Ban Loan Báo Tin Mừng Giáo Phận Phú Cường 2015

DẪN NHẬP

Đón nhận Tông huấn Niềm Vui Tin Mừng như kim chỉ nam hướng dẫn công cuộc Tân Phúc Âm hóa hiện nay, trong năm mục vụ 2015 “Tân Phúc Âm hóa cộng đoàn Giáo xứ”, chúng ta lần lượt tìm hiểu và thực thi nội dung Tông huấn Niềm Vui Tin Mừng qua một số bài hướng dẫn sau đây:

Đọc lại Sứ điệp kết thúc Đại hội lần thứ V hàng Giám mục Mỹ Châu Latinh và vùng Caraibê (Aparecida, 13- 31/05/2007).

Giới thiệu Tông huấn Niềm Vui Tin Mừng (Bài của Đức Hồng y Gioan Phêrô Ricard).

Một chuỗi cảm nghiệm dưới ánh sáng Niềm Vui Tin Mừng (Theo Lm. Phêrô Mariô, Milanô).

Hiến chương loan báo Tin Mừng: Một tấm ván nhảy cho sứ vụ.

Một cộng đoàn giáo xứ được mời gọi “đi ra” (Lm. Gioan Casanave).

Thoáng nhìn Tông huấn Niềm Vui Tin Mừng (Lm. Gioan Baotixita Jégo).

Sống Niềm Vui Tin Mừng.

Loạt bài đầu tiên (gồm 7 bài tiêu biếu) giúp các Ban Loan báo Tin Mừng tại Giáo hạt và Giáo xứ triển khai và đúc kết thành những bài học cụ thể trong sinh hoạt truyền giáo.

BÀI I

ĐỌC LẠI SỨ ĐIỆP KẾT THÚC ĐẠI HỘI LẦN THỨ V HÀNG GIÁM MỤC MỸ CHÂU LATINH VÀ VÙNG CARAIBÊ

(Aparecida, 13-31/05/2007)

DẪN

Nhiều người cho rằng, những điểm chính yếu của Tông huấn “Niềm Vui Tin Mừng” đều nằm trong tài liệu Aparecida và Tông huấn “Niềm Vui Tin Mừng” chỉ là việc tiếp tục triển khai tài liệu trên, một văn kiện mà có người đánh giá là một trong những tài liệu quan trọng nhất của Giáo hội ở đầu thể kỷ XI. Có mối tương quan mật thiết giữa tài liệu Aparecida và Tông huấn “Niềm Vui Tin Mừng” là vì, Đức Giáo hoàng Phanxicô là soạn giả chủ yếu của cả hai văn kiện trên.

Vì thế, để giúp hiểu rõ những điểm chính yếu của tông huấn, chúng ta thử đọc lại Sứ điệp kết thúc Đại hội Aparecida.

TOÀN VĂN SỨ ĐIỆP

Tập họp tại Đền thánh Đức Mẹ vô nhiễm nguyên tội Aparecida tại Braxin, trong tình yêu của Chúa, chúng tôi xin chào toàn thể Dân Chúa và mọi người nam nữ thiện chí.

Từ ngày 12 đến 31 tháng 05 năm 2007, chúng tôi họp Đại hội lần thứ V của hàng Giám mục Mỹ Châu Latinh và Caraibê, Đại hội đã được khai mạc với sự hiện diện và lời phát biểu của Đức Giáo hoàng Bênêđictô XVI.

Trong khi làm việc, được sống trong một bầu khí cầu nguyện nhiệt thành, tình huynh đệ và sự hiệp thông thân ái, chúng tôi đã nỗ lực tiến bước trên con đường canh tân được Giáo Hội Công Giáo từ Công đồng Vaticanô II cùng hành trình và trong bốn đại hội trước đây của Hàng Giám mục Mỹ Châu Latinh và vùng Caraibê.

Khi kết thúc Đại hội lần thứ V này, chúng tôi xin thông báo cho anh chị em, chúng tôi đã nêu lên một thách đố, thách đố hệ tại ở việc phải làm sao để tạo một đà lực và một sức mạnh mới cho sứ vụ của chúng ta bên trong và bên ngoài Châu Mỹ Latinh và vùng Caraibê.

1. Đức Giêsu, Đường, Sự Thật và Sự sống

“Tôi là Đường, là Sự Thật, và là Sự sống” (Ga 14,6).

Trước những thách đố mà giai đoạn mới đang đặt ra cho chúng ta, trong đó chúng ta bị nhận chìm, chúng ta đổi mới đức tin của mình, bằng cách vui vẻ công bố cho người nam người nữ trong Châu lục chúng ta biết rằng: chúng ta được yêu thương và được cứu độ trong Đức Giêsu, Con Thiên Chúa, Đấng phục sinh, đang sống giữa chúng ta; nhờ Ngài chúng ta được giải thoát khỏi tội và mọi hình thức nô dịch, và sống trong công lý và tình yêu huynh đệ. Đức Giêsu là Đường giúp chúng ta khám phá ra chân lý và thế hiện trọn vẹn đời sống chúng ta.    

2. Được mòi gọi theo Đức Giêsu

“Họ đã đến xem chỗ Ngài ở và ở lại với Ngài” (Ga 1,39).

Lời mời gọi đầu tiên Đức Giêsu trao gửi cho mọi người đã gặp gỡ Ngài, đó là trở nên môn đệ của Ngài, để bước theo dấu chân Ngài và thuộc về cộng đoàn của Ngài. Niềm vui lớn lao hơn của chúng ta là trở nên môn đệ của Ngài! Ngài mời gọi chúng ta, đích danh từng người - vì Ngài biết rõ lịch sử chúng ta cách sâu sắc (x. Ga 10,3) - để chúng ta sống với Ngài và tiêp tục sứ vụ của Ngài (x. Mc 3,14-15).

Chúng ta hãy theo Chúa Giêsu! Môn đệ là người, khi đáp lại lời mời gọi này, đã theo Đức Giêsu từng bước trên những nẻo đường của Tin Mừng. Bước theo Ngài, chúng ta nghe và thấy triều đại Thiên Chúa đến, thái độ hoán cải của mỗi người, điểm xuất phát để biến đổi xã hội và mở ra cho chúng ta những con đường của sự sống đời đời. Tại trường học của Đức Giêsu, chúng học được một nếp sống mới được Chúa Thánh Thần làm cho sinh động và được phản ánh trong những giá trị Nước Trời.

Khi chúng ta đồng hóa với Thầy, đời sống chúng ta được chuyển động dưới sự thúc đấy của tình yêu và để phục vụ người khác. Tình yêu này đòi hỏi chọn lựa liên tục và phân định để theo con đường các Mối Phúc (x. Mt 5, 3-12; Lc 6, 20-26). Chúng ta đừng sợ thập giá mà lòng trung thành với Đức Kitô giả định, thập giá ấy được soi chiếu bằng ánh sáng của biến cố Phục Sinh. Như thế, là môn đệ, chúng ta mở ra những con đường sự sống và hy vọng cho các dân tộc chúng ta, đang chịu đau khổ vì tội lỗi và mọi hình thức bất công.

Lời kêu gọi trở nên môn đệ - truyền giáo đòi hỏi về phía chúng ta phải có sự chọn lựa rõ ràng đối với Đức Giêsu và Tin mừng của Ngài, phải sống gắn bó với đức tin của mình, thể hiện những giá trị Nước Trời, hòa nhập với cộng đoàn và trở nên dấu chỉ mâu thuẫn và sự mới mẻ trong một thế giới chỉ biết đặt tiêu thụ lên hàng đầu và làm biến dạng những giá trị mang phẩm giá cho con người. Trong một thế giới tự khép mình trước Thiên Chúa tình yêu, chúng ta hãy trở nên một cộng đoàn tình yêu, không thuộc về thế gian nhưng cho thế gian (x. Ga ,19; 17,14-16).

3. Việc sai đi truyền giáo trong mục vụ của Giáo hội

“Anh em hãy đi và làm cho muôn dân trở thành môn đệ”(Mt 28,19).

Chúng tôi cũng chân nhận hành trình của người môn đệ truyền giáo thật sự, là nguồn canh tân mục vụ của chúng ta trên Châu lục và là điểm xuất phát mới để Tân Phúc Âm hóa các dân tộc chúng ta.

- Một Giáo Hội trở nên môn đệ.

Trong dụ ngôn “Người Mục tử tốt lành”, chúng tôi cũng nhận ra cách thế để trở thành những môn đệ, nhờ được nuôi dưỡng bằng Lời Chúa: “Các chiên theo người mục tử, vì chúng nhận biết tiếng của người ấy” (Ga 10, 4). Chớ gì Lời Sự sống (x. Ga 6,63) được tận hưởng trong lúc cầu nguyện, và việc cử hành và sống hồng ân Thánh Thể sẽ biến đổi chúng ta và mặc khải cho chúng ta sự hiện diện sống động của Chúa Phục Sinh, Đấng luôn đi bên cạnh chúng ta và hành động trong lịch sử (x. Lc 24,13-35).

Với thái độ mạnh mẽ và cương quyết, chúng tôi tiếp tục thi hành trách vụ tiên tri của mình bằng cách phân định đâu là con đường chân lý và sự sống; bằng cách lên tiếng nói tại những nơi công chúng của các dân tộc và thành phố chúng ta, đặc biệt đối với những người bị xã hội loại bỏ. Chúng tôi muốn cỗ vũ việc đào tạo những Kitô hữu làm chính trị và làm luật để họ góp phần vào việc xây dựng một xã hội công bình và huynh đệ, phù hợp với những nguyên tắc học thuyết xã hội của Giáo hội.

- Một Giáo hội đào tạo những con người nam nữ làm môn đệ.

Trong Giáo hội, tất cả chúng ta đều được kêu gọi trở thành môn đệ và truyền giáo, cần huấn luyện mình và toàn thể Dân Chúa đảm đương trách vụ này với tinh thần trách nhiệm và can đảm.

Niềm vui trở thành môn đệ và truyền giáo đặc biệt được nhận thấy ở chỗ chúng ta đào tạo một cộng đoàn huynh đệ. Chúng ta được kêu gọi trở thành một Giáo hội với đôi cánh tay dang rộng, một Giáo hội biết tiếp đón và yêu quý mỗi thành viên của mình. Vì thế, chúng tôi khích lệ những nỗ lực cần được thể hiện trong các Giáo xứ để trở nên “mái nhà và ngôi trường hiệp thông”, tác động và thiết lập những cộng đoàn nhỏ và những cộng đoàn Giáo hội cơ bản, cũng như trong những hiệp hội giáo dân, những phong trào Giáo hội và các cộng đoàn mới.

Chúng tôi đề nghị tăng cường sự hiện diện và tiếp cận của chúng ta. Để làm điều này, trong công tác mục vụ của mình,

Chúng tôi mời gọi mọi người hãy dành thời gian nhiều hơn, để lắng nghe, để kề vai sát cánh trong những giây phút quan trọng của đời sống và nâng đỡ nhau trong việc liên kết tìm kiếm hững giải đáp cho các nhu cầu của cuộc đời. Chúng ta hãy làm sao để tất cả mọi người, khi nhận biết mình được yêu quý, cũng có thể cảm nhận mình ở trong Giáo hội như là ở nhà mình.

Khi tái khẳng định thái độ cổ vũ cho việc đào tạo các môn đệ truyền giáo, Đại hội này có ý định quan tâm nhiều hơn đến việc tham gia vào những giai đoạn của cuộc loan báo đầu tiên, việc nhập môn Kitô giáo và sự trưởng thành trong đức tin. Ngay khi củng cố căn tính người Kitô hữu, chúng ta hãy giúp đỡ mỗi anh chị em khám phá ra việc phục vụ mà Chúa yêu cầu họ thể hiện trong Giáo hội và xã hội.

Trong một thế giới khao khát đời sống tinh thần và vì ý thức đến vị trí trọng tâm mà sự tương quan với Chúa trong đời sống môn đệ cần nắm giữ, chúng ta mong muốn trở nên một Giáo hội học tập cầu nguyện và dạy cách cầu nguyện. Một kinh nguyện phát xuất từ cuộc sống và tâm hồn, là điểm khởi đầu cho các cuộc cử hành sống động và mang tính tham dự, sẽ tác động và nuôi dưỡng đức tin.

4. Ngưòi môn đệ truyền giáo nhằm phục vụ sự sống

“Tôi đến để họ được sống và sống dồi dào ” (Ga 10,10).

Từ phòng tiệc ly Aparecida, chúng tôi chuẩn bị thực hiện một giai đoạn mới cuộc hành trình mục vụ của chúng ta, bằng cách tuyên bố mình thường xuyên truyền giáo. Với lửa của Thánh Thần, chúng ta sẽ dùng tình yêu đốt sáng Châu lục chúng ta: “Anh em sẽ nhận sức mạnh Chúa Thánh Thần, Đấng sẽ đến trên anh em và anh em sẽ là chứng nhân của Thầy... cho đến mút cùng trái đất” (Cv 1, 8).

- Trung thành với mệnh lệnh truyền giáo

Tất cả mọi người đều được Đức Kitô mời gọi tham gia vào sứ vụ của Ngài. Chớ gì không có ai ngồi khoanh tay! Truyền giáo đó là loan báo Đức Giêsu-Kitô với tinh thần sáng tạo và can đảm trong mọi nơi mà Tin Mừng chưa được loan báo hay đón nhận đủ, đặc biệt trong những môi trường khó khăn hay bị quên lãng và ở bên kia biên giới của chúng ta.

- Như men trong bột

Chúng ta hãy trở nên những người truyền giáo của Tin Mừng, không chỉ bằng lời nói, nhưng nhất là bằng đời sống của chúng ta, bằng cách hiến thân, phục vụ, kể cả đến tử đạo.

Đức Giêsu đã bắt đầu sứ vụ của mình bằng cách thành lập một cộng đoàn các môn đệ truyền giáo, khởi đầu cho Nước Trời. Cộng đoàn của Ngài cũng tham gia vào việc loan báo của Ngài. Được hòa nhập trong xã hội, chúng ta hãy làm cho mọi người nhận thấy tình yêu và sự liên đới huynh đệ của chúng ta (x.Ga 13, 35) và cổ vũ cuộc đối thoại với những người hoạt động xã hội và tôn giáo khác nhau. Trong một xã hội càng ngày càng trở nên khác biệt, chúng ta hãy dồn sức lực vào việc xây dựng một thế giới công bình, hòa giải và liên đới hơn.

