CHỦ NHẬT PHỤC SINH

Chúng ta đang ở đỉnh cao của năm Phụng vụ với ngày lễ lớn nhất trong năm, ngày kỉ niệm sự Phục sinh của Chúa Giê su. Vì tầm quan trọng ấy, nên lễ Phục sinh được chuẩn bị bằng một đêm canh thức cầu nguyện. Đêm canh thức là vết tích còn sót lại của những đêm mà các tín hữu đầu tiên trải qua để chúc tụng Chúa và cử hành phép rửa cho tất cả các dự tòng.

Sách Công vụ 10, 34a. 37-43

Trong mùa phục sinh nầy, không cần phải đọc lại Cựu ước nữa, bởi vì  ý nghĩa của Quá khứ ấy được sáng tỏ. Đó chính là điều mà các tông đồ đã công bố cho người Do thái và cả các dân ngọai nữa. Họ là các Chứng nhân của Tin mừng trong thế giới. Bằng lời đơn sơ dễ hiểu, nhưng đầy xác tín của một chứng nhân, Thánh Phê rô đã tóm tắt cuộc đời Chúa Giê su, từ lúc rời Na gia rét khởi sự rao giảng cho đến khi bị giết treo trên thập giá rồi sống lại, và trao cho các tông đồ sứ mạng làm chứng cho Ngài.

Thánh vịnh 117

Khi hát Thánh vịnh nầy, người do thái tưởng nhớ tất cả những nguy hiểm mà họ đã trải qua và ơn cứu thoát mà Chúa đã ban cho họ trong suốt dòng lịch sử. Thánh vịnh nầy gợi lại cách thức mà Thiên Chúa đã dùng để xoay chuyển các tình thế nguy hiểm nhất. Được hát lên sau ngày Đức Ki tô sống lại, bài ca nầy mang ý nghĩa phong phú hơn. Chúa Giê su bị dân Ngài lọai bỏ đã trở nên Nền tảng tạo dựng một Vũ trụ mới.

Thư gửi tín hữu Cô lô sê 3,1-4

Phải sống làm sao cho xứng đáng với với cuộc đời mới mà họ đã bước vào sau khi đã được cùng chết và cùng sống lại với Đức Ki tô trong bí tích Thánh tẩy. Họ phải ý thức sự khác biệt trong đời sống mới so với đời sống cũ. Nếu trước kia, họ sống theo tinh thần và tiêu chuẩn trần gian, thì bây giờ họ phải lo tìm kiếm những gì thuộc thượng giới.

Tin mừng Lc 24,1-12

NGỮ CẢNH

Đoạn văn ngắn 23,55-56 loan báo sự hiện diện của các phụ nữ nhằm chuẩn bị cho đọan kế tiếp, tường thuật ngôi mộ trống (24,1-12), trong đó tác giả đặc biệt nêu bật vai trò của các bà trước sự hoài nghi của các ông: năng động, trung thực, gắn bó, yêu thương, tin vào Lời và trở thành sứ giả của Lời.

Để diễn tả niềm tin của Hội Thánh về sự phục sinh của Chúa Giê su, Luca lấy lại tất cả các chủ đề có liên hệ và tạo thành một tổng hợp tuyệt vời. Chúng ta có thể nói đến một vài điểm song song  mang nhiều ý nghĩa với tin mừng Gioan.

Luca trình bày một loạt gồm ba hoạt cảnh trong được đóng khung trong một ngày duy nhất: ở ngôi mộ, lời loan báo cho các phụ nữ (24,1-12) ; trên đường Emmaus, Chúa Giê su xuất hiện cho hai môn đệ (24,13-35) ; và sau cùng Chúa Giê su hiện ra cho mười một tông đồ và bạn hữu của họ (24,36-49). Chương cuối cùng kết thúc với việc Chúa Giê su tách rời các môn đệ và chuẩn bị cho phần kế tiếp được ghi lại trong sách Công Vụ (24,50-53).

Có thể đọc đoạn tin mừng theo bố cục sau nay:

- 24,1-3: các phụ nữ đi ra mộ Chúa Giê su.

