CHỦ NHẬT 25 TN A

Lòng quảng đại của Thiên Chúa vượt quá suy luận bình thường của chúng ta.

Nước Trời là một Vương quốc trong đó không con người còn đối xử với nhau theo kiểu lợi nhuận nữa, nhưng theo qui luật của tình yêu. Đó dường như là một điều không tưởng, thế nhưng đã được Chúa Giê su khẳng định trong bài tin mừng hôm nay. Đó là một sự thay đổi tận căn các cách nhìn của con người, dưới sự thúc đẩy của Thánh Thần muốn cho thấy vương quốc Tình yêu biếu không trong thế gian.

Sách Tiên tri Isaia 55, 6-9

Tiên tri Isaia nhắc cho chúng ta nhớ rằng tư tưởng của Thiên Chúa không phải là tư tưởng của chúng ta. Thật là tai hại khi muốn giản lược Thiên Chúa theo chiều kích của chúng ta vì có nguy cơ đánh mất cái nhìn về Lòng thương xót bao la của Ngài. Thiên Chúa yêu thương chúng ta bằng một Tình yêu không biên giới. Vì thế sự tha thứ của Người là vô hạn. Bởi đó, dù bất cứ chuyện gì xảy đến chúng ta hãy tin tưởng vào Người.

Thánh Vịnh 144

Thánh vịnh nầy củng cố niềm Hi vọng của Tiên tri Isaia. Đấng Thiên Chúa cao cả đến gần yêu thương con người. Chúng ta hãy chúc tụng Người hết cả tâm hồn! Cách tốt nhất để làm điều đó là hoàn toàn tin tưởng nấp trong cánh tay Người.

Thư gửi Philípphê 1, 20c-24.27a

Thánh Phao lô biết rằng để thực sự yêu mến Đức Ki tô, trước hết phải phục vụ Ngài trong anh em. Chính vì thế mà Ngài bị lâm vào cảnh khó xử: chết để vào trong cuộc sống vĩnh cửu hay là sống để giúp đỡ anh em mình nhận biết Đức Ki tô rõ hơn.

Tin mừng Mt 20,1-16

NGỮ CẢNH

Dụ ngôn nầy nằm trong văn mạch các cuộc tranh luận giữa Chúa Giê su và người Do thái.

Dụ ngôn đề cao lòng quảng đại tự do của Thiên Chúa: Nguời ban cho mỗi người điều Ngài muốn, và theo cách Ngài muốn, nhưng không vì thế mà làm tổn thương cho ai cả. Cách hành động đầy quảng đại của Ngài khiến cho mọi tính toán của con người trở nên lỗi nhịp. Ơn cứu độ mà Chúa Giê su mang đến là tin mừng cho các tội nhân, nhưng lại gây nên sự ganh tị của những người tự cho là “công chính”: “Hay vì ngươi ghen tức vì Ta nhân lành”.

Có thể đọc đoạn Tin Mừng theo cấu trúc sau đây:

1. Suốt ngày chủ vườn nho thuê thợ làm vườn nho cho ông (20,1-6)

2. Chủ trả lương (20,8-12)

3. Chủ giải thích (20,13-15)

4. Kết luận (20,16a)

TÌM HIỂU

Nước Trời giống như chuyện gia chủ kia: Nước Trời không giống như gia chủ, nhưng giống như toàn bộ câu truyện trong đó gia chủ đóng vai trò chính.

Sau khi đã thoả thuận với thợ là mỗi ngày một quan tiền: Một quan tiền nói ở đây tương đương với tiền lương công nhật của một người lao động thời Chúa Giê su. Sự thoả thuận đầu tiên cho thấy những người thợ làm việc đầu tiên nầy không thiệt thòi gì cả, vì ông chủ và họ đã thoả thuận với nhau như thế.