- Những người phục vụ bàn chia sẻ.

Những chênh lệch hiển nhiên giữa giàu và nghèo mời gọi chúng ta làm việc nhiều hơn để trở thành những môn đệ biết dựng lên cho mọi người bàn sự sống, bàn ăn cho mọi con cái nam nữ của Chúa Cha, một bàn mở ra, tiếp đón, ở đó không thiếu một ai. Vì thế, chúng tôi tái khẳng định, việc tuyển chọn ưu tiên và mang đặc chất Tin Mừng dành cho những người nghèo.

Chúng tôi cam kết bảo vệ những người yếu đuối nhất, đặc biệt những trẻ em, những người bệnh, khuyết tật, những người trẻ đang gặp nguy cơ, những người già yếu, những người bị tù, những di dân. Chúng tôi quan tâm đến quyền của các dân tộc cần phải được bảo vệ và cổ vũ “những giá trị tiềm ẩn trong mọi tầng lớp xã hội, đặc biệt nơi các dân tộc bản địa” (ĐGH Bênêđictô XVI, diễn từ Guarulhos, sô 4). Chúng tôi muốn góp phần bảo đảm những điều kiện của một đời sống xứng đáng: sức khỏe, ăn uống, giáo dục, nhà ở và việc làm cho mọi người.

Lòng trung thành với Đức Giêsu đòi hỏi chúng ta chống lại những hành động xấu ác nhằm tác hại hay tiêu diệt sự sống, như phá thai, chiến tranh, nạn bắt cóc, bạo lực có vũ khí, khủng bố, khai thác tình dục và buôn bán ma túy.

Chúng tôi mời gọi mọi nhà lãnh đạo của đất nước chúng, hãy bệnh vực chân lý và chăm lo bảo vệ quyền bất khả xâm phạm và thiêng thánh đối với sự sống và phẩm giá con người, từ lúc thụ thai cho đến cái chết tự nhiên.

Chúng tôi dành những nỗ lực mục vụ của Giáo hội sẵn sàng phục vụ các đất nước chúng ta, để cổ vũ một nền văn hóa lương thiện, nhằm sửa trị tận căn những hình thức bạo lực khác nhau, việc làm giàu cách phi pháp và sự biển chất đầy hư hỏng.

Gắn kết với kế hoạch của Chúa Cha, Đấng tạo dựng, chúng tôi kêu mời mọi lực lượng mạnh mẽ trong xã hội hãy quan tâm đến ngôi nhà chung của chúng ta, là trái đất, đang bị sự hủy diệt đe dọa. Chúng tôi muốn cổ vũ một sự phát triển con người lâu dài, dựa trên sự phân bổ công bình những tài nguyên chia sẻ các của cải giữa mọi dân tộc.

5. Hướng đến một Châu lục sự sống, tình yêu và hòa bình

“Ở điểm này, mọi người sẽ nhận biết anh em là môn đệ của Thầy ” (Ga 13,35).

Chúng tôi, những tham dự viên của Đại hội lần thứ V tại Aparecida và liên kết với toàn thể Giáo hội là “cộng đoàn tình yêu”, chúng tôi muốn ôm ấp tất cả Châu lục để thông truyền tình yêu của Thiên Chúa và của chúng tôi cho Châu lục này. Chúng tôi cũng muốn làm điều đó đối với toàn thể thế giới.

Vào lúc kết thúc Đại hội Aparecida, trong sức mạnh của Chúa Thánh Thần, chúng tôi mời gọi anh chị em hợp nhất với nhau để nhiệt thành thi hành thật tốt sứ vụ cao cả của Châu lục. Đó sẽ là một Lễ Hiện xuống mới thúc đẩy chúng ta, đặc biệt đi gặp gỡ những người Công giáo đang sống xa cách và những người chỉ biết ít hay không biết gì về Đức Giêsu-Kitô, để vui vẻ thiết lập cộng đoàn tình yêu của Thiên Chúa, Cha chúng ta. Một sứ vụ phải đạt đến toàn thể nhân loại, phải thường trực và sâu sắc.

Trong lửa của Chúa Thánh Thần, chúng ta hãy tiến bước và với niềm hy vọng hãy xây dựng lịch sử cứu độ của chúng ta trên hành trình loan báo Tin Mừng, cùng với nhiều chứng nhân chung quang chúng ta (x. Dt 12, 1), là các vị tử đạo, các thánh và các chân phước của Châu lục chúng ta. Nhờ chứng tá của mình, họ đã minh chứng cho chúng ta rằng, lòng trung thành thật đáng sống và có thể sống đến cùng.

Hợp nhất với toàn thể Dân Chúa đang nguyện cầu, chúng tôi xin trao phó cho Đức Maria, Mẹ Thiên Chúa và Mẹ chúng ta, người môn đệ và truyền giáo đầu tiên đã phục vụ sự sống, tình yêu và hòa bình, được kêu cầu dưới những tước hiệu Đức Bà Aparecida và Đức Bà Guadalupe, đà lực mới xuất phát từ hôm nay trong toàn thể Châu Mỹ Latinh và vùng Caraibê, dưới luồng gió của Lễ Hiện xuống mới cho giáo hội chúng ta bắt đầu từ Đại hội lần thứ V này mà chúng tôi đã cử hành tại đây.

Tại Medellin và Puebla, chúng tôi đã kết thúc Đại hội bằng cách xướng lên: “Chúng tôi tin”. Tại Aparecida, như chúng tôi đã làm tại Saint-Domingue, chúng tôi cũng mạnh mẽ công bổ: Chúng tôi tin và chúng tôi hy vọng.

Chúng tôi hy vọng...

- Trở thành một Giáo hội sống động, trung thành và đáng tin, được nuôi dưỡng bằng Lời Chúa và Thánh Thể.

- Sống đời sống Kitô hữu của mình với niềm vui và sự xác tín như các môn đệ-truyền giáo của Đức Giêsu-Kitô.

- Thiết lập những cộng đoàn sống động để nuôi dưỡng: đức tin và tạo đà lực cho hoạt động truyên giáo.

- Yêu quý những tổ chức Giáo hội khác nhau trong một tinh thần hiệp thông.

- Cổ vũ một hàng ngũ giáo dân trưởng thành, đồng trách nhiệm với sứ vụ loan báo Tin Mừng và làm cho Nước Thiên Chúa được biểu lộ.

- Khích lệ sự tham gia tích cực của phụ nữ trong xã hội à trong Giáo hội.

- Giữ vững, với một nỗ lực luôn được đổi mới, sự ưu tiên chọn lựa phục vụ người nghèo của chúng ta theo tinh thần Tin mừng.

- Đồng hành với những người trẻ trong việc huấn luyện họ, giúp họ kiếm tìm căn tính, ơn gọi và sứ vụ của họ, bằng ách lặp lại sự chọn lựa phục vụ họ của chúng ta.

- Làm việc với tất cả những người thiện chí, nhằm xây dựng Nước Thiên Chúa.

- Yêu quý và tôn trọng các dân tộc bản địa và Mỹ-Phi của chúng ta.

- Tiến bộ trong công cuộc đối thoại đại kết “để mọi người nên một”, cũng như trong việc đối thoại liên tôn.

- Làm cho Châu lục này trở thành một mô hình hòa giải, công lý và hòa bình.

- Chăm sóc công trình sáng tạo, là mái nhà chung của clúng ta, trong thái độ trung thành với kế hoạch của Thiên Chúa.

- Cộng tác vào việc tập hợp các dân tộc Mỹ Châu Latinh và dân cư Caraibê.

- Chớ gì Châu lục hy vọng này cũng là Châu lục của tình yêu, sự sống và hòa bình!

Aparecida — Braxin, ngày 29/05/2007.

BÀI II

GIỚI THIỆU TÔNG HUẤN NIỀM VUI TIN MỪN

(Bài nói chuyện của Đức Hồng y Gioan Phêrô Ricard, Ngày 24/01/2014)

DÀN BÀI

- NHẬP ĐỀ

I. NIỀM VUI TIN MỪNG

1. Niềm vui này phát sinh từ một cuộc gặp gỡ với Đức Kitô.

2. Niềm vui này cần được thông truyền. Nó là trọng tâm công cuộc Phúc Âm hóa.

3. Dưới ánh sáng niềm vui, chúng ta khám phá khuôn mặt đích thực của Phúc Âm hóa.

II. LỜI MỜI GỌI GIÁO HỘI “ĐI RA”

1. “Vậy anh em hãy đi!” (Mt 28, 19)

2. Lời kêu gọi này được trao gửi cho toàn thể Giáo hội.

3. Cần phải đế ý đến đặc tính truyền thông.

4. Phúc Âm hóa cũng là một cuộc chiến thiêng liêng.

III. TIN VUI ĐƯỢC LOAN BÁO CHO NGƯỜI NGHÈO HAY CHIỀU KÍCH XÃ HỘI CỦA PHÚC ÂM HÓA

1. Trọng tâm của Phúc Âm hóa: tình yêu tha nhân.

2. Lắng nghe tiếng kêu của người nghèo.

3. Thực hành “nghệ thuật” hòa bình và tầm quan trọng của đối thoại.

- KẾT LUẬN
NHẬP ĐỀ:

- Đối với tôi, bản văn này mang hai nét đặc trưng:

- Đây thuộc loại văn chương quen thuộc của Tông huấn hậu Thượng Hội đồng. Kết thúc một Thượng Hội đồng, các nghị phụ giữ lại một số đề nghị và trao cho Đức Giáo hoàng, để ngài dựa vào đó xây dựng bản văn, một bản văn có một luồng nào đó và đưa ra những định hướng cho toàn Giáo hội. Đức hoàng thường sử dụng phần lớn những đề nghị của Thượng Hội đồng. Điều đó có thể làm cho bản văn hơi dài, khi bàn về một chủ đề dưới nhiều dạng hình. Đó là điều Đức Giáo hoàng Phanxicô đã làm tiếp theo Thượng Hội đồng Rôma tháng 10 năm 2012 về Tân Phúc Âm hóa. Ta có thể ghi nhận, Tông huấn này, khác với các Tông huấn trước đây, đã ra mắt khá nhanh sau khi kết thúc Thượng Hội đồng.

- Nhưng bản văn mang rất rõ dấu ấn của Đức Giáo hoàng Phanxicô. Ngài thường xưng “tôi” và chia sẻ những xác tín và cảm tình của mình. Ta cũng gặp ở đó nhiều suy tư nổi bật trong văn của Đại hội các Giám mục Mỹ châu Latinh và vùng Caraibê ngày 29 tháng 6 năm 2007, cũng được gọi là tài liệu Aparecida mà Đức Hồng Y Bergoglio là một trong những người soạn thảo chính. Khi đọc Tông huấn Niềm Vui Tin mừng, ta gặp ở đó những kiểu nói thân mật của Đức Giáo hoàng Phanxicô, mà ta đã nghe trong các bài giảng lễ hay những bài nói chuyện của ngài: Giáo hội không phải là một trạm thu phí... Tòa giải tội không thể là một phòng tra tấn... thích một Giáo hội bị tai nạn, bị thương tích, hơn là một Giáo hội bệnh hoạn... Không thể có tình trạng, một người già, phải sống cảnh đầu đường xó chợ, bị chết vì lạnh giá, không trở một tin tức, trong khi thị trường chứng khoán mất điểm lại rộn lên một tin báo động... Nói không với tinh thần thế tục... Ta cũng có thể nhận ra nhiều kiểu nói khác như thế. Bản văn này chủ yếu là do Đức Giáo hoàng soạn thảo. Thật vậy, ta có thể nói, ta đang đứng trước một văn kiện trình bày chương trình hành động của triều đại giáo hoàng ngài. Đức Tân Quốc Vụ Khanh, Phêrô Parolin không lầm khi vừa tuyên bố: Ngày nay, vấn đề ưu tiên là việc biến đổi truyền giáo của Giáo hội, để Giáo hội trở nên một Giáo hội đi ra, một Giáo hội năm trong tình trạng thường xuyên truyền giáo. Quả thực, trong văn kiện, Đức Giáo hoàng Phanxicô muốn: vạch ra những con đường cho cuộc hành trình của Giáo hội trong những năm sắp tới (số 1), bày tỏ mối quan tâm của ngài trong giai đoạn cụ thể công cuộc Phúc Âm hóa của Giáo hội (số 16), hướng dẫn trong toàn thể Giáo hội một giai đoạn Phúc Âm hóa mới mẻ, đầy nhiệt tình và năng lực (số 17). Trong bản văn này, Đức Giáo hoàng Phanxicô chia sẻ với chúng ta luồng gió mới và mối quan tâm truyền giáo lớn lao của ngài.

Chúng ta cũng nói thêm, Đức Giáo hoàng rất ý thức trách nhiệm lời nói của ngài. Nhưng ngài cũng nhấn mạnh đến những giới hạn của ngài. Ngài đã viết: Tôi cũng không tin rằng, người ta phải chờ đợi nơi huấn quyền giáo hoàng một lời chung cuộc hay đầy đủ về tất cả những vấn đề liên quan đến Hội Thánh và thế giới. Cũng không thích hợp Giáo hoàng lại thay thế hàng Giám mục địa phương trong việc phân định mọi vấn đề xảy ra trên lãnh thố của họ. về phương diện này, tôi cảm thấy cần phải cổ xúy một sự “tản quyền” bố ích (số 16). Không bao lâu nữa sẽ trở lại điểm quan trọng này (sẽ được triến khai trong việc cải tổ Giáo hội mà Đức Giáo hoàng đang hành động), bằng cách đề cập đến quy chế các Hội đồng Giám mục, hiện chưa được làm sáng tỏ (x. số 32).

I. NIỀM VUI TIN MỪNG

Khởi đi từ tiêu đề của Tông huấn là điều quan trọng: đó là hai từ “Evangelii Gaudium” (Niềm Vui Tin Mừng) mở đầu văn kiện. Từ “Niềm Vui” là từ nền. Tông huấn này thật sự là một lời mời gọi đón nhận niềm vui. Nhưng niềm vui đó như thế nào?