- 24,4-7: hai người đàn ông loan báo tin mừng Phục sinh

- 24, 8-10: phản ứng và kể lại cho Nhóm Mười một

- 24, 11-12: phản ứng của nhóm Mười một

TÌM HIỂU

Ngày thứ nhất trong tuần: bắt đầu một tuần lễ mới: ngày nầy, tức là sau ngày sabát, sẽ trở thành « ngày của Chúa » (dies dominica) (x. Cv 20,7; 1Cr 16,2; Kh 1,10). Một ngày mới khởi sự, loan báo một thế giới mới.

Các bà đi ra mộ: các bà là những người trung thành cho đến giây phút cuối cùng (23,55-56), khác với nhóm Mười Hai. Họ đã gắn bó mật thiết với Chúa Giê su nên đi đến phần mộ của Ngài để tỏ lòng kính trọng đối với thi hài của Ngài.

Phần mộ theo từ Hy lạp có nghĩa là nơi ghi nhớ, nơi người ta tưởng nhớ đến khuôn mặt của người yêu thương. Do vậy các người phụ nữ nầy vẫn còn coi Chúa Giê su như một người bình thường. Họ tưởng nhớ đến Ngài, nhưng lại quên những lời Ngài đã nói về cái chết của Ngài.

Họ không thấy thi hài Chúa Giê su: khối đá đã lăn ra khỏi mộ là một chuyện không bình thường: vì nó thường được đặt trước để che lấp ngôi mộ, nhưng giờ thì ngôi mộ đã mở ra.

Hơn nữa, họ không còn thấy xác Chúa Giê su đâu cả: đây là dấu chỉ thứ hai, nhưng lại gây hoang mang cho họ hơn. Họ cảm thấy thất vọng trước sự trống rỗng và sự vắng bóng nầy. Nhưng từ sự vắng bóng ấy đã vang lên Lời; từ trong thất vọng phát sinh ra đức tin.

Nên để ý đến sự mâu thuẫn trong cách diễn tả « thân xác Chúa Giê su ». Thân xác ở đây là xác chết bất động của một người. Nhưng lại là thân xác của Chúa Giê su , kiểu nói độc nhất vô nhị trong Tin Mừng Luca, như trong Công Vụ (1,21; 4,33). Bằng cách đó, ngay từ đầu, người ta quả quyết việc rằng Chúa Giê su đã sống lại, nên được gọi là Chúa: Luca, cũng như các độc giả của ông, chắc chắn điều đó khi viết tin mừng, nhưng các bà trong lúc nầy còn chưa biết gì về biến cố.

Hai người đàn ông: trong c.23, Luca xác định rằng đó là các thiên thần. Mt nói đó là một thiên thần của Chúa (28,2) và Mc thì gọi đó là một thanh nhiên mặc áo trắng (16,5). Nguồn gốc mầu nhiệm của hai người nầy, y phục sáng ngời của họ cũng như của Chúa Giê su biến hình (9,29), nhưng nhất là nội dung sứ điệp của họ cho ta hiểu rằng họ đến từ Thiên Chúa, như thường đã xảy ra trong các lần hiện ra trong Cựu Ước, trong các trình thuật về thời thơ ấu của Chúa Giê su (1,11.26; 2,9) và trong vườn Giết sê ma ni (22,43). Thiên Chúa sắp nói qua họ; điều đó có nghĩa là sự sống lại của Chúa Giê su không thể được nhận biết bằng kinh nghiệm của con người, nhưng cần phải nhờ đến một mặc khải.

Nếu có hai vị loan báo tin Phục sinh, chính là để bảo đảm rằng lời chứng của họ là thực, như hai ông Môsê và ông Êlia (9,30), như trường hợp các môn đồ Chúa Giê su (10,1; 19,29; 22,8). Trong Công vụ cũng thế, chúng ta thấy các sứ giả được sai đi từng hai người một: Phêrô và Gioan Phao lô và Barnaba..

Các người bạn của Chúa Giê su không thể nói được nữa vì họ đã đánh mất Lời mà lẽ ra họ phải gìn giữ. Sáng kiến Lời đến từ Thiên Chúa (x.cc.1 và 2) ngang qua hai vị sứ giả; trong phần tiếp sau, chính Chúa Giê su sẽ là người nói trước tiên.