Khoảng giờ thứ ba ông lại trở ra: Dù theo thói quen coi ngày bắt đầu từ lúc hoàng hôn, người ta chỉ tính giờ kể từ lúc mặt trời mọc. Như thế giờ thứ 3, thứ 6, thứ 9, và thứ 11 tương ứng với  9, 12, 15, và 17 giờ; ngày làm việc chấm dứt vào lối 18 giờ.

Tôi sẽ trả cho các anh hợp lẽ công bằng: câu nầy cho biết tiền công của họ sẽ là một quan tiền.

Bắt đầu từ những người vào làm sau chót tới những người vào làm trước nhất: Đây là cách trả tiền lạ lùng, nhưng hợp với kết cấu của trình thuật, nhằm cho những người thợ đầu tiên thấy rõ lòng tốt của ông chủ đối với những thợ mới làm, khiến cho lời than phiền của họ có lý hơn.

Đã phải làm việc nặng nhọc cả ngày, lại còn bị nắng nôi thiêu đốt: Theo tính toán của những người thợ đầu tiên, thì họ chịu nhiều thiệt thòi so với những người mới vào làm: họ vất vả suốt 12 giờ, còn những ngưòi nầy mới làm có 1 giờ, họ đội nắng suốt buổi trưa trong khi những người mới vào được làm việc trong khoảng thời gian mát mẻ ban chiều. Như vậy họ sẽ được trả lương nhiều hơn là điều hợp lí.

Nầy bạn: Kiểu xưng hô nầy vừa thân tình, vừa hàm ý trách móc. Nó cũng còn được dùng trong trường hợp không biết tên nhau. Tin mừng dùng 3 lần để gọi người có phạm lỗi gì đó.

Hay vì thấy tốt bụng mà bạn đâm ghen tức: Đây là câu kết luận và cho ta hiểu tầm quan trọng của dụ ngôn. “Đâm ghen tức” là cách dịch thoáng của kiểu nói: “cái nhìn, đôi mắt ác cảm, cái nhìn dữ tợn” mà sách Châm ngôn và Huấn ca thường dùng để chỉ sự tức giận và ghen tương của con người. Do đó câu trên đây sẽ thành: “Hay mắt bạn dữ tợn vì tôi tốt lành”. Lòng tốt của ông chủ không phải do sự hưng phấn, hay cố ý bất công, mà là do bản tính của ông. Ông không muốn gây thiệt hại cho người đến trước nhưng chỉ muốn làm điều tốt cho người đến sau.

Những kẻ đứng chót sẽ được lên hàng đầu, còn những kẻ đứng đầu sẽ phải xuống hàng chót: câu ngụ ngôn nầy không chú thích ý nghĩa của dụ ngôn ở trên, vì dụ ngôn thì nói đến việc đối xử đồng đều, còn câu châm ngôn nầy thì đề cao sự đảo ngược. Do đó câu nầy không ăn khớp với dụ ngôn cuối cùng, cùng lắm chỉ có tính tương tự mà thôi.

SỨ ĐIỆP

Những người thợ làm vườn nho giờ thứ 11

Đây là một tin mừng liên quan đến công việc làm ăn của nhiều người. Trong tình hình kinh tế trì trệ hiện nay trên thế giới có rất nhiều người than thở: “Thất nghiệp rồi. Không ai thuê mướn chúng tôi cả”. Chúng ta hiểu được sự mệt mõi và chán chường của những người đi tìm công ăn việc làm.

Nhưng câu chuyện dừng lại ở đây, vì dụ ngôn trong bài tin mừng hoàn toàn khác hẳn. Không một ông chủ nào lại cho phép mình trả tiền công cho những người thợ giờ thứ mười một bằng thờ giờ đầu tiên. Một bậc lương duy nhất cho tất cả mọi người, điều đó không bao giờ có. Trong một môi trường  cạnh tranh gay gắt, thì điều ấy lại không bao giờ xảy ra. Mỗi người được trả lương tùy theo khả năng, công việc và giờ làm việc của mình.