1. Niềm vui này phát sinh từ một cuộc gặp gỡ với Đức Kitô.

Niềm vui này là một kết quả của Thần Khí. Nó phát sinh cuộc gặp gỡ cá nhân với Chúa. Đức Kitô đến nói với mọi người: “Bạn là người được yêu. Dù bạn là ai, dù người khác phán đoán bạn thế nào hay bạn phán đoán về mình ra sao, thì bạn vẫn nói với mình, bạn là người được yêu. Bạn được Chúa yêu thương; bạn được mời gọi trở nên người con yêu dấu của Ngài. Hãy để cho bạn được yêu thương. Hãy để cho tình yêu này cư ngụ trong bạn. Tình yêu ấy sẽ biến đổi bạn, sẽ chữa lành bạn, sẽ soi sáng bạn. sẽ củng cố bạn. Nếu bạn được yêu, bạn cũng được mời gọi thể hiện yêu thương. Và nếu bạn sống như thế, bạn sẽ có sự sống. Triều đại Thiên Chúa sẽ mở ra cho Niềm vui phát sinh do việc khám phá ra ta được yêu. Đức giáo hoàng viết: “Đức Giêsu Kitô yêu mến bạn. Ngài đã hiến mạng sống mình để cứu độ bạn, và giờ đây, Ngài đang sống bên cạnh bạn mỗi ngày để soi sáng bạn, để củng cố bạn. để giải ít bạn” (số 164). Chính niềm vui phát sinh từ cảm nghiệm về tình yêu Thiên Chúa.

Do đó, Đức Giáo hoàng mời gọi: “Tôi mời gọi mọi Kitô, dù ở bất cứ nơi nào và hoàn cảnh nào, ngay hôm nay hãy canh tân cuộc gặp gỡ cá nhân mình với Đức Giêsu Kitô, hay ít hãy quyết định để cho Ngài gặp gỡ, và mỗi ngày không ngừng tìm kiếm Ngài” (số 3).

2. Niềm vui này cần đưọc thông truyền. Nó là trọng công cuộc Phúc Âm hóa.

Tình yêu này, phát sinh từ cuộc gặp gỡ với Đức Kitô, sẽ được củng cố trong cảm nghiệm của người Kitô hữu về sự sống trong Thần Khí, trong sự nhận biết những gì mà tình yêu của Chúa, dù gặp sự chống lại của tội lỗi, vẫn đang thay đổi trong ta. Chúng ta đã gặp được nguồn nước hằng sống đang giải khát ta.

Nguồn nước đó được trao ban cho ta, nhưng không thuộc về ta. Nó dành cho mọi người và chúng ta mong ước được nói với mọi người: Nếu bạn nhận biết ân huệ của Chúa (Ga 4,10). Đức Giáo hoàng viết: Chúng ta là những người được kêu mời trở nên những người mang vò nước để cho người khác uống (số 86). Niềm vui cần được thông truyền. Nó ước mong được chia sẻ. Đó là sự ngỡ ngàng trước ân ban nhưng không của Thiên Chúa mà ước muốn loan báo Tin Mừng phát sinh, đó là chia sẻ cho người khác nguồn suối niềm vui. Vả lại, niềm vui này luôn mang xác tín rằng, đời sống Kitô hữu tỏa chiếu Tin Mừng luôn đáp lại niềm mong đợi sâu xa của con người: sự nhiệt thành trong công cuộc Phúc Âm hóa được xây dựng trên niềm xác tín này (số 265). ơn cứu độ mà Thiên Chúa tặng ban cho con người trong Đức Kitô thật sự là một cống hiến dứt khoát: Không thể kiên trì trong việc nhiệt tình loan báo Tin Mừng, nếu chúng ta không xác tín từ kinh nghiệm bản thân rằng, biết Đức Kitô và không biết Đức Kitô thì hoàn toàn khác nhau, đi cùng với Ngài thì khác với đi trong tăm tối, có thể lắng nghe Ngài thì khác với không biết Lời Ngài; chiêm ngắm Ngài, tôn thờ Ngài, tìm bình an nơi Ngài, thì khác với không làm những điều ấy, cố gắng xây dựng thế giới với Tin Mừng của Ngài, thì khác với xây dựng nó với ánh sáng riêng của chúng ta. Chúng ta biết rõ rằng, với Đức Kitô cuộc đời trở nên phong phú hơn, và với Ngài ta sẽ dễ tìm thấy ý nghĩa trong mọi sự hơn. Đó là lý do khiến chúng ta loan báo Tin Mừng (số 266). Niềm vui này là hoa trái của Thánh Thần. Cách tự nhiên, nó cần được thông truyền.

Vì thế, sứ vụ nằm ở trung tâm đời sống Kitô hữu của mọi người đã chịu Phép Rửa. Đức Giáo hoàng mời gọi mọi môn đệ Đức Kitô hãy tự khám phá mình, và nghĩ về mình như “những môn đệ - truyền giáo”: do Phép Rửa tội, mọi thành viên của Dân Chúa phải trở nên những môn đệ - truyền giáo (x. Mt 28,19)... Mọi Kitô hữu đều là người môn đệ - truyền giáo theo mức độ họ đã gặp gỡ tình thương của Thiên Chúa trong Đức Giêsu Kitô; chúng ta không còn nói mình là những “người môn đệ” và “người truyền giáo” nữa, nhưng đúng hơn, chúng ta luôn luôn là những “người môn đệ - truyền giáo” (số 120).

Nếu những người môn đệ - truyền giáo này sống loan báo Đức Kitô và chia sẻ niềm vui của mình, họ cũng sẽ nghiệm thấy việc loan báo và chia sẻ này sẽ tăng cường niềm vui của mình, Đức Giáo hoàng nhấn mạnh: “Canh tân việc loan báo có thể cống hiến cho các tín hữu, cũng như cho những người nguội lạnh và không sống đạo, một niềm vui mới trong đức tin và một hiệu quả phong phú trong hoạt động truyền giáo” (số 11). Những cuộc trở về sau khi thi hành sứ vụ, đều là những giây phút vui mừng trong đức tin và tạ ơn đích thực.

3. Dưới ánh sáng niềm vui, chúng ta khám phá khuôn ặt đích thực của Phúc Âm hóa.

Dưới ánh sáng niềm vui, chúng ta nhận ra những gì không phải là Phúc Âm hóa. Phúc Âm hóa không phải là:

- Một tuyên truyền học thuyết hay trình bày những chân lý tín lý hoặc luân lý;

- Một chiêu dụ lỗi thời và không tôn trọng tự do người khác.

Phúc Âm hóa là một lời mời trân trọng và nồng nhiệt bước vào một cảm nghiệm, cảm nghiệm khám phá nguồn mạch niềm. Đức Giáo hoàng viết: “Người Kitô hữu có bổn phận loan báo Tin Mừng cho mọi người, không loại trừ bất kì ai, không như người áp đặt một bó buộc mới, nhưng như người chia sẻ một niềm vui, chỉ ra một chân trời đẹp, cống hiến một bữa tiệc ngon. Hội Thánh không phải phát triển bằng việc chiêu dụ, nhưng bằng sức thu hút” (số 14).

Điều đó chất vấn chúng ta cách cá nhân cũng như cộng đoàn, về tính chất đời sống thiêng liêng của ta, về đời sống của ta trong Đức Kitô, về niềm vui đang tác động ta. Đức Phaolô VI tuyên bố: “Chớ gì thế giới của thời đại chúng ta... có thể nhận được Tin Mừng không phải từ những người rao giảng rầu rĩ, chán nản, mất kiên nhẫn hay lo âu, nhưng từ những thừa tác viên Tin Mừng đang sống một cuộc đời đầy nhiệt huyết, những người trước đó đã nhận được niềm vui của Đức Kitô” (số 10).

II. LỜI MỜI GỌI GIÁO HỘI “ĐI RA”

Để minh chứng niềm vui này, cần phải đi ra gặp gỡ những người khác. Lời mời gọi “đi ra” là một đòi hỏi mà Đức Giáo hoàng Phanxicô luôn nhắc nhở. Ngài đã biến nó thành đề tài phát biểu của mình trong những đại hội diễn ra trước khi họp mật viện bầu Giáo hoàng. Ở đây, ngài mạnh mẽ lặp lại lời mời gọi ấy: “Sự mật thiết của Hội Thánh với Chúa Giêsu là một sự mật thiết di động và sự hiệp thông “được trình bày cách cơ bản như sự hiệp thông truyền giáo”. Trung thành với kiểu mẫu của Thầy, điều sống còn là Hội Thánh ngày nay đi ra loan báo Tin Mừng cho mọi người ở khắp nơi, trong mọi cơ hội mà không do dự, không chần chờ và không sợ hãi” (số 23).

1. “Vậy, anh em hãy đi!” (Mt 28, 19)

Hội Thánh phải theo Thầy mình mà ta thấy Ngài “đi ra”. Chúng ta hãy đọc bản văn của thánh Maccô mà ta có thể giữ như chân trời hay hậu cảnh của toàn thể tông huấn của chúng ta:

“Sáng sớm, lúc trời còn tối mịt, Ngài đã dậy, đi ra một nơi hoang vắng và cầu nguyện ở đó. Ông Simon và các bạn kéo nhau đi tìm. Khi gặp Ngài, các ông thưa: “Mọi người đang tìm Thầy đấy!”. Ngài bảo các ông: “Chúng ta hãy đi nơi khác, đến các làng xã chung quanh, để Thầy còn rao giảng ở đó nữa, vì Thầy ra đi cốt để làm việc đó”. Rồi Ngài đi khắp miền Galilê, rao giảng trong các hội đường của họ, và trừ quỷ” (Mc 1, 35-39).

Đó là thái độ hiệp thông sâu xa của Ngài với Chúa Cha, được thể hiện trong lúc Ngài một mình tha thiết cầu nguyện để khởi đầu sứ vụ của mình. Để làm điều đó, Ngài ra khỏi Capharnaum, cảng căn cứ của Ngài, và mời gọi các môn đệ của mình đi đến nơi khác để loan báo cho mọi người Nước Thiên Chúa đã đến và biểu lộ những dấu chỉ của Nước đó. Không được khép kín mình trong vòng vây quen thuộc, nhưng cần đi gặp gỡ mọi người.

Để xác định “nơi khác” này, Đức Giáo hoàng Phanxicô thường dùng từ “ngoại vi”. Cần phải tiếp cận với những vùng ngoại vi: “Tất cả chúng ta được mời gọi chấp nhận lời mời gọi này: đi ra ngoài khu vực quen thuộc của mình và can đảm tiếp cận với mọi vùng ngoại vi đang cần đến ánh sáng Tin Mừng” (số 20). Hơn một lần, Đức Giáo hoàng cũng xác định, đó không là những vùng ngoại vi địa lý, mà còn là những vùng ngoại hiện hữu những hoàn cảnh sống của những con người nam đang chất vấn mình về một ý nghĩa cuộc sống, đang kiểm một sự chữa trị, đang khát vọng một sự cứu độ mà thường không biết.

2. Lời kêu gọi này được trao gửi cho toàn thể Giáo hội

Toàn thể Giáo hội được mời gọi theo Thầy mình và trở thành nhà truyền giáo. Cuộc mạo hiểm truyền giáo không chỉ dành riêng cho một số người ưu tuyển, một bộ phận những người truyền giáo có đặc sủng riêng. Chắc chắn, chúng ta cần đến những trụ cột, nhưng tất cả các cộng đoàn Kitô hữu cần phải được tưới tắm bởi năng lực tông đồ này. Lời mời gọi của Đức Giáo hoàng rất cấp thiết: “Tôi hy vọng rằng tất cả các cộng đoàn sẽ làm thế nào để sử dụng những phương tiện cần thiết nhằm thăng tiến trên con đường hoán cải mục vụ truyền giáo, không thể để sự việc như hiện nay. Giờ đây, chúng ta không một sự “quản trị đơn thuần”. Chúng ta hãy hình thành trong cả mọi miền trên trái đất một “tình trạng thường xuyên truyền giáo’' (số 25). Điều đó liên hệ đến các giáo phận, giáo xứ, các phong trào và trường sở; cũng như các ủy ban trung ương của Giáo hội và ngay cả giáo triều Rôma mà Đức Giáo Hoàng mong muốn một cuộc cải tổ.

Điều đó cũng mời gọi một Giáo hội luôn mở rộng đón tiếp mọi người. Đức Giáo hoàng nói: “Giáo hội được mời gọi trở thành Nhà Cha, luôn mở rộng cửa” (số 47), một mái nhà mở rộng cửa trong đời sống mục vụ của mình, trong thái độ tiếp đón mọi người đến lãnh nhận các bí tích (các cửa của bí tích không thể được đóng vì bất cứ lý do nào (số 47)). Đức Giáo hoàng cũng nói đến tầm quan trọng của việc mở rộng cửa “nhà thờ” của chúng ta. Không có gì chống lại một Giáo hội tiếp cận của Đức Giáo hoàng Phanxicô cho bằng quan niệm về một Giáo hội pháo đài, một Giáo hội khép kín trên mình và tự vệ trước một môi trường thù nghịch.

Nhưng tiếp đón những người đến gõ cửa thì chưa đủ, còn cần phải nối kết và gặp gỡ những người không đến, những người không đến nữa, những người không bao giờ đến. Giáo hội phải đến gặp gỡ mọi người, đặc biệt những người nghèo: “Hôm nay và mãi mãi "những người nghèo là những người ưu tiên được đón nhận Tin Mừng” và việc loan báo Tin Mừng một cách nhưng không cho họ là dấu chỉ của vương quốc mà Đức Giêsu đã đến để thiết lập” (số 48). Vì vậy, Giáo hội phải lắng nghe, đối thoại, đồng hành, phục vụ rửa chân cho mọi người, chạm đến thân xác đau khổ của Đức Kitô trong những người khác” (số 24). Ta không thể loan báo Tin Mừng mà lại không yêu mến mọi người, không bước vào trong cái nhìn của Đức Giêsu chịu đóng đinh, cái nhìn này sẽ mở rộng, và hướng đến toàn thể Dân Ngài, với tràn đầy yêu thương và nồng nhiệt (số 286).

