái vỏ ốc của mình với cảm thức và suy nghĩ, thì thật khó
nhường chỗ cho kinh nghiệm về Thánh Linh”.
ĐTC nhấn mạnh rằng “Đặc tính hiệp hành là một đường lối mà chúng ta phải
hoán cải để theo, nhất là chúng ta là những người ở đây và sống kinh nghiệm
phục vụ Giáo Hội hoàn vũ qua công việc ở giáo triều Roma.”
G. Trần Đức Anh O.P
Trích nguồn:
https://www.vaticannews.va/vi/pope/news/2021-12/thoang-nhin-lai-8-nam-cai-to-giao-trieu-cua-dtc-phanxico.html