Sao các bà tìm ?: câu hỏi nầy cũng được đặt ra ở 2,49; sự vắng bóng Chúa Giê su bắt buộc người ta tìm kiếm Ngài trong Đức tin. Ở đây câu hỏi đã hàm chứa câu trả lời. Các bà tìm Chúa Giê su nhưng không tìm Ngài ở nơi Ngài đang cư ngụ, bởi vì họ không tìm Ngài như chính Ngài là.

Người Sống: hay Đấng Sống (x. Kh 1,18). Được gọi như thế, Chúa Giê su được đồng hóa với Thiên Chúa: do đó không những Ngài không phải là kẻ chết, mà còn là Chúa của sự sống. Ngài không ở trong số những kẻ chết, nhưng ở trong Thiên Chúa: vì Ngài là Sự Sống (x. Cv 3,15).

Nhưng đã trỗi dậy rồi: cùng một từ như trong c.34. Tình trạng hiện tại của Chúa Giê su không phải là của một người nằm bất động, nhưng là của một người đứng thẳng lên vừa thoát ra khỏi giấc ngủ của sự chết. Từ ấy chỉ sự đi vào trong sự sống vĩnh cửu của Thiên Chúa. Do đó không cần phải tìm xem Chúa Giê su ở đâu; Ngài không còn ở trong ngôi mộ nữa; Ngài ở nơi khác, nơi có Thiên Chúa ngự trị.

Hãy nhớ lại điều Người đã nói: trong Mc và Mt vị sứ giả thần linh hướng các bà đến một nơi khác là Galilê, để gặp lại Chúa Giê su phục sinh; ở đây, không nói đến một nơi chốn. Các bà không được hướng đến một nơi chốn nhất định hay một tương lai nào đó, nhưng đến một lời của Chúa Giê su đã nói trong quá khứ. Chỉ có một chi tiết giống với các bản văn của Mt và Mc là việc nhắc đến Ga li lê theo một nghĩa hoàn toàn khác.

Ngôi mồ nơi tưởng nhớ người chết, đối với các bà trở thành nơi tưởng niệm đến Lời hằng sống. Do đó thật là sai lầm khi đi đến ngôi mồ để tìm Chúa Giê su: cần phải tìm Ngài trong Lời của Ngài.

Do vậy lệnh truyền duy nhất ban cho các bà không phải là lệnh sai phái họ đi truyền giáo như các tông đồ (như trong Mt và Mc), để chuẩn bị họ trước những cuộc hiện ra của Chúa Giê su. Lệnh truyền mà họ lãnh nhận là nhớ lại Lời, là làm cho Lời sống lại trong kí ức và trong tâm hồn của họ.

Phải bị nộp: trong toàn bộ giáo huấn của Chúa Giê su, chỉ có một lời được nhắc lại là lời loan báo cuộc Khổ nạn và Phục sinh của Ngài (x. 9,23-44; 12,50; 13,32-33; 17,25; 28,31-33). Lời căn bản, luôn luôn hướng các tông đồ đến cốt lõi của niềm tin: mầu nhiệm vượt qua. Đó là lời quyết định, cô động tất cả Thánh Kinh. Đó là lời hứa đã trở thành một thực tại.

Các bà nhớ lại: trong lúc đó, niềm tin của họ đã bắt đầu. Lời của Chúa Giê su bừng sáng lên qua sự mới mẻ được các thiên sứ loan báo. Chúa Giê su đã không lầm lẫn và đã không lừa dối họ; phần chót của lời loan báo (« ngày thứ ba Ngài sẽ sống lại ») vừa được thực hiện và đã mang lại một ý nghĩa tích cực cho cuộc Khổ nạn và sự Chết của Chúa Giê su. Khi tin vào lời Ngài, họ gắn bó với Lời.

Các bà kể cho nhóm Mười Một: khác với những gì do Mt và Mc kể lại, các bà đã không nhận một lệnh truyền nào cả, nhưng họ lại mau mắn làm ngay. Lời đặt họ vào thế hoạt động, khiến họ hành động và nói. Sau khi được Lời biến đổi, các bà nầy được Lời đặt trên đường.