Điều đó mời gọi Giáo hội và các cộng đoàn chúng ta phải nghiêm túc duyệt lại đời sống truyền giáo của mình. Đức Giáo hoàng cũng mời gọi mọi người thể hiện một sáng tạo tông đồ đích thực: “Mục vụ tương quan với truyền giáo đòi hỏi phải từ bỏ tiêu chuẩn mục vụ tiện lợi “ta vẫn làm như vậy”. Tôi kêu gọi mọi người mạnh dạn và sáng tạo trong việc suy xét lại các mục tiêu, cơ cấu, phong cách và phương pháp truyền giáo tại các cộng đoàn của mình” (số 33).

3. Cần phải để ý đến đặc tính truyền thông

Năng lực truyền giáo này bao hàm một chú ý đổi mới, không chỉ chú ý đến những người ta đối thoại, mà cả cách thức lời nói của ta, đặc biệt trong lời loan báo ban đầu.

Điều đó mời gọi chúng ta không nên dừng lại trên những khía cạnh thứ yếu của sứ điệp đức tin (và ở đây Đức Giáo hoàng gợi lên “phẩm trật các chân lý” mà Công đồng Vaticanô II nói đến), nhưng đi ngay vào trọng tâm của sứ điệp Kitô giáo: “Trong trọng tâm cơ bản này, điều tỏa sáng là vẻ đẹp tình yêu cứu độ của Thiên Chúa được tỏ lộ trong Đức Giêsu Kitô chịu chết và sống” (số 36). Việc loan báo phải tập trung vào điều cốt yếu: đề nghị được đơn giản hóa, nhưng không mất chiều sâu và chân lý của nó, và như thế trở nên thuyết phục và rõ ràng hơn (số 35).

Nhưng việc loan báo sứ điệp nhất thiết phải liên kết với thái độ dấn thân của sứ giả loan báo Tin Mừng, đến đời sống của đức tin của họ. đến kiểu cách tương quan mục vụ với những lời mà họ trao đổi. Như tôi đã nói ở trên: sứ giả loan báo Tin Mừng phải yêu mến những người họ được sai gửi đến. Điều đó yêu cầu thái độ gần cận, sự hiện diện, thái độ lắng nghe, sẵn sàng đối thoại, kiên nhẫn, nhiệt tình tiếp đón, không kết án, luôn yêu thương, trắc ẩn và thương xót. Chúng ta phải làm cho hương thơm sự hiện diện gần gũi của Chúa Giêsu và cái nhìn cá nhân của Ngài hiện diện (số 169).

Chúa Giêsu yêu mến Cha Ngài và Ngài cũng yêu mến đám đông dân chúng. Người môn đệ - truyền giáo cũng cần phải mang trong mình hai tình yêu ấy. Nói về người giảng thuyết, Đức Giáo hoàng đã phát biểu: “Nhà giảng thuyết là người chiêm niệm Lời Chúa và cũng phải chiêm ngắm dân mình” (số 154). Trong Tông huấn, Đức Giáo hoàng sẽ dành một đoạn quan trọng bàn về bài giảng và việc chuẩn bị bài giảng (các số 135-159). Chúng ta sẽ gặp ở đó một lời mời gọi người giảng thuyết sống hai tình yêu ấy như một phục vụ đích thực đối với Chúa: tình yêu Thiên Chúa trong Lời Ngài nhờ thái độ chăm chú và lắng nghe Thánh Kinh và tình yêu dân chúng mà người giảng thuyết ngỏ lời với một chia sẻ cần thiết về đời sống và những mối bận tâm của họ để có thể trao cho họ một lời thích đáng. Người giảng thuyết không được lôi cuốn người nghe tập trung sự chú ý vào mình, nhưng vào Chúa - Đấng đang muốn nói với dân Ngài hôm nay. Bài giảng cần ngắn gọn, bởi lẽ nếu bài giảng dài, thì hoặc người giảng thuyết dễ gây buồn chán và người ta không lắng nghe ngài nữa, hoặc ngài sẽ gây hứng thú, nhưng chỉ tập trung sự chú ý vào mình. Trong cả hai trường hợp, Thiên Chúa có nguy cơ bị lãng quên. Đức Giáo hoàng tóm gọn ý tưởng của mình với lời trong sách Huấn Ca: “Hãy nói cho gọn, ít lời mà nhiều ý” (Hc 32,8) và ngài nói thêm: “Một thầy giáo cũ từng nói với tôi, một bài giảng tốt phải có: một ý tưởng, một tâm tình, một hình ảnh” (số 157).

4. Phúc Âm hóa cũng là một cuộc chiến thiêng liêng.

Nếu năng lực loan báo Tin Mừng liên kết với hành trình theo Đức Kitô của ta, thì ngày qua ngày nó bao hàm một cuộc trở lại đích thực với Tin Mừng. Do đó, nhiều lực cản, trong đời sống cá nhân cũng như nếp sống cộng đoàn của ta, sẽ chống lại cuộc hoán cải này. Vì thế, chúng ta được mời gọi phải đương đầu với cuộc chiến thiêng liêng này. cần phải chống lại những cơn cám dỗ thường xuất hiện trước chúng ta. Chúng ta cũng đừng quên rằng Đức Giáo hoàng Phanxicô là tu sĩ Dòng Tên, đã nhiều lần giảng về đường lối linh thao của thánh Inhaxiô. Trước chúng ta, luôn có Đức Kitô và thế giới, cần phải tuyển chọn. Đức Giáo hoàng Phanxicô thích những tương phản. Chúng ta có thế nhận ra điều đó trong những gì ngài đã nói với chúng ta về những cơn cám dỗ của người hoạt động mục vụ (số 76-109). Những cơn cám dỗ ấy làm đảo lộn mọi sự chung quanh, thái độ sống co cụm trên mình, như người đàn bà khòm lưng trong Tin Mừng (x. Lc 13,10-17). Khi tập trung trên mình, ta quên rằng, chính Thiên Chúa là chủ mùa gặt, và ta sẽ làm hỏng cuộc gặp ỡ với những người mà ta được gửi đến. Chúng ta sẽ kể ra một những cơn cám dỗ này:

- Cám dỗ của thuyết tương đối: ta có nguy cơ bị thuyết tương đối và chủ nghĩa cá nhân chung quanh ảnh hưởng. Mỗi người đều có những xác tín của mình. Tại sao lại xông vào khu vườn bí mật của kẻ khác? Ta sợ phải để lại dấu vết khác biệt ủa mình. Ta bị rình rập. Lúc đó, ta đừng nói gì hết. Ta đừng để lình bị cướp mất nhiệt tâm truyền giáo (số 80).

- Cám dỗ của ươn Iưòi ích kỷ: Sự ươn lười nói lên sự khô khan, thiếu năng động, chán nản. Ta thường sợ rằng, việc dấn thân truyền giáo sẽ lấy đi khỏi mình quá nhiều. Ta muốn ổn định đời sống cá nhân. Ta không có giờ để cống hiến. Hay có thể, ta làm nhiều sự việc đến nỗi trở nên “trống rỗng nội tâm” và không tìm ra được cách thể để đổi mới việc loan báo Tin mừng. Đức Giáo hoàng gọi tình trạng đó là ươn lười mục vụ (số 82). Ta cũng thường tự đóng khung mình trong những vấn đề tổ chức. Ta mang một nỗi cay đẳng và sự chán nản: “Tâm lý nấm mồ dần dần biến các Kitô hữu trở thành những xác ướp trong viện bảo tàng sẽ phát triển” (số 83).

- Cám dỗ của thái độ bi quan vô bổ: đó là thái độ bi quan của những người chỉ thấy khía cạnh xấu của sự việc, của những nhà tiên tri gây thảm họa mà Đức Giáo hoàng Gioan XIII tố giác trong diễn từ khai mạc Công đồng Vaticanô II. Họ không biết nhận ra Chúa đang hoạt động và hạt giống tốt đang mọc lên giữa cỏ lùng. Như Đức Hồng Y Marty nói: Những bức tường thành sụp đổ sẽ gây vang động hơn là sự nảy mầm âm thầm của những hạt giống.

- Cám dỗ của tinh thần thế tục: ta thường biến Giáo hội thành việc làm cá nhân của mình, thành một nơi quyền lực hay thăng tiến mình. Bám chặt vào quá vãng, ta biến Giáo hội thành viện bảo tàng. Đam mê thương mại, ta giản lược việc loan báo Tin Mừng vào một số luật lệ theo kiểu nghiên cứu thị  trường. Tự coi mình ở trên những người khác, ta đánh giá cao những người sống những hình thức khác của Giáo hội, bởi lẽ, chẳc chắn ta tin mình là những người tốt hơn. Tinh thần thế tục cũng được diễn tả trong khuynh hướng đề cao giáo sĩ, gạt phụ nữ hay người trẻ ra bên lề. Đức Giáo hoàng nói, trong tinh thần thế tục này, luôn có sự hưởng thụ giả dối của tính tự mãn ích kỷ (số 95), ngài đưa ra một nhận xét đáng sợ: trên thực tế, người ta không thực sự quan tâm đến Chúa Giêsu hoặc tha nhân (số 94). Ta đừng để mình bị cướp mất Tin Mừng (số 94).

- Cám dỗ của chiến tranh nội bộ giữa các nhóm trong Giáo hội: ghen ghét, phê bình, tư tưởng bất bao dung, có thể làm cho đời sống Giáo hội trở nên khó khăn: “Tôi cảm thấy rất đau lòng khi khám phá ra rằng, làm sao trong một số cộng đoàn Kitô hữu và thậm chí giữa những người được thánh hiến, còn có chỗ cho những hình thức khác nhau của hận thù, chia rẽ, vu khống, nói xấu, trả thù, ghen ghét, mong muốn áp đặt tương tự như những cuộc săn lùng các phù thủy. Chúng ta sẽ rao giảng Tin Mừng cho ai với những hành vi như thế? (số 100). Và Đức Giáo hoàng kết luận về điểm này: Chúng ta đừng để mình bị cướp mất lý tưởng tình yêu huynh đệ! (số 101).

Theo Đức Giáo hoàng, một Giáo hội để cho những cơn cám dỗ trên khuất phục mình và sống co cụm trên mình, sẽ trở thành một Giáo hội bệnh hoạn. Giáo hội ấy sẽ mang nỗi buồn phiền của người thanh niên giàu có (x. Lc 18,23). Giáo hội ấy sẽ trở nên cằn cỗi về đời sống tông đồ. Vì vậy, chúng ta hãy chống lại những cơn cám dỗ này: Chúng ta đừng để cho mình bị cướp mất nhiệt tình truyền giáo! (số 109).

III. TIN VUI ĐƯỢC LOAN BÁO CHO NGƯỜI NGHÈO HAY CHIỀU KÍCH XÃ HỘI CỦA PHÚC ÂM HÓA

1. Trọng tâm của Phúc Âm hóa là tình yêu tha nhân

Nếu tình yêu là trọng tâm Tin Mừng ta phải loan báo và của đời sống Kitô hữu ta cần diễn tả, thì tình yêu ấy vừa là tình yêu Thiên Chúa vừa là tình yêu tha nhân. Ta không thể được tình yêu tác động nếu không yêu thương người khác và mong muốn cho họ được hạnh phúc: “Việc chấp nhận lời rao giảng ban đầu, mời gọi chúng ta đến để được Thiên Chúa yêu thương và yêu lại Ngài với tình yêu mà Ngài thông truyền cho chúng ta, gây ra trong cuộc sống và hành động của chúng ta một đáp trả đầu tiên và cơ bản: mong muốn, tìm kiếm và quan tâm đến hạnh phúc của những người khác” (số 178). Như thánh Gioan nói: “Nếu ai đó nói “Tôi yêu Thiên Chúa mà lại ghét anh em mình, thì đó là người nói dối. Thật vậy, người không yêu người anh em mà mình trông thấy thì không thế yêu thương Thiên Chúa mà mình không thấy được... Ai yêu Thiên Chúa, thì người ấy cũng yêu thương anh em mình” (lGa ,20-21). Các cộng đoàn Kitô hữu cần phải cống hiến một khuôn mặt cụ thể cho tình yêu huynh đệ này, để biểu lộ hiệu năng của ân sủng húa trong các mối tương quan con người. Vì vậy, tình yêu huynh đệ không phải là kết quả của việc loan báo Tin Mừng, nhưng đúng ra nó là một trong những nhân tố của Phúc Âm hóa. Việc loan báo Tin Mừng không chỉ nằm trong phạm vi diễn từ. Nó không thể được giản lược vào một chiến lược loan báo. Như chứng tá của Đức Kitô, việc loan báo Tin Mừng được biểu lộ qua lời nói và hành động. Sứ điệp của chúng ta không thể tách biệt với cách thức chúng ta sống tương quan với nhau.

Hơn nữa, tình yêu này khi xây dựng tình huynh đệ giữa con người, cũng phù hợp với thánh ý Chúa là Đấng cứu độ hết mọi người và muốn quan tâm đến hạnh phúc của mọi người. Ngài kêu mời họ cũng bước vào vương quốc của Ngài và ơn cứu độ la Ngài tác động đến mọi chiều kích đời sống họ. Đức Giáo hoàng ghi lại khẳng định này trong tài liệu Aparecida: “Mệnh lệnh vê đức ái của Chúa bao trùm tất cả mọi lãnh vực của đời sống xã hội và tất cả mọi dân tộc” (số 181). Đức Giáo hoàng tố giác quan niệm về tôn giáo nhằm giam hãm tôn giáo trong sự thân mật kín đáo của con người, chớ không nhằm gây một ảnh hưởng nào trên đời sống xã hội. Cũng ở đó, Đức Giáo hoàng nhấn mạnh đến tính ưu tiên tuyệt đối của thái độ “đi ra khỏi mình, hướng đến người anh em” (số 179). Và việc “ra khỏi mình hướng đến người anh em” này hiện mang lại hai hiệu quả cơ bản:

- Việc hòa nhập xã hội của người nghèo.

- Hòa bình và đối thoại xã hội.