Điều đó có nghĩa là đừng tìm trong bài tin mừng nầy một giải pháp cho các vấn đề lao động thời đại chúng ta. Sứ điệp chính yếu ở chỗ khác. Khi kể các dụ ngôn về thực tại mầu nhiệm là Nước Trời, Chúa Giê su thường đưa ra những chi tiết phóng đại. Như chủ nhật vừa rồi trong câu truyện về người đầy tờ mắc nợ chủ mình một số tiền kết xù không thể trả nổi. Nếu Chúa Giê su nói như thế, chính vì muốn đề đề cao giá trị sứ điệp mà Ngài muốn chuyển đến chúng ta.

Ở đây, là câu chuyện của một ông chủ đi tìm thợ làm vườn nho cho mình. Vườn nho ấy là một biểu tượng rất phong phú thường được dùng trong Kinh Thánh . Trong Cựu Ước, vườn nho chỉ dân Israên, và Chúa Giê su áp dụng để chỉ Nước Thiên Chúa. “Ta là cây nho, anh em là nhành nho”. Do đó, vườn nho chính là toàn thể dân Thiên Chúa. Chúa Giê su còn đi xa hơn khi khẳng định thêm rằng vườn nho ấy cần phải sinh hoa kết trái. Vì thế Thiên Chúa cần thợ để chăm sóc vườn nho cho Ngài. Suốt ngày, Ngài tìm người làm thuê, già, trẻ, lớn bé, khỏe mạnh hay đau yếu đều được Ngài tin tưởng mời gọi. Tắt một lời, tất cả chúng ta đều được mời gọi.

Làm việc trong vườn nho, là phải chăm sóc, tưới bón cây cho tốt, phải làm thế nào để cây sinh nhiều hoa trái. Hình ảnh muốn nói rằng tất cả mọi người được Chúa mời gọi và sai đi đến những người chung quanh, đặc biệt những người bị thương tích vì những thử thách của cuộc sống, của bạo lực và bệnh tật.

Sứ mạng của chúng ta là đem lại niềm vui và hi vọng, là những người thợ xây dựng bình an, hiệp nhất và hòa giải, là làm tất cả mọi sự để cộng đòan chúng ta trở nên sống động và huynh đệ hơn. Mẹ Têrêxa, một người từ lâu dấn thân phục vụ những người nghèo khổ nhất đã nói lên điều đó theo cách của mẹ: “Hãy sống tốt và có lòng yêu thương. Ước gì không ai đến với anh em mà khi ra đi không trở nên tốt hơn và sung sướng hơn! Hãy là cách biểu lộ lòng nhân từ của Thiên Chúa, lòng tốt nơi khuôn mặt, lòng tốt nơi ánh mắt, lòng tốt trong nụ cười, lòng tốt trong cách tiếp đón. Điều mà chúng ta phải dâng hiến chính là tình yêu của Đức Ki tô”.

Hôm nay, lời mời gọi khẩn thiết ấy Chúa gửi đến mỗi người chúng ta. Đừng bịt tai nhắm mắt để vuột mất cơ hội tốt ấy trong đời sống của chúng ta. Có người đã trả lời vào giờ thứ nhất; có người đáp trả vào giờ thứ mười một. Người trộm lành trên thập giá bên cạnh Chúa Giê su cảm nhận đuọc hạnh phúc của việc đáp lại lời mời gọi của Chúa. Anh ta không phải là người thợ vào giờ cuối cùng, nhưng là giây phút cuối cùng. Chỉ nhờ vào một hành vi yêu thương, anh ta đã đạt đến thiêng đàng.