Vị trí ưu tiên mà Luca dành cho các bà đạt đến tột đỉnh ở đây: họ vừa là những người thừa hưởng trước tiên, vừa là những sứ giả đầu tiên của tin mừng Phục sinh.

Cùng đi với: cùng với nhóm Mười Một, còn có các môn đệ khác; cũng thế, cùng với ba vị sứ giả được nêu tên, có các bà khác. Ở đây các bà được nêu tên ngay trong lúc các bà trở thành môn đệ của Lời. Còn trong đoạn 8,2-3 các bà được nêu tên trước dụ ngôn gieo giống, là Lời Thiên Chúa. Nên để ý là mẹ Chúa Giê su không được nhắc tới, có lẽ là vì Mẹ đã luôn luôn tin vào Lời (1,45; 8,21).

Chuyện vớ vẩn: toàn bộ Tân Ước chỉ có ở đây dùng từ nầy. Luca là tác giả Tin Mừng nói mạnh nhất về sự không tin của các tông đồ vào sự phục sinh (x. Ga 20,25). Lời chứng cho Lời bị họ coi là chuyện vớ vẩn.

Phê rô: câu nầy không có trong một vài thủ bản quan trọng nhắc lại cuộc chay ra mồ của ông Phê rô và ông Gioan được kể lại trong Ga 20,1-10. Đối với Luca, thì ông Phê rô tách ra khỏi sự cứng lòng tin của các tông đồ khác; ông không từ chối lời của các bà như họ, và chạy đến mồ để kiểm chứng. Và sau khi đã đến, phản ứng của ông giống như phản ứng các bà. Luca minh xác rằng Phê rô « trở về nhà », có lẽ chỉ ra rằng ông đã tách khỏi đám tông đồ kia.

SỨ ĐIỆP

Lễ Phục sinh đối với người Ki tô hữu, trước hết là mừng sự sống lại của Chúa Giê su. Từ “Phục sinh” theo nguyên nghĩa có nghĩa là vượt qua. Đó là sự Vượt qua của Chúa Giê su để đạt đến sự sống quyết định của Thiên Chúa. Chúng ta cũng đã làm nhiều cuộc vượt qua trong cuộc đời chúng ta, như chúng ta vượt qua tuổi thơ để đi vào tuổi thiếu niên, từ lớp học nầy để lên lớp học khác; những cuộc vượt qua ấy là những thời điểm quan trọng cho phép chúng ta tiến về phía trước, tiến xa hơn. Tuổi thanh niên lại còn có nhiều cuộc vượt qua quan trọng hơn nữa. Hãy nghĩ đến giây phút rời bỏ mái nhà thân yêu để bước vào đời hoạt động, giây phút lìa xa cha mẹ để xây dựng tổ ấm mới. Thật cảm động và háo hức làm sao!

Ngày hôm nay chúng ta mừng cuộc vượt qua vĩ đại của Chúa Giê su; đó là cuộc vượt qua đưa Ngài trở về với sự sống của Thiên Chúa; và chính trong cuộc vượt qua ấy mà Ngài muốn lôi kéo chúng ta tham dự vào. Chính Ngài là người đầu tiên đã Vượt qua cõi chết để vào cõi sống đời đời. Sự sống lại của Ngài là Tin mừng khiến ai tiếp nhận cũng tự đặt cho mình câu hỏi: “Bây giờ tôi phải làm gì?” Và câu trả lời là lời mời gọi hóan cải và xin lãnh nhận phép Rửa. Chính như thế mà sự phục sinh của Chúa Giê su  đã là điểm khởi đầu cho một cuộc thay đổi tận căn trong cuộc sống của họ.

Hôm nay, nhiều phép rửa được cử hành trong nhiều nhà thờ trên tòan thế giới. Trong đó có đủ mọi thành phần, trẻ em, thanh thiếu niên, người lớn bước vào đại gia đình ki tô hữu. Đối với họ thì đó cũng là một cuộc vượt qua, một khởi đầu mới. Tất cả những người ấy đã được rửa trong đêm vọng phục sinh và bắt đầu từ ngày hôm nay, dấn thân trên cùng một con đường như chúng ta. Đi trên con đường nầy, không phải lúc nào cũng dễ; thỉnh thoảng vẫn còn hồ nghi, còn nản chí, vì thế rất cần có những thời điểm dừng lại, những giây phút hồi tâm đề để điều chỉnh lại cho đúng hướng.