2. Lắng nghe tiếng kêu của người nghèo

Một sự chú ý đặc biệt phải được hướng đến người nghèo. Toàn bộ Thánh Kinh đều nói với chúng ta rằng Thiên Chúa luôn lắng nghe tiếng kêu của người nghèo. Đức Kitô đặt người nghèo vào trọng tâm của sứ vụ Ngài. Không phải trước hết Ngài được sai đến để loan báo Tin Mừng cho người nghèo (Lc 4,18) sao? Và một trong những dấu chỉ Đức Giêsu là Đấng được Thiên Chúa sai đến không phải là Tin Mừng được loan báo cho người nghèo (Mt 11,5) sao? Chính Ngài đã trở nên nghèo để chúng ta được giàu sang nhờ sự nghèo khó của Ngài, như thánh Phaolô đã nói trong 2 Cr 8, 9. “Đối với Hội Thánh, việc chọn lựa thương yêu người nghèo chủ yếu là một loại chọn lựa thân học hơn là loại chọn lựa văn hóa, xã hội học, chính trị hay triết học” (số 198).

Nói như thế, ta cần phải lắng nghe tiếng kêu của người nghèo: “Giả điếc trước tiếng kêu ấy, khi chúng ta là những công cụ của Thiên Chúa để lắng nghe người nghèo, đặt chúng ta ra ngoài thánh ý của Chúa Cha và kế hoạch của Ngài” (số 187). Sự hiện diện trước người nghèo có một chiều kích xã hội và bao hàm tình liên đới, bác ái và công bình. Đức Giáo hoàng biện hộ cho một phân bố hợp lý các của cải vật chất và tố giác thái độ cướp đoạt của cải của một số người. Ở đây, ngài tham chiếu toàn bộ đóng góp của học thuyết xã hội của Giáo hội, đặc biệt đến những gì mà học thuyết ấy bàn về công bình và việc sử dụng chung các của cải.

Ta cũng nên ghi nhận rằng, trong những thách đố của thế giới hiện nay mà ngài đã phân tích trong các số 52-57, Đức Giáo hoàng tố giác cách hết sức gay gắt tình trạng mà ngài gọi ngẫu tượng mới của tiền bạc (các số 55-56): “Việc thờ bò vàng xưa kia (x. Xh 32,1-35) đã tìm thấy một phiên bản mới và lẫn tâm trong chủ thuyết suy tôn tiền bạc quá đáng và chủ nghĩa độc tài của một nền kinh tế phi nhân và không có một ục đích nhân bản đích thực” (số 55). Con người bị hy sinh cho lợi nhuận tài chánh trực tiếp và những lợi ích thị trường. Con người bị sử dụng, rồi bị ném bỏ. Thái độ tố giác của Đức Giáo hoàng rất mạnh mẽ: “Chúng ta đã vận hành nền văn hóa vứt bỏ” (số 53). Thái độ tìm kiếm tiền bạc thái quá và một logic hưởng thụ làm cho của cải vật chất có vị trí ưu tiên, sẽ làm cho tâm hồn trở nên khô cằn và thu nhỏ góc nhìn. Điều đó tạo ra tình trạng mà Đức Giáo hoàng Phanxicô gọi là toàn cầu hóa sự dửng dưng (số 54). Ngài nói: “Văn hóa của sự thịnh vượng làm lúng ta mất đi sự mẫn cảm” (số 54). Thái độ dửng dưng này chỉ tạo nên bạo lực liên tục, sự tan rã xã hội và nhiều cuộc xung đột trên mặt đất này.

Ngược lại, Đức Giáo hoàng cũng kêu gọi một phân bổ hợp lý hơn những lợi nhuận, một thiết lập chế độ công ăn việc làm phù hợp hơn, một sự thăng tiển toàn diện người nghèo. Những chương trình đó chỉ có thể được thực hiện nếu chúng ta quan tâm đến người nghèo, nếu chúng ta để cho tiếng kêu của họ vang động trong chúng ta, nếu chúng ta tiếp cận với họ thật sự và chân thành. Vì lẽ rằng, đối với Đức Giáo hoàng Phanxicô, nếu sự nghèo khó xác định những tình trạng vật chất đáng phê phán, thì nó cũng vạch ra những hình thức yếu kém: những người không có nhà ở, những người nghiện ngập, những người tị nạn, di cư, những người già cả, các phụ nữ là nạn nhân của bạo hành, các trẻ thơ cần được sinh ra mà người ta lại hủy bỏ, lững nạn nhân do thái độ đối xử của con người hay thái độ không tôn trọng các thụ tạo trong thiên nhiên.

Lời kêu gọi của Đức Giáo hoàng cũng được trao gửi cho những người đảm trách chính trị.

Sự quan tâm tới người nghèo không chỉ giản lược vào sự trợ giúp để họ có một đời sống vật chất tốt hơn. Nhưng nó còn bao hàm cả mối lo lắng thiêng liêng cho người nghèo. Tình yêu quảng đại trong việc phục vụ người nghèo không thể biện minh cho việc quên lãng chiều kích này: “Họ cần Thiên Chúa và chúng ta không thể không cung cấp cho họ tình thân hữu của Ngài, phúc lành của Ngài, lời của Ngài, việc cử hành các bí tích và đề nghị một hành trình tăng trưởng và trưởng thành trong đức tin (số 200).

Đức Giáo hoàng mời gọi các Kitô hữu hãy để cho những cảnh khốn khổ này đụng chạm đến phần thâm sâu nhất của mình, như người Samaria tốt lành trong Tin Mừng đã làm khi nhìn thấy một người bị bỏ rơi đến chết bên vệ đường. Người ấy động lòng trắc ân (như người cha có hai đứa con trong dụ ngôn Tin Mừng, như Đức Giêsu trước đám đông hay trước nỗi đau khổ của người góa phụ thành Naim vì mất đứa con trai). Không thể loan báo Tin Mừng, nếu không có sự tiếp cận này, nếu không có sự băng rịt thương tích này. Hơn một lần, Đức Giáo hoàng nói đến lòng trắc ẩn, sự quan tâm chú ý, lòng thương xót. Vả lại, những người nghèo không chỉ là những người hưởng nhờ công việc loan báo Tin Mừng. Họ cũng loan báo Tin Mừng cho ta, bằng cách dẫn chúng ta trở lại với trọng tâm Tin Mừng. Họ mời gọi chúng ta ra khỏi cái lôgic “cho đi - cho lại”. Họ đặt chúng ta trở lại trước hồng ân nhưng không, và cuối cùng trước sự sống đích thực. Qua họ, chính Đức Kitô đang đến với chúng ta. Có một chiều kích bí tích của cuộc gặp gỡ Đức Kitô trong các anh em, và đặc biệt trong những người nghèo. Chúng ta hãy đọc lại dụ ngôn vê cuộc phán xét cuối cùng trong Tin Mừng theo thánh Matthêu, chương 25.

Đức Giáo hoàng mong ước có một Giáo hội luôn sống với người nghèo: “Tôi muốn có một Giáo hội nghèo cho người nghèo. Họ có nhiều điều để dạy chúng ta. Chúng ta cần phải để dạy mình được họ Phúc Âm hóa. Tân Phúc Âm hóa là một lời lời gọi để nhận ra sức mạnh cứu độ trong đời sống của họ, và đặt họ tại trung tâm trong cuộc hành trình của Giáo hội. Chúng được mời gọi để khám phá ra Đức Kitô trong họ, để cho họ mượn tiếng nói của ta mà nói lên những lý do của họ; nhưng cũng để trở nên bạn bè của họ, lắng nghe họ, hiểu họ và đón lận sự khôn ngoan nhiệm mầu mà Thiên Chúa muốn truyền ông qua họ (số 198).

3. Thực hành “nghệ thuật” hòa bình và tầm quan trọng của đối thoại

Một đóng góp khác cho tình huynh đệ, đó là thực hành “nghệ thuật” hòa bình và tầm quan trọng của đối thoại giữa con người (đó ỉà những gì mà trong Tông huấn Đức Giáo hoàng gọi là “đối thoại xã hội”). Qua việc thực hành “nghệ thuật” này (số 244), Đức Giáo hoàng có ý nhắm đến một thực hành “tích cực”, nghĩa là thật sự phải hoạt động, như trong mối phúc được Đức Giêsu công bố: “Phúc cho những ai xây dựng hòa bình, họ sẽ được gọi là con Thiên Chúa” (Mt 5, 9).

Hòa bình trong chiều kích xã hội của nó đòi hỏi phải ý thức đến ích lợi chung, điều mà ngày nay trở nên khó khăn trong một xã hội mà quyền ưu tiên dành cho cá nhân thường có nguy cơ khép kín trên mình trong thái độ chỉ bảo vệ lợi ích riêng tư hay phe nhóm của mình: “Phẩm giá của con người và công ích vượt trên sự an ổn của một số người không muốn từ bỏ đặc quyền của . Khi các giá trị ấy bị ảnh hưởng, thì cần phải có một tiếng nói tiên tri" (số 218). Hoạt động cho hòa bình, đó là quan tâm đến sự phát triển mọi người. Không thể có hòa bình xã hội, nếu hòa bình ra các dân tộc dựa trên nền tảng bất công và loại trừ: “Cuối cùng một nên hòa bình mà không phát sinh như kết quả của sự phát triển toàn diện đối với tất cả mọi người, thì sẽ không có tương lai và sẽ luôn là mâm mống gây nên các cuộc xung đột mới và các hình thức khác nhau của bạo lực” (số 219).

Hòa bình giữa con người cũng bao hàm việc thực hành đối thoại để làm cho các tinh thần và tâm hôn con người sát gần lại. Theo Đức Giáo hoàng, loan báo Tin Mừng cũng bao hàm việc đối thoại: “Loan báo Tin Mừng cũng liên quan đên bước đường đối thoại. Đặc biệt, đối với Giáo hội, hiện đang có ba lãnh vực đối thoại mà Giáo hội phải có mặt, để thi hành một phục vụ giúp phát triển trọn vẹn con người và mang lại công ích: đối thoại với các quôc gia, đối thoại với xã hội - bao gồm đối thoại với các nền văn hóa và khoa học- và đối thoại với các tín hữu khác không phải là phần tử của Hội thánh Công giáo” (số 238). Cuộc đối thoại với các tín hữu khác bao gồm đối thoại đại kết, đối thoại với Do thái giáo và đối thoại với các tôn giáo khác hay đối thoại liên tôn. Chúng ta cần trở lại các số 244 đến 254 của Tông huấn để thấy những gì Đức Giáo hoàng đã viết về mỗi cuộc đối thoại trên. Để kết thúc phần này, Đức Giáo hoàng đã nhấn mạnh đến tầm quan trọng của tự do tôn giáo, là nền tảng và dấu chỉ biểu lộ việc bảo vệ các quyền tự do khác.

KẾT LUẶN

Ta có thể nhận ra, Tông huấn này đã được ngang qua nhờ một động lực bên trong: Đức Kitô đã chạm đến tâm hồn ta, giúp ta đi ra gặp gỡ anh em mình, đặc biệt là những người nghèo. Chúng ta cần bước vào nguồn động lực này. Ta không thể chọn lựa và chỉ giữ lại phần nào đó để củng cố ý tưởng của ta. Chiêm ngưỡng, chuyển cầu, loan báo Tin Mừng và phục vụ cụ thể những người nghèo phải được sống động đồng bộ. Tông huấn đã nhấn mạnh điều đó: “Từ quan điểm Phúc Âm hóa, những đề nghị thần bí mà không có một sự dấn thân xã hội và truyền giáo mạnh mẽ, hay những bài thuyết trình và những thực hành xã hội và mục vụ, mà không có một linh đạo có sức biến đổi tâm hồn, sẽ chẳng giúp được gì” (số 262). cần phải giữ cả hai. Đức Gíao hoàng diễn tả những yếu tố cần thiết giúp cho mỗi Kitô hữu và toàn thể Giáo hội một cách đồng hành với Đức Kitô phục sinh trên con đường của nhân loại. Khám phá ra những yếu to đó dưới nhiều vẻ khác nhau của chúng và đáp ứng, là toàn thể công trình loan báo Tin Mừng. Niềm vui được hứa cho mọi người lăn xả vào cuộc mạo hiểm. Chúa Thánh Thần sẽ không vắng mặt đối với họ. Cùng với Mẹ Maria, Ngôi Sao của công cuộc Tân Phúc Âm hóa, chúng ta hãy lên đường.

22. GIÁO XỨ (số 28)

“Nhưng chúng ta phải thú nhận rằng, lời kêu gọi xét lại và canh tân Giáo xứ chưa đủ hiệu quả để các cộng đoàn nhỏ đến gần hơn với dân chúng, để cho chúng thành nơi hiệp thông sống động và tham gia, và để cho chúng quy hướng trọn vẹn vào sứ vụ truyền giáo”.

- Với những lời kết thúc số 28 của Tông huấn Niềm Vui Tin Mừng trên đây, ta bắt được nỗi thao thức của Đức Giáo hoàng Phanxicô: Ngài mong muốn công trình Tân Phúc Âm hóa các Giáo xứ sớm trở nên hiện thực. Theo đó, cần hướng dẫn những người đang hoạt động tông đồ của Giáo xứ:

- Chủ động đến gần và tiếp cận với mọi dạng dân cư, đặc biệt là những người nghèo khổ, bị bỏ rơi, sống cô đơn và mất niềm hy vọng...

- Cần tổ chức những hội đoàn, những phong trào đạo đức... gặp gỡ nhau, trao đổi, bàn bạc với nhau, cùng nhau thống nhất chương trình hành động truyền giáo.

- Nói tóm, theo Đức Giáo hoàng, cần phải cấp thiết giúp các cộng đoàn Giáo xứ mạnh dạn bước vào công cuộc hoán cải mục vụ để việc Tân Phúc Âm hóa Giáo xứ được thể hiện cách hữu hiệu.

23. MỘT LỜI KINH

Để Tân Phúc Âm hóa Giáo xứ, cần phải cầu nguyện. Chúng ta lấy lại một phần trong lời cầu nguyện kết thúc Tông huấn “Niềm Vui Tin Mừng”.