Tất cả chúng ta đã biết rằng đoạn tin mừng hôm nay đã Thánh Mát thêu ghi lại trong một tình huống bút chiến. Vào thời Chúa Giê su, người pha ri sêu tự coi mình như những người tinh sạch. Ngay từ giờ đầu tiên họ cố gắng sống trung thành với lề luật đến tận những chi tiết, nên đã trách cứ Chúa Giê su vì Ngài đã vượt ranh giới lề luật, ân cần tiếp đón những người thu thuế và tội lỗi đến với Ngài. Và khi tin mừng nầy được viết ra, một cuộc chạm trán bùng phát giữa người ki tô do thái trở lại và những người ki tô từ ngọai giáo. Thánh Mát thêu khuyên nhủ những người ki tô từ do thái trở lại vào giờ thứ nhất đừng ganh tị vì những người ngoại giáo đến sau được Thiên Chúa tiếp đón nồng hậu.

Điều cần phải ghi nhớ là Thiên Chúa không mắc nợ chúng ta điều gì cả. Ngài không có điều gì phải trả lại cho chúng ta. Như chúng ta đã nghe “tư tưởng của Ngài thì vượt xa tư tưởng của chúng ta”. Tất cả những gì Ngài ban cho chúng ta, không do công nghiệp của chúng ta. Chân lí đó áp dụng cho những người thợ giờ thứ mười một cũng như cho những người thợ làm giờ đầu tiên. Nỗi đam mê của Ngài là tất cả con cái Ngài phải được tràn đầy tình yêu của Ngài, dù họ là những người đến vào giờ và giây phút cuối cùng.

Thiên Chúa không mệt mõi mời gọi chúng ta trong suốt cụôc đời chúng ta bởi vì Ngài yêu thương chúng ta bởi một tình yêu muôn thuở. Trước nhan Ngài, chúng ta không được coi mình như đáng công hơn những người khác. Tình yêu của Ngài đối với những người làm giờ đầu tiên cũng không ít hơn khi Ngài chia sẻ cho những người làm giờ cuối cùng.

Hạnh phúc cho những người làm việc ngay từ phút đầu tiên. Cuộc sống của họ tràn ngập sự hiện diện và tình yêu của Thiên Chúa. Nhưng họ cũng phải mở rộng vòng tay yêu thương đón chào những người mà Thiên Chúa mời gọi sau họ. Hãy nghĩ đến những tân tòng đang chuẩn bị lãnh nhận phép Rửa tội, những người mới trở lại, những người thỉnh thoảng mới giữ đạo, những người tìm kiếm Thiên Chúa.

Tóm lại, phần thường hứa cho mọi người, đó là chính Thiên Chúa. Trái tim của Ngài rộng lớn hơn trái tim của chúng ta. Chính trong lô gic tình yêu mà chúng ta được mời gọi đi vào. Nhờ ơn Thiên Chúa, tất cả những ai đáp trả lời mời gọi của Ngài, trong bất cứ thời điểm nào của cuộc sống, đều nhận được một sự tiếp đón giống y nhau trong Nước của Ngài.

Sứ mạng của chúng ta là vạch đường chuẩn bị cho lời mời gọi của Chúa bằng một mối quan tâm thường xuyên muốn trình bày đức tin và sẵn sàng mở lòng đón nhận những gợi ý của Thánh Thần. Chúa sai chúng ta đến nhũng công trường thế giới trình bày tin mừng cho tất cả những người “thất nghiệp” đức tin và niềm hi vọng. Vào cuối thánh lễ, Ngài bảo chúng ta: “Hãy đi làm vườn nho cho Ta!”.

ĐÀO SÂU

1. HỎI. Chúa Giê su muốn dạy ta điều gì qua bài tin mừng hôm nay?

THƯA: Chúa Giê su dùng một câu chuyện lao động trong cuộc sống hằng ngày để cảnh giác chúng ta về thái độ kiêu căng, có những thành kiến đối với Thiên Chúa và phán đóan về lòng thương xót của Ngài. Thái độ của ông chủ, lạ lùng xét theo lẽ công bằng, nhưng lại là một cách thể hiện lòng tốt tối thượng vượt qua các qui luật và thước đo con người.

2. HỎI. Hoàn cảnh phát sinh ra dụ ngôn ấy dường như đi ngược lại những gì ta thấy trong xã hội của chúng ta một vài thập niên về trước?