Phần chúng ta, hôm nay cũng được mời gọi giúp đỡ những anh chị em tân tòng. Họ cần đến chứng tá của chúng ta; họ cần cảm nghiệm Chúa Giê su sống lại là một Ai đó quan trọng cho cuộc sống. Ngài thực sự là ánh sáng soi chiếu trong cuộc đời, được biểu trưng qua cây nến Phục sinh. Chiều hôm qua, trong nghi thức Vọng Phục sinh, ánh sáng ấy đã được chuyền từ tay Linh Mục đến cộng đoàn, và từ cộng đòan đến từng người chúng ta. Ánh sáng giúp chúng ta nhớ đến Chúa Giê su, đến niềm hi vọng mà Ngài đặt nơi chúng ta, đến tình yêu mà Ngài dành cho chúng ta.

Nhưng điều quan trọng là làm sao giữ ngọn nến ấy luôn cháy sáng. Vì thế vẫn luôn luôn cần có một người nào đó tiếp sức, sẵn sàng khơi lại ngọn lửa cho chúng ta. Những cơn gió mạnh hay bảo táp của cuộc đời có thể dập tắt ánh sáng đức tin, nên chúng ta rất cần nhau để tiến bước theo Chúa Ki tô. Đức tin vào sự phục sinh thúc đẩy chúng ta sống như những người đã sống lại. Tức là đi rao truyền cho người khác biết rằng họ có thể đứng dậy khỏi quá khứ lỗi lầm, họ có thể đi đến ánh sáng, họ cũng có lí do để hi vọng. Và nhất là nói với họ rằng họ là con cái Thiên Chúa, và Thiên Chúa muốn họ ở gần Người luôn mãi.

Kho tàng mà chúng ta nhận được trong ngày chịu phép rửa, chúng ta không giữ cho riêng mình. Bổn phận chúng ta là phải làm cho nó tăng trưởng. Và cách thế tốt nhất để làm cho ánh sáng ấy lớn lên là chuyển cho người khác. Nếu chúng ta muốn rằng cộng đòan ki tô hữu được sống động, thì thiết yếu phải là truyền giáo. Một người ki tô hữu không quan tâm đến việc làm chứng đức tin của mình thì không còn phải là môn đệ Đức Giê su Ki tô nữa. Đức tin chỉ phát triển nếu nó được chuyển thông cho người khác, cũng như không có cộng đòan giáo xứ nào mà không mở ra với các cộng đòan khác. Chúng ta không thể sống tự lập đóng kín cho riêng mình được nữa.

Sự phục sinh của Đức Ki tô thúc đẩy chúng ta thực hiện một cuộc canh tân trong đời sống chúng ta, một cuộc đổi mới cầu nguyện, một niềm vui khám phá và sống tin mừng. Đó là hạnh phúc được tin vào Thiên Chúa yêu thương chúng ta. Tất cả điều đó được thực hiện qua những quyết định thực tiển: đi ra khỏi nấm mồ ích kỉ của chúng ta để sống một tình yêu chân thật; lăng tảng đá thất vọng giam cầm chúng ta và ngăn cản chúng ta tiến lên phía trước; đừng để mình bị cuốn bởi sự hận thù và báo óan, nhưng hãy để cho sự tha thứ và lòng tốt chiến thắng. Chính qua cách sống niềm tin mà chúng ta có thể tỏ ra rằng Đức Ki tô đang sống và Ngài biến hình những ai tiếp nhận sức mạnh sự sống của Ngài.

Mừng lễ Phục sinh, mừng Đức Ki tô sống lại, chúng ta đừng dán mắt nhìn những thực tại trần gian, nhưng hãy ngước nhìn lên Nước Chúa nơi Thiên Chúa chờ đợi chúng ta. Và hãy sống như những người đã được sống lại. Thánh lễ mà chúng ta sắp cử hành với nhau mời gọi chúng ta thực hiện điều đó.