Lạy Mẹ Maria, Nữ Trinh và Hiền Mầu, Mẹ là Đấng đã được Chúa Thánh Thần tác động, đã đón nhận Lời ban sự sống vào tận đáy lòng đức tin khiêm cung của Mẹ, luôn tín thác hoàn toàn vào Đấng Hằng Hữu, xin giúp chúng con biết thưa tiếng "Xin Vâng" trong sự cấp bách và khẩn thiết hơn bao giờ hết, đê loan báo Tin Mừng của Chúa Giêsu.

Lạy Mẹ, là Ngôi Sao của Tân Phúc Âm hóa, xin giúp chúng con trở thành những chứng nhân luôn tỏa sáng của tình hiệp thông và tinh thần phục vụ, của đức tin nhiệt thành và quảng đại, của công lý và tình yêu dành cho người nghèo, để cho Niềm Vui Tin Mừng tỏa lan đến tận cùng trái đất và soi sáng khắp mọi vùng ngoại vi.

Lạy Mẹ của Tin Mừng hàng sống, nguồn mạch niềm vui cho những người bé mọn, xin cầu cho chúng con. Amen. Alleluia!

BÀI IV

HIẾN CHƯƠNG LOAN BÁO TIN MỪNG:

MỘT TẤM VÁN NHẢY CHO SỨ VỤ

DẪN

Ngày 09/06/2014, Đức Hồng y Gioan-Phêrô Ricard, Tổng Giám mục Bordeaux, Pháp đã phổ biến trong Giáo phận ngài văn kiện “Hiến chương loan báo Tin Mừng”. Ngài mong ước văn kiện này có thể nâng đỡ năng lực truyền giáo của mọi cộng đoàn, Vì thế, trong năm mục vụ 2014-2015 của Giáo phận nhắm đến vụ của Giáo hội, chúng ta có thể đón nhận tài liệu này để phong phú hóa nội dung chương trình hành động của mình.

Bản Hiến Chương gồm 5 mục:

   1. Loan báo Tin Mừng, đó là sống sâu sắc hơn trong tình thân mật với Đức Kitô.

   2. Loan báo Tin Mừng, đó là tiếp nhận và để cho mình được tiếp nhận.

   3. Loan báo Tin Mừng, đó là đi gặp gỡ và đề xuất những con đường mới.

   4. Loan báo Tin Mừng, đó là sống một tình huynh đệ mới.

   5. Loan báo Tin Mừng, đó là được sai đi.

MỤC I

LOAN BÁO TIN MỪNG, ĐÓ LÀ SỐNG SÂU SẮC HƠN TRONG TÌNH THÂN MẬT VỚI ĐỨC KITÔ

“Tôi mời gọi mọi Kitô hữu, ở bất cứ nơi nào và hoàn cảnh nào mình đang hiện diện, ngay lúc này hãy đổi mới cuộc gặp gỡ cá nhân của mình với Đức Giêsu-Kitô, hay ít ra, hãy quyết định để cho Ngài gặp gỡ mình, và mỗi ngày không ngừng tìm kiếm Ngài” (ĐGH Phanxicô: Niềm Vui Tin Mừng (EG, số 3)).

Để trở nên người mang một lời gây thiện ích, giải thoát, hâm nóng lại, một lời sáng tạo thì cần phải có thái độ sẵn sàng lắng nghe Đấng mở ra cho con người một tương lai: “Hỡi Ítraen, hãy lắng nghe!” (Đnl 6, 4).

“Giáo hội không thể sống nếu không có lá phổi cầu nguyện” (EG số 262).

Để sống trước sự hiện diện của Thiên Chúa, ta cần phải tập khám phá ra tình bạn đường với Đức Kitô, Đấng luôn đi trước chúng ta trên mọi nẻo đường... Nuôi dưỡng tình thân hữu của chúng ta với Ngài, nhờ chia sẻ Lời Chúa và đọc lại đời sống... Nhận biết hoạt động của Chúa Thánh Thần trong đời sống chúng ta... Dành thời gian bồi dưỡng cá nhân, và như Đức Giáo hoàng Phanxicô mời gọi, thiết lập “những nơi để bồi dưỡng đức tin vào Đức Giêsu chịu đóng đinh và sống lại, để chia sẻ những vấn đề thâm sâu nhất và những bận tâm hằng ngày, để với những tiêu chuẩn của Tin Mừng phân định sâu xa về đời sống và kinh nghiệm riêng của mình, hầu hướng những chọn lựa cá nhân và xã hội của mình đến điều tốt đẹp” (EG số 77).

Thiên Chúa yêu thương, phục hồi, và cứu độ mọi người. Chăc chắc, nhiều người sống mà không tin vào một Thiên Chúa cứu độ. Nhưng ta cần phải minh chứng rằng, đức tin là một hạnh phúc thâm sâu, hạnh phúc vì cảm thấy mình được Thiên Chúa yêu thương, một Thiên Chúa cứu độ bằng cách hạ mình uống, khích lệ tự do của mồi người.

Chúng ta hãy tạ ơn...

-         Vì sự hiện diện của các cộng đoàn tu sĩ chiêm niệm cũng như tông đồ,

-         Vì những nhóm đọc và chia sẻ Thánh Kinh,

-         Vì thời gian chia sẻ giữa các phong trào và các ban ngành,

-         Vì thời gian bồi dưỡng của các cộng đoàn chúng ta,

-         Vì sự tháp tùng thiêng liêng do yêu cầu và được công hiến,

-         Vì việc triển khai những đề nghị huấn luyện.

MỤC II

LOAN BÁO TIN MỪNG, ĐÓ LÀ TIẾP NHẬN VÀ ĐỂ CHO MÌNH ĐƯỢC TIẾP NHẬN

Loan báo Tin Mừng, đó là giúp mỗi người tìm được vị trí ủa mình trong Giáo hội và trong xã hội; đó là trao tặng một địa vị cho người không có nó; đó là có thể nói với mọi người và lỗi người: “Bạn có một tương lai!”.

Trong mọi cuộc gặp gỡ, chúng ta cần có thái độ tôn trọng nau nhiệm của con người cách sâu xa. Như Đức Giáo hoàng Phanxicô nhắc nhở, “tình yêu đích thực mang tính chiêm niệm”.

Nghịch với việc loan báo Tin Mừng, đó là thái độ loại trừ, đó là nói với người khác “Bạn không có chỗ! Nếu bạn muốn nột tương lai giữa chúng tôi, bạn phải thay đổi!”. Đức Giêsu đã giữ một tư thế ngược lại: Ngài là phận Thiên Chúa, thế mà lại giữ vị trí của kẻ bị loại trừ.

1. Tiếp nhận sự khác biệt như một sự giàu có...

Các cộng đoàn chúng ta chú ý đến việc đón nhận người xa lạ; đó không phải là trợ giúp người được tiếp đón, nhưng là khích lệ họ, qua việc kết dệt những mối liên hệ vững chắc; tìm được sức mạnh và ý muốn để theo đuổi cuộc hành trình khó khăn của mình. Những cuộc gặp gỡ này mang một chiều kích thánh thiêng, một chiều kích đơn sơ, khiêm tốn, nhưng không, trong thái độ trao ban cho nhau.

Loan báo Tin Mừng, đó là tiếp xúc với mọi hình thức nghèo khó: chấp nhận, cùng với những người gõ cửa nhà chúng ta, tìm kiếm con đường tự do của riêng họ, để đến lượt mình họ cũng có thể chia sẻ và trao ban. “Đôi khi, chúng ta bị cám dỗ trở nên những Kitô hữu giữ cho mình một khoảng cách an toàn với những vết thương của Chúa. Tuy nhiên, Chúa Giêsu lại muốn ta sờ chạm đến nỗi khốn khó của con người, đến thể xác đau khổ của kẻ khác” (EG, số 270).

Chúng ta phải lắng nghe trước sự hiện diện của “vị Thiên Chúa này”, người đang đến xin sự trợ giúp. Lúc đó, sẽ mở ra những con đường Bình An.

Chúng ta phải lắng nghe trong sự kính trọng, những gánh nặng được trao cho chúng ta, và như thế cùng với người đến thăm viếng ta, thử chiếu sáng một con đường.

“Xin ban cho tôi tớ Chúa một tâm hồn biết lắng nghe” (IV 3,9).

2. Tiếp nhận ngay

Đón nhận điều bất ngờ: không được làm những người thường đã chờ đợi lâu trước khi dám gõ cửa phải chờ đợi thêm. Có một khoảnh khắc ân sủng cần nắm bắt, hay đúng hơn cần phục vụ. Những đề nghị huấn giáo dự tòng có thể thực hiện hôm nay, sẽ giúp chúng ta trở nên những người phản ứng nhanh hơn.

3. Tiếp nhận không thành kiến

“Tôi là ai mà dám kết án?”

“Này đây Ta đứna trước cửa và gõ” (Kh 3, 20).

Người khác luôn được Đức Kitô hiện diện, Ngài âm thầm soi sáng đời sống họ. Tiếp nhận là hy vọng nơi người khác vượt qua những gì họ nói về mình. Giáo hội là dấu chỉ sự tin tưởng của Thiên Chúa đối với dân của Ngài.

4. Tiếp nhận kéo thêm một hoán cải

Loan báo Tin Mừng là từ bỏ bản thân mình.

Chúng ta được mời gọi thay đổi tư thế, đón nhận cũng như trao ban.

Những người kiệt quệ nhất, những người bị loại trừ triệt đệ nhất, lại nói với chúng ta về Thiên Chúa: họ mặc khải Tin Mừng cho chúng ta và chất vấn chúng ta.

Sống loan báo Tin Mừng, đó là tiếp nhận ân sủng của cuộc gặp gỡ, đó là Chúa đang chờ đợi chúng ta qua việc gặp gỡ anh em mình.

Tiếp nhận, đó là “làm với và làm cùng”, và không phải làm những sự việc cho kẻ khác, mà làm những sự việc ấy thay kẻ khác, bởi lẽ cách giản đơn, đó là giữ chỗ của họ! Tiếp nhận, đó là sẵn lòng tiếp đón lẫn nhau.

5. Tiếp nhận, đó là kêu gọi

Loan báo Tin Mừng, đó là kêu gọi! Loan báo Tin Mừng, là nói “Tôi tín thác vào bạn, Thiên Chúa tín thác vào bạn”! Nói và lặp lại cho mọi người ràng, ta cần mỗi người, và mỗi người  có thể được công nhận giữa cộng đoàn, rằng không có “những tài năng nhỏ”.

Chúng ta hãy tạ ơn...

- Vì khả năng sáng tạo đã được triển khai để cống hiến những buổi hiện diện tiếp đón luôn thích hợp với đời sống mỗi người.

- Vì sự lo lắng của những người trong tình trạng tiếp đón, tự huấn luyện mình nhiều hơn, dự kiến thời gian đọc lại cá nhân và trong nhóm.

- Vì thái độ chăm chú, lắng nghe và tôn trọng thường có trong mồi cuộc gặp gỡ.

MỤC III

LOAN BÁO TIN MỪNG, ĐÓ LÀ ĐI GẶP GỠ VÀ KHÁM PHÁ NHỮNG CON ĐƯỜNG MỚI!

1. Lữ hành là một trong những đặc tính của Dân Giao ưóc

Việc lắng nghe Tin Mừng mời gọi chúng ta một di chuyển nội tâm.

Chúng ta được mời gọi sống trung thành với hướng dẫn sâu xa của đời sống của chúng ta, đó là đức tin. Nhưng sự trung thành thúc đẩy chúng ta bước vào chuyển động: nếu tôi sẵn sàng đáp lại lời kêụ gọi của Chúa, thì từ sự kiện này, tôi bắt đầu vận hành. Ápraham là nhân chứng đầu tiên của sự kiện này: “Hãy đi, hãy rời bỏ quê hương của ngươi...” (St 12,1).

Chúng ta phải chuyển dịch trong cách hiện hữu, cách làm của mình...

“Sự mật thiết của Hội thánh với Chúa Giêsu là một sự mật thiêt di động... Trung thành với kiểu mẫu của Thầy, vấn đề sống còn là Hội thánh ngày nay đi ra để loan báo Tin Mừng cho mọi người, ở khắp nơi, trong mọi trường hợp, không do dự, không chần chờ và không sợ hãi” (EG số 23).

Chúng ta hãy tạ ơn...

- Vì những giây phút mỗi người trong chúng ta bỏ con đường đã dự kiến, theo gương của Môsê và từ bụi gai cháy sáng, bước ngoặc trong những thói quen của chúng ta, thay đổi cái nhìn của mình, để làm chứng cho một Hội thánh phát sinh từ cuộc gặp gỡ.

- Vì các tuần lễ truyền giáo, trong đó cuộc gặp gỡ phát sinh từ điểm giao nhau của hai con đường, ở đó cùng một Thần Khí đang hoạt động nơi mỗi người, ở đó việc đối mặt nhau ban đầu của cuộc tiếp xúc đầu tiên có thể được biến đổi, từ khía cạnh này đến khía cạnh khác, thành những người bạn cùng đi một con đường...

- Vì các lớp giáo lý trẻ em cũng như người lớn đã giúp mỗi người khám phá hay tái khám phá những nền tảng đức tin Kitô giáo, chia sẻ những vấn đề về ý nghĩa đời sống, hay học tập để trở thành người tông đồ đích thực.

2. Dám thực hiện một loan báo đầu tiên

Nhiều người đồng thời với chúng ta chưa bao giờ nghe nói về Đức Kitô và không biết Tin Mừng của Ngài. Một sổ người tỏ ra lãnh đạm hay dè dặt, vì họ không biết Ngài, số người khác được giáo dục trong một nền văn hóa khác, hay tìm kiếm Ngài mà không biết làm thế nào để gặp Ngài. “Mọi người đều có quyền nhận biết Tin Mừng” (EG, số 14). Chúng ta cần nắm bắt mọi dịp thuận tiện trong những cuộc gặp gỡ để nói, như Đức Giáo hoàng Phanxicô mời gọi chúng ta: “Đức Giêsu - Kitô yêu thương bạn, Ngài đã ban mạng sống mình để cứu độ bạn và giờ đây Ngài đang sống bên cạnh bạn mỗi ngày, để soi sáng, củng cố và giải thoát bạn” (EG, số 164).