THƯA: Đúng. Thật vậy, cách đây một vài thập niên, khi máy móc chưa nhiều và phổ thông, người ta vẫn thuê mướn người làm công nhật. Họ được thuê làm việc ở ngòai đồng, trong vườn nho hay vườn ô liu. Chọn lựa nhân công được giao cho những người giàu kinh nghiệm, và chỉ cần nhìn qua là họ chọn được những người khỏe nhất, lực lưỡng nhất, có khả năng nhất. Khi đến mùa cần nhiều nhân công, để bảo đảm cho công việc được hoàn thành trong thời gian đã định, người ta cần phải thuê thêm nhiều người khác.

3. HỎI. Trong dụ ngôn hành động của Thiên Chúa được mô tả ra sao?

THƯA: Thiên Chúa được mô tả như một ông chủ vườn quan tâm đến vườn nho của mình. Ngay từ sáng sớm, ông chủ vườn thức dậy ra vườn để bảo đảm rằng công nhân đã ra làm việc và thu hoạch. Ông chăm sóc họ, vì họ có quyền làm việc và được có những cần thiết cho đời sống và gia đình của họ. Vườn nho được mùa lớn, vì thế ông cần nhiều người làm việc vào những lúc khác nhau trong ngày. Thậm chí đến giờ cuối cùng, ông vẫn gọi họ vào làm và ông không từ chối một ai miễn là họ đáp lại lời mời gọi của Ông. Cuối cùng, chính ông chủ cũng đảm nhận công việc trả lương cho từng người một.

4. HỎI. Và ông đã quan tâm đến họ như thế nào?

THƯA: Ông quan tâm đến họ như một người chủ nhân ái, bởi vì ông đối xử với họ không dựa theo những tính toán tham lam, nhưng muốn cho mọi người được thỏa mãn. Ông là ông chủ tốt bụng, vì trả lương công nhân không tính theo giờ làm việc, nhưng theo tình thương của mình. Tiền lương của họ đều bằng nhau, bởi vì ông không thiên tư ai cả. Vì họ đã đáp trả lời mời gọi và làm việc cho ông nên ông đã thương xót họ. Thiên Chúa không trả công dựa trên hiệu năng làm việc nhưng theo sự sẵn sàng đáp trả của mỗi người.

5. HỎI. Vậy, nếu chúng ta biết đáp trả lại lòng quảng đại của Thiên Chúa, Ngài sẽ không bao giờ bủn xỉn đối với chúng ta?

THƯA: Đúng vậy. Thiên Chúa sẽ thương xót và rộng rãi ban ơn cho những ai quảng đại đáp lại lời mời gọi làm vườn nho của Ngài. Ngòai ra, dù nhỏ hay lớn thì quà tặng của Thiên Chúa luôn luôn xứng đáng.

6. HỎI. Những người làm công đầu tiên giống ai?

THƯA: Giống mỗi người trong chúng ta, khi sự ghen tuông hoặc tham lam của cải người khác chiếm thế thượng phong. Luật công bình của con người không phải là luật công bình của Thiên Chúa. Lòng tốt của con người không phải là lòng tốt của Thiên Chúa, bởi vì lòng tnương xót của con người không phải là lòng thương xót của Thiên Chúa.

7. HỎI. Những người làm việc đầu tiên có quyền đòi chủ vườn phải công bình với họ không?

THƯA: Chắc chắn rồi, tiếc thay, họ đã nhìn Ơn gọi của họ bằng cặp mắt vô ơn, vì họ không biết rằng được Thiên Chúa mời gọi làm việc cho Ngài đã là một ơn phúc lớn lao rồi. Ngoài tiền công và trước khi trả tiền, Ngài đã ban cho họ rất nhiều rồi. Thế nhưng họ lại đòi thêm vì họ không thấy ơn ban Ngài đã dành cho họ.