3. Có nhiều con đường mới để loan báo Tin Mừng

Việc loan báo Tin Mừng mang tính sáng tạo! Cuộc gặp gỡ cá nhân, như sử dụng những kỹ thuật mới, những phương pháp sư phạm được canh tân, việc đề nghị thời gian cử hành, câu nguyện và gặp gỡ “khác nhau”, minh chứng lòng mong ước gặp gỡ mọi người.

Chúng ta hãy đi đến với nhừng người đã từ bỏ lòng ham thích tin tưởng... Chúng ta hãy nhớ rằng có nhiều cửa ngõ khác nhau để dẫn vào đức tin: phụng vụ, Thánh Kinh, nghệ thuật, văn chương, âm nhạc, phim ảnh... Chúng ta cũng đừng quên Internet là một phương tiện truyền thông quý giá, một cách nhân thừa những lời mời gọi.

Chúng ta hãy tạ ơn...

- Vì tât cả những khả năng này được vận dụng để loan báo Tin Mừng.

- Vì quan tâm đến niêm yết, đến thông báo nhanh gọn, xây dựng những trang mạng để dễ giúp tư vấn, hướng ra bên ngoài để cống hiến những lượng thông tin cho đời sống địa phương, tạo dịp để mọi người có thể đến với Giáo hội một cách dễ dàng.

- Vì suy nghĩ tạo sự hòa hợp giữa những trang mạng và báo chí Giáo xứ, giữa nhữne trang mạng khác nhau của cùng một toàn thể mục vụ.

MỤC IV

LOAN BÁO TIN MỪNG, ĐÓ LÀ SỐNG MỘT TÌNH HUYNH ĐỆ MỚI

1. Sống tình huynh đệ mói giữa cộng đoàn chúng ta

Vượt qua những gì chúng ta cùng nhau đã làm, chúng ta cần chú ý đến thực trạng hiện hữu của mình, đến những gì chúng ta cùng nhau trở thành, người này nhờ người kia, qua việc bổ sung ơn gọi của chúng ta.

Các cộng đoàn diễn tả ước muốn xây dựng một Giáo hội ở đó mối tình hiệp thông được lớn lên. Chắc chắn, việc tổ chức là cần thiết và quan trọng, nhưng điều quan trọng không phải là có một tổ chức hoàn hảo, mà là cách chúng ta sống tổ chức ấy, kể cả trong những bất toàn của nó, đó là đường lối Tin Mừng và thực tập nếp sống huynh đệ. Đức Giáo hoàng Phanxicô đã cảnh giác chúng ta chống lại “sự mất cá tính công việc mục vụ, khiến quan tâm nhiều đến tổ chức hơn là nhân sự” (EG, số 82).

Chúng ta thử đặt câu hỏi: Trong tất cả những gì hiện có trong lãnh vực mục vụ của chúng ta, chỗ nào có sự hiện diện của Niêm Vui Tin Mừng? Chỗ nào không có sự hiện diện của Niềm Vui Tin Mừng?

Chúng ta hãy tạ ơn...

- Vì những nhịp cầu được bắc ngang qua những cộng đoàn, những phong trào đạo đức, những phong trào tông đô của Giáo hội địa phương chúng ta,

- Vì lòng ước muốn một sự hiệp thông sống động giữa những cuộc cử hành, đặc biệt nhờ một quan tâm nhiều hơn trong thái độ tiếp đón lẫn nhau, nhờ sự biểu hiện cụ thê môi quan tâm của những người có trách nhiệm tiếp đón những người mới đến,

- Vì sự kết nghĩa giữa các khu vực, những thời gian trao đổi giữa các cộng đoàn,

- Vì sự ao ước kết dệt nhiều hơn những mối liên kết giữa các thể hệ, đặc biệt trong các hoạt động bác ái tại địa phương,

- Vì những ngày được dành cho “những người phục vụ - được mời”, nhằm tập hợp những người đang dấn thân phục vụ các cộng đoàn, giúp họ có thời gian trao đổi, bồi dưỡng, nâng đỡ nhau; nhằm quy tụ trong Giáo hội mọi người đang phục vụ cộng đoàn hay được mời gọi trở nên người phục vụ.

2. Sống tình huynh đệ mới giữa cộng đoàn

Giáo hội không sống cho mình, Giáo hội được mời gọi hiện diện trong thế giới và cho thế giới, làm dấu chỉ của niềm vui mà Thiên Chúa tặng ban trong Người Con của Ngài. Loan báo Tin Mừng, đó là một nhân bản hóa các mối tương quan của chúng ta, một sự hiện diện lắng nghe, bằng cách trình bày đức tin ngang qua chứng tá của đời sống chúng ta, bằng cách dám nói chúng ta hoạt động cho điều gì và cho ai.

“Giáo hội không lớn lên bằng chiêu dụ, nhưng bằng thu hút” (EG, số 14).

Loan báo Tin Mừng sẽ biến đổi cách chúng ta sống tương quan.

Chúng ta cũng nhận thấy mối liên hệ của các tín hữu trong đời sống thành phố, qua những dấn thân chính trị, nghiệp đoàn, hiệp hội. Sự thâm nhập của các Kitô hữu vào các hoạt động tại địa phương, nhằm phục vụ người khác, là nguồn của việc loan báo Tin Mừng.

Việc loan báo Tin Mừng đi song song với tất cả những gì có thể trở nên sự hiện diện hữu hình của Giáo hội giữa đời sống địa phương.

“Chính Chúa Giêsu là kiểu mẫu của sự lựa chọn cách rao giảng Tin Mừng này, là cách đưa chúng ta vào lòng dân chúng. Thật tốt biết bao cho chúng ta khi thấy Ngài gần gũi tất cả mọi người!... Được thu hút bởi kiểu mẫu này, chúng ta muốn thâm nhập sâu xa vào đời sống xã hội, chia sẻ cuộc sống của mọi người và lắng nghe những thao thức của họ, cộng tác với họ cả về vật chất lẫn tinh thần trong những nhu cầu của họ, vui với người vui, khóc với người khóc và dấn thân trong việc xây dựng một thế giới mới, kề vai sát cánh với người khác” (EG, số 269).

Chúng ta hãy tạ ơn...

- Vì nhiều tập thể và hiệp hội đã quy tụ được cả người Kitô hữu lẫn người không Kitô hữu,

- Vì sự hiện diện tích cực trong các khu phố, và đặc biệt trong những căn nhà tập thế,

- Vì sự tham gia của các Kitô hữu với những sáng kiến văn hóa và lễ hội địa phương,

- Vì những ngôi thánh đường với cửa mở rộng, trong những ngày hội chợ hay biến cố xã hội của địa phương,

- Vì nhiều dấu hiệu của một “mục vụ tiếp cận”, đặc biệt nhờ sự hiện diện của nhiều tiếp sức mục vụ, như ban chăm sóc bệnh nhân,

- Vì những phong trào tông đồ chú ý có mặt tại những nơi mà sứ điệp Tin Mừng trở nên xa lạ,

- Vì những dấu chỉ hữu hình của Giáo hội, qua những hoạt động bác ái - xã hội giữa thành phố và khu đông dân cư,

- Vì nhiều sáng kiến giúp mọi người cảm thấy mình được mời gọi làm “một chút nhỏ bé thuộc về chúng ta” (Thánh Têrêsa Avila).

MỤC V

LOAN BÁO TIN MỪNG, ĐÓ LÀ ĐƯỢC SAI ĐI

Theo Đức Kitô, nghĩa là đồng thời bước vào mối thân tình của Ngài và tham dự vào sứ vụ của Ngài: “Như Cha đã sai Thầy, đến lượt mình, Thầy cũng sai anh em” (Ga 20, 21).

Tình yêu của Thiên Chúa, Đấng kêu gọi chúng ta cũng là Đấng sai chúng ta đi.

“Sứ vụ là một đam mê đối với Chúa Giêsu, nhưng đồng thời cũng là một đam mê đối với dân của Ngài” (EG, số 268).

Chúng ta phải ra khỏi mình, dám giản dị trong cách diễn tả đức tin của mình, trở thành sứ giả của “một mới mẻ luôn mãi” (EG, số 11).

Trong sự vô tư hồn hậu của một đón tiếp, một cuộc viếng thăm. Chúa Thánh Thần đang hoạt động; cuộc viếng thăm là bí tích huynh đệ. Chúng ta được sai đi như những người phục vụ của Niềm Hy Vọng.

Giờ đây mỗi người chúng ta hãy viết những trang mới trong cuốn sách loan báo Tin Mừng vĩ đại này.

“Trong toàn thể đời sống Giáo hội, ta phải luôn biểu lộ răng, sáng kiến đến từ Thiên Chúa, chính “Ngài yêu thương chúng ta trước” (1 Ga 4,19) và “chỉ mình Thiên Chúa mới làm cho lơn lên” (l Cr 3,7)” (EG, số 12).

Chúa trao phó cho chúng ta Tin Mừng của Ngài. Chúng ta hãỵ đón nhận Tin Mừng ấy và hãy trở nên chứng nhân của Niềm Vui Tin Mừng.

BÀI V

MỘT CỘNG ĐOÀN GIÁO XỨ ĐƯỢC • • •

MỜI GỌI “ĐI RA”

DẨN:

Trong sổ 17 Tông huấn Niềm Vui Tin Mừng, Đức Giáo hoàng Phanxicô đã đề nghị 7 điểm cho một Giáo hội đi ra:

1) Việc cải tổ Giáo hội trong việc “đi ra” truyền giáo.

2) Các cám dỗ của những người làm mục vụ.

3) Giáo hội như là toàn thê Dân Chúa truyền giáo.

4) Bài giảng và việc chuẩn bị bài giảng.

5) Việc hòa nhập vào xã hội của người nghèo.

6) Hòa bình và đối thoại trong xã hội.

7) Các động lực tinh thần cho việc truyền giáo.

Ta có thể tóm tắt những điểm trên trong bốn động từ diễn tả hành trình “đi ra” của Giáo hội. Đó là: đi ra, loan báo, phục vụ, đi đến.

- Đi ra,

- Đi ra để Loan báo,

- Đi ra để phục vụ,

- Đi ra để đến với Thiên Chúa bàng cách để cho Chúa Thánh Thần cư ngụ trong mình.

I. ĐI RA (số 49)

Đi ra không phải là một lệnh truyền mang tính chiến lược đôi với một tố chức muốn cho người ta biết đến mình, nhưng là thái độ nguyên thủy của Kitô hữu và của Giáo hội, bởi lẽ đi ra được ghi khắc trong những “gien” của Thiên Chúa chúng ta. Ngài không tự đóng khung mình trong một thứ cô lập xa xôi. Nếu mỗi Ngôi Vị trong Ba Ngôi “trút đổ tình yêu” hướng về nhau, thì Thiên Chúa đã ra khỏi trong mình. Đã có một năng động truyền giáo trong việc sai đi của Chúa Cha đối với Chúa Con, Đấng không giữ phận mình là Thiên Chúa để đến với chúng ta (P1 3).

Toàn bộ Thánh Kinh đều minh chứng sự cần thiết phải đi ra này:

Ápraham, cha của những kẻ tin đã ra đi: “Hãy ra đi, ngươi hãy rời bỏ quê hương người”. Bàn đến Ápraham về vấn đề này, đừng quên Thông điệp “Lumen fidei” do Đức Phanxicô ban hành, nhưng chính Đức Bênêđictô XVI đã soạn thảo văn kiện: đó là một suy niệm hoành tráng về đức tin.

Dân chúng bat đầu đi ra khỏi Ai Cập cùng với Môsê để thực hiện một cuộc xuất hành không bao giờ kết thúc. Thật vậy, ta có thể tự hỏi đi ra để bước vào đâu? Để định cư ở đâu? Rất đúng, Thánh Kinh đã nói với chúng ta về miền đất đã được hứa cho Apraham và cho Giacóp, nhưng lời hứa ấy đâu đã được thể hiện ngay. Miền đất ấy không bao giờ được chiếm hữu trọn vẹn và Nước Thiên Chúa chỉ được mở rộng hoàn toàn vào ngày cánh chung. Dân riêng sẽ không ngừng phải ra khỏi mọi áp chế họ thường gặp, nhất là phải vượt thoát sự lôi cuốn của các thần ngoại giáo, là những thần bảo đảm quyền lực và sự giàu sang cho các dân tộc chung quanh. Ra khỏi những thách đố của thế giới hiện nay, đòi hỏi phải nói không với một số ngẫu tượng (EG 52-60).

Chính Đức Giêsu cũng “đi ra”. Ngài ra khỏi Chúa Cha (nhiều trích dẫn từ Tin Mừng theo thánh Gioan đã nhấn mạnh cuộc xuất hành đầu tiên này của Đức Giêsu, Ngài đã ra khỏi Chúa Cha và do đó ra khỏi Thiên Chúa Ba Ngôi: Ga 8,42; 13,3; 16,27;16,28; 16, 30; 17,8). Ngài đi ra để gặp gỡ người khác: Mc 1, 15. Và nhất là, chính qua việc bước ra khỏi dòng sông Giócđanô mà trước mắt nhứng người đang mong đợi Ngài, Ngài đã đạt được căn tính NGƯỜI CON của mình. Dòng sông Giócđanô này, con sông biên giới giữa bờ bên này là Do thái, bờ bên kia là dân ngoại, giữa miền đất hứa của Thiên Chúa và vùng đất của các thần tượng; dòng sông Giócđanô này, Ngài đã bước vào như để gắn kết với những ngóng đợi lớn lao của dân Ngài và bước ra như để giữ khoảng cách hầu đáp ứng thỏa đáng những ngóng đợi ấy. Phép rửa Đức Giêsu lãnh nhận báo trước cuộc xuất hành cuối cùng của Ngài, xuất hành khỏi cải chết của ngài, nhưng đó là cuộc xuất hành không có kết điểm, vì Ngài đã sống lại trong chính tác động trao phó và hiến tặng thân mình cho kẻ khác. Vì vậy, đó là một cuộc đi ra khỏi mình mãi mãi mà Chúa dùng các bí tích để giúp ta tham dự.

Đi ra đối với Giáo hội, đó cũng là mở rộng những cánh cửa, nhưng không phải là chạy theo bất cứ hướng nào (s. 46).

“Đi ra” thích hợp “với mọi người làm mục vụ” (s.83).

Ra khỏi “tính ươn lười tê liệt” (s. 81), là một thứ virút tác hại mọi cơ chế, trước kia thì nhiều nay trở nên ít ỏi. Suy tư đầu tiên của những người làm mục vụ hệ tại ở việc củng cố hàng ngũ, thiết lập những quy ước và bảo toàn những gì còn lại. Thái độ co cụm cố hữu trên cộng đoàn, sẽ đặt những vấn đề nội bộ vào kế hoạch đầu tiên, tạo ra những xúc cảm khác nhau trong một bối cảnh cạnh tranh và cuối cùng sẽ kết thúc trong một thứ tự hủy về những gì mà ta muốn bảo vệ. “Nói không với chiến tranh giữa chúng ta” : khuynh hướng tự tập trung này của Giáo hội làm tăng phát những căng thẳng, có thể đi đến chia rẽ (s. 100). Trước mọi vấn đề đang tấn công triều đại Giáo hoàng của mình, Đức Bênêđictô XVI đã yêu cầu Giáo hội tập trung vào sứ vụ của mình bằng cách khởi động ý tưởng Tân Phúc Âm hóa đã được Đức Gioan - Phaolô II đề cao.

Đức Giáo hoàng Phanxicô nhấn mạnh đến việc thoát khỏi thái độ tự quy chiếu về mình, thường giam hãm chúng ta trong những gì ta quen làm trong cơ chế của mình, trong những ý tưởng cố hữu của mình. Phạm vi của thái độ tự quy chiếu về mình rất rộng: giáo xứ tôi sống động hơn giáo xứ bên cạnh, phong trào của tôi đạt thành tích hơn các phong trào khác, thần học của tôi chính thống hơn các thần học khác, thái độ dấn thân phục vụ của tôi chính đáng hơn các thái độ khác. Làm thế nào để không tự tập trung vào mình khi mà tất cả những gì tôi làm, đều nhận nhãn hiệu tự thỏa mãn mình của tôi đã được công bố! Và điều này thường có những hậu quả tai hại về vấn đề cộng tác và mục vụ hài hòa. “Một tâm hồn truyền giáo không bao giờ chọn cách tự vệ cứng rắn” (s. 45).

Hậu quả của tính ươn lười này là một chủ nghĩa cá nhân lớn dần, một thứ “bi quan vô bổ”, một ghen tương cay độc và nhất là không có khả năng đề cao kẻ khác (s. 78) (s. 84).

Sau hết, đó là ra khỏi tinh thần thế tục (s. 95), là tinh thần hệ tại ở việc tìm kiếm “vinh danh con người và sự thoải mái cá nhân" thay vì vinh quang Thiên Chúa: ở đây, chỉ cần để cho Lời Chúa hạch hỏi chúng ta.

II. ĐI RA ĐỂ LOAN BÁO

- Loan báo những gì: Điểu cốt yếu.

Đừng lẫn lộn mọi sự. Có những chân lý mặc khải quan trọng hơn các chân lý khác; có một loại phẩm trật các chân lý (s. 36). Vì vậy, đối với một loan báo đầu tiên, cần phải đi đến điều cốt yếu và làm giảm nhẹ nội dung đức tin, bằng cách trình bày một tổng hợp trong đó mọi điều còn lại giữ vị trí đúng đắn của mình. Thánh Augustinô (được thánh Tôma trích dẫn) đã yêu cầu không được làm cho đời sống người Kitô hữu trở nên nặng nề (s. 43). Đối với người không biết Đức Kitô, tôi sẽ không giảng về sự khác biệt giữa tội trọng và tội nhẹ.

-Ai loan bảo? (s. 111-119)

Toàn thể Dân Chúa. “‘Không ai được cứu độ một mình, nghĩa là không như một cá nhân cô lập, hay nhờ sức riêng của mình” (s. 113). Nếu ơn cứu độ phát xuất từ tình yêu Chúa Ba Ngôi, thì nó chỉ có thể được diễn tả trong một đời sống tương quan, liên kết với người khác.

Đức Giáo hoàng quen lặp lại quan niệm Dân Thiên Chúa, được hiểu như toàn thể những người đã lãnh nhận Phép Rửa mà Công đồng Vaticanô II đã nhận ra và gán cho nó tầm quan trọng. Cần trở lại Cựu Ước để khám phá ra gốc rễ tầm quan trọng của dân này. Bởi lẽ Thiên Chúa là Cha của dân Ngài: “Từ Ai cập, Ta đã dẫn đưa con Ta”. Chính người Cha này đã kề vai áp má yêu thương con mình. (Hs 11,1-9). Nơi tiên tri Hôsê, thì đó cũng là dân mà Thiên Chúa đóng vai trò làm chồng. Sau hết, đó như dân Thiên Chúa mà các dân tộc được hòa giải sẽ tập họp lại chung quanh Sion. Chính trong cùng một dân tộc, trong cùng một gia đình nhân loại mà tình yêu vô biên của Thiên Chúa muốn tập họp mọi dân nước. Và để làm cho thân thể Đức Kitô sống động giữa các dân tộc, thì cần phải có một dân được tổ chức để mọi phần tử tham dự vào sự sống và sự phát triển của nó. Cũng vậy, tôi không được cứu độ cách “đơn độc”, tôi không loan báo “một mình” bởi tôi không có độc quyền của Chúa Thánh Thần. Chỉ một dân trong toàn thể của nó mới là bí tích của Thánh Thần.

Loan báo thế nào? - bằng cách dựa vào Lời Chúa.

ở đây, Đức Giáo hoàng triển khai khá dài về giảng truyền và về giáo lý Kêrygma. Lời rao giảng được nghe như hành vi tiêu biêu của hành vi loan báo Tin Mừng, và vì vậy suy tư của Ngài liên hệ đến mọi ‘‘người làm mục vụ”, cần lưu giữ câu nói của ngài: “một nhà giảng thuyết là một người chiêm ngắm Lời Chúa, đồng thời cũng chiêm ngắm dân chúng” (s. 154) và phải có sự tổng hợp được hai thái độ chiêm ngắm ấy. “Ở đâu có sự tổng hợp của bạn, ở đấy có trái tim bạn” (s. 143). Nếu tôi không thấm nhiễm lời của Thiên Chúa và lời của dân chúng (trong một ý nghĩa nào đó, lời này cũng là lời của Thiên Chúa), thì tôi mới chỉ có thể hiện một chú giải thích Thánh Kinh tốt, chứ chưa phải là loan báo Tin Mừng.

Tại sao lại loan báo? (s. 69).

Để hội nhập văn hóa đức tin (s. 61) (s. 132).

Ở đây, ta gặp lại những điểm nhấn của Đức Phaolô VI trong Tông huấn “Evangelii nuntiandi”, vào năm 1975 ngài đã yêu cầu hãy đi tiếp cận với những “đồi Arêôpagô hiện đại”. Ngài muốn nói đến văn hóa hiện nay.

Đức tin không đơn thuần là một thứ sơn đạo đức mà ta gán cho đời sống theo tiêu chuẩn trần thế. Là Kitô hữu, nghĩa là trở thành người tin theo Đức Kitô trong mọi khía cạnh của đời sống mình, từ tư tưởng, lời nói, thái độ... cho đến cung cách đáp lại những vấn đề hàng ngày.

Đức Giáo hoàng vạch ra những thách đố của các nền văn hóa hiện nay: “thái độ dửng dưng tương đối đang lan tỏa” (s. 61); nhưng “thịnh hành xu hướng thích những gì là trực tiếp, hữu hình, hời hợt, bề ngoài” (s. 62) “hiện tượng tăng sinh nhiều phong trào đạo đức mới... xuất hiện để lấp đầy cái trống rỗng do chủ nghĩa duy lý tục hóa để lại” (s. 63).

Một thách đố khác: các nền văn hóa đô thị đang cần những không gian gặp gỡ và cầu nguyện hơn là các nền văn hóa khác.

Trái lại, không một nền văn hóa nào có thể tự phong cho mình có độc quyền kết bạn với Tin Mừng của Đức Kitô. Mọi nền văn hóa đều là chủ thể cần phải hoán cải. Không một nền văn hóa nào nắm độc quyền thông truyền tin. Mỗi nền văn hóa đều có những hạt mầm của Ngôi Lời và những phiến đá đợi chờ; và mỗi nền văn hóa có thể phong phú hóa các nền văn hóa khác, nhớ một khía cạnh Tin Mừng mà nó mang trong mình cách tỏa sáng. Và điều đó đúng thật đối với các Giáo hội, các tôn giáo khác như Do thái giáo và Hồi giáo (s. 247) (s. 252).

Một vị trí quan trọng được dành cho các nền văn hóa bình dân (s. 124), là những nền văn hóa đã cống hiến nhiều màu sắc khác nhau, đôi khi rất bản địa cho nội dung đức tin (s. 122). Nền “văn hóa của những người đơn sơ” này được diễn tả bằng “con đường biểu tượng hơn là sử dụng lý trí” (s. 124). Vì thế, có người đã phát biểu: “Nếu muốn biết Đức Maria là ai, bạn hãy hỏi nhà thần học; nhưng nếu muốn biết phải yêu mến Ngài thế nào, bạn chỉ cần hỏi bà nội của bạn”.

Tất cả những điều đó không có thể hiểu được, nếu không có một cuộc đối thoại giữa xã hội dân sự và tôn giáo: “một thứ đa dạng đơn lành... (s. 255)”, không cần một nghiên cứu luôn mới mẻ của các nền văn hóa hiện đại.

III. ĐI RA ĐỂ PHỤC VỤ

(đặc biệt hơn đối với những người nghèo và hòa bình)

1. Phục vụ xã hội và những ngưòi nghèo.

Cần nhắc lại một nguyên tắc: “Kêrygma chắc chẳn có một nội dung xã hội” (s. 177). Chúng ta đã nhận thấy, lời loan báo đầu tiên có nguồn gốc của mình trong Thiên Chúa Ba Ngôi. Và Thiên Chúa Ba Ngôi thiết lập mối liên hệ thiết yếu giữa tuyên xưng đức tin và sống tương quan với người khác. Và tình yêu này chỉ có thể được chuyển dịch nhờ sự lo lắng đầu tiên đến việc thăng tiến và phát triển con người, đến việc phục vụ xã hội. “Ta không còn có thể nói rằng, tôn giáo phải được giới hạn trong lãnh vực tư riêng và chỉ tồn tại để chuẩn bị cho các linh hồn trên trời” (s. 182).

Nắm vững nguyên lý này và đương đầu với nền văn hóa hoàn cảnh của xã hội chúng ta, Đức Giáo hoàng công bố ba từ “Không”.

- “Nói không với nền kinh tế loại trừ” (s. 53) và chỉ đua tranh nhân danh giới răn ngươi không được giết người”, bởi có  “một nền kinh tế giết hại” và do đó phát sinh một nền kinh tể “coi người là rác rưởi”, đến nỗi con người chỉ còn là một sản phẩm tiêu thụ như bất cứ một sản phẩm nào khác.

- “Nói không với một thứ thần tượng mới là tiền bạc” (s. 55). Tiền bạc thần thánh hóa thị trường và gây ra sự loại trừ này là: “Ta không thể còn tin tưởng vào những lực lượng mù quáng và bàn tay vô hình của thị trường nữa” (s. 204).

- “Nói không với tiền bạc thống trị thay vì phục vụ” vì điều đó đã loại trừ nền tài chánh đạo đức (s. 57).

Ta nên lặp lại những lời trong Thánh vịnh 13: “Khi họ ăn bánh của họ, là họ ăn dân Ta”.

Những phủ nhận này ngài công bố lên không như một kết án thế giới, nhưng nhân danh cái nhìn tích cực về thế giới mà con người cư ngụ trên đó: “chúng ta yêu mến hành tinh tráng lệ này” (s. 183).

Tông huấn “Evangelii gaudium” sẽ nhấn mạnh đặc biệt hơn đến mối quan tâm lo lắng cho người nghèo, khi nhắc nhở đến sự quan tâm chú ý đặc biệt hơn của Chúa Giêsu đối với họ và thái độ lột bỏ mình của Đấng, tuy giàu sang về thiên tính, đã trở nên nghèo khó vì chúng ta. Có một liên kết nội tại giữa sự nghèo khó và việc loan báo Tin Mừng. “Ngài đã trở nên giống con người” P1 2, 2; 2 Cr 8, 9 “Ngài đã trở nên nghèo khó, để chúng ta được giàu sang nhờ sự nghèo khó của Ngài”.

“Đối với Giáo hội, việc tuyển chọn người nghèo là một phạm trù thần học, trước khi thuộc loại văn hóa, xã hội, chính trị hay triết học” (s. 198). Và việc tuyển chọn này đối với người nghèo sẽ đi đến tình trạng, ta để cho họ Phúc Âm hóa ta, bởi họ chia sẻ đời sống của Đức Kitô chịu đau khổ (id).

Giữa những người nghèo, Đức Giáo hoàng nêu lên những người có đời sống bấp bênh nhất: những di dân (s. 201), những người đang là đối tượng của thái độ đối xử ác độc (s. 211), những phụ nữ đang chịu khổ gấp đôi, bởi không được bảo vệ, những trẻ em cần được sinh ra, những loại động vật mà ta đang tiêu diệt (s. 209-216).

2. Phục vụ hòa bình xã hội

Khi đề cập đến chương về hòa bình xã hội là kết quả chiều kích xã hội của Đức tin, Đức Giáo hoàng Phanxicô đã nêu lên bốn nguyên tắc có thể soi sáng cho mọi chính sách và mọi công cuộc đổi thoại xã hội (s. 238). Ở đây, suy tư của vị tu sĩ dòng Tên hướng đến tầm mức triết lý và đặt cuộc bàn thảo ở mức độ cao của một cái nhìn toàn diện về con người và xã hội. Tuy nhiên, những nguyên tẳc này vẫn có giá trị ở cấp độ của mọi cộng đoàn con người, tôn giáo hay dân sự.