THỨ HAI TUẦN IV MÙA THƯỜNG NIÊN

(Lễ Thánh Gioan Bosco, Ngày cuối năm Âm lịch)

 “Dọn cho sạch lòng để đón Chúa cư ngụ”

Lời Chúa  Mc 5,1-20

Khi ấy, Chúa Giêsu và các môn đệ sang bờ biển bên kia, đến địa hạt Giêrasa. Chúa Giêsu vừa ở thuyền lên, thì một người bị quỷ ô uế ám từ các mồ mả ra gặp Người. Người đó vẫn ở trong các mồ mả mà không ai có thể trói nổi, dù dùng cả đến dây xích, vì nhiều lần người ta đã trói anh ta, gông cùm xiềng xích lại, nhưng anh ta đã bẻ gãy xiềng xích, phá gông cùm, và không ai có thể trị nổi anh ta. Suốt ngày đêm anh ta ở trong mồ mả và trong núi, kêu la và lấy đá rạch mình mẩy. Thấy Chúa Giêsu ở đàng xa, anh ta chạy đến sụp lạy Người và kêu lớn tiếng rằng: "Hỡi ông Giêsu, Con Thiên Chúa Tối Cao, ông với tôi có liên hệ gì đâu? Vì danh Thiên Chúa, tôi van ông, xin chớ hành hạ tôi". Nhưng Chúa Giêsu bảo nó rằng: "Hỡi thần ô uế, hãy ra khỏi người này". Và Người hỏi nó: "Tên ngươi là gì?" Nó thưa: "Tên tôi là cơ binh, vì chúng tôi đông lắm". Và nó nài xin Người đừng trục xuất nó ra khỏi miền ấy.

Gần đó, có một đàn heo đông đảo đang ăn trên núi, những thần ô uế liền xin Chúa Giêsu rằng: "Hãy cho chúng tôi đến nhập vào đàn heo". Và Chúa Giêsu liền cho phép. Các thần ô uế liền xuất ra và nhập vào đàn heo, rồi cả đàn chừng hai ngàn con lao mình xuống biển và chết đuối. Những kẻ chăn heo chạy trốn và loan tin đó trong thành phố và các trại. Người ta liền đến xem việc gì vừa xảy ra. Họ tới bên Chúa Giêsu, nhìn thấy kẻ trước kia bị quỷ ám ngồi đó, mặc quần áo và trí khôn tỉnh táo, và họ kinh hoảng. Những người đã được chứng kiến thuật lại cho họ nghe mọi sự đã xảy ra như thế nào đối với người bị quỷ ám và đàn heo. Họ liền xin Chúa Giêsu rời khỏi ranh giới họ. Khi Người xuống thuyền, kẻ trước kia bị quỷ ám xin theo Người. Nhưng người không cho mà rằng: "Con hãy về nhà với thân quyến, và loan truyền cho họ biết những gì Thiên Chúa đã làm cho con và đã thương con". Người đó liền đi và bắt đầu tuyên xưng trong miền thập tỉnh, tất cả những gì Chúa Giêsu đã làm cho anh ta, và mọi người đều thán phục.

Suy niệm

Những ngày vừa qua, ai cũng tranh thủ dọn dẹp nhà cửa để đón mừng năm mới Nhâm Dần 2022. Hôm nay là ngày cuối cùng của năm Âm Lịch 2021, mọi người lại càng tất bật hơn, tranh thủ hơn để dọn nhà. Tuy nhiên, nếu chỉ dọn bên ngoài mà không dọn bên trong thì chắc chắn là thiếu sót hệ trọng. Trong ý hướng ấy, Lời Chúa hôm nay nhắc chúng ta phải lo dọn dẹp tâm hồn. Phải dọn cho kỹ, dọn đi những gì là xấu xa nhơ nhớp để đón mừng Năm Mới với một tinh thần và sức sống mới!

Ngẫm nghĩ về câu chuyện của Tin mừng hôm nay, chúng ta không thể không nhìn nhận rằng con người vốn dĩ có cuộc sống thể lý bên ngoài và tinh thần bên trong. Cả hai phải hoà hợp thì con người mới được sống trong bình an và hạnh phúc. Nghĩ cho kỹ sẽ thấy cuộc sống tinh thần có sức chi phối đời sống thể lý lớn hơn và mạnh hơn. Nếu như tinh thần hay tâm hồn bị nô lệ hay bị thống trị bởi sức mạnh của ma quỷ hay những tật xấu thì cuộc sống của con người sẽ đánh mất phẩm giá làm người, đánh mất luôn hạnh phúc đời mình. Đó là hoàn cảnh của người bị quỷ ám mà thánh sử Marcô thuật lại cho chúng ta: “Một người bị quỷ ô uế ám từ các mồ mả ra gặp Chúa Giêsu” (Mc 5,2). Thánh Marcô xác định rõ rằng anh bị quỷ ám và vì thế có một đời sống không giống con người: “Suốt ngày đêm anh ta ở trong mồ mả và trong núi, kêu la và lấy đá rạch mình mẩy” (câu 3). Vẻ bề ngoài của anh vẫn là người nhưng tâm hồn bên trong thì đã bị ma quỷ làm chủ. Hoàn cảnh của anh thật như một người tù bị giam trong quyền lực của ma quỷ và vì thế mất phẩm giá làm người. Người ta coi anh như một người bị chúc dữ và anh bị tách ra khỏi xã hội khi phải sống nơi mồ mả. Như thế, bề ngoài anh vẫn sống nhưng tâm hồn bên trong bị coi như đã chết, đã thuộc về thế giới của người chết. Qua lời kể của thánh sử Marcô, tâm hồn anh bị cả một đạo binh quỷ dữ xâm chiếm khi chính quỷ thưa lên với Chúa Giêsu: “Tên tôi là cơ binh, vì chúng tôi đông lắm” (câu 9). Như thế, vì tâm hồn anh đầy sự hiện diện của ma quỷ nên anh cũng đánh mất luôn cuộc đời của chính mình. Ma quỷ quả thật rất mạnh như ta thấy: “Người đó vẫn ở trong các mồ mả mà không ai có thể trói nổi, dù dùng cả đến dây xích, vì nhiều lần người ta đã trói anh ta, gông cùm xiềng xích lại, nhưng anh ta đã bẻ gãy xiềng xích, phá gông cùm, và không ai có thể trị nổi anh ta” (câu 3-5). Thế nhưng, chỉ cần có Chúa Giêsu hiện diện, nó lập tức mất thế: “Những thần ô uế liền xin Chúa Giêsu rằng: “Hãy cho chúng tôi đến nhập vào đàn heo” (câu 12). Nó mạnh thật nhưng không thể vượt Chúa. Thế là ngay khi quỷ vừa xuất ra, người thanh niên đã trở lại là chính mình với cuộc sống của một con người như bao người: “Ngồi đó, mặc quần áo và trí khôn tỉnh táo” (câu 15). Thậm chí, anh ta còn quyết định đi theo Chúa và khi biết ý định của Chúa: “Con hãy về nhà với thân quyến và loan truyền cho họ biết những gì Thiên Chúa đã làm cho con và đã thương con” (câu 19), anh đã hoàn toàn vâng theo. Cuộc đời của anh, từ khi được gặp Chúa Giêsu và được Người cứu chữa, đã hoàn toàn thay đổi: “Người đó liền đi và bắt đầu tuyên xưng trong miền thập tỉnh, tất cả những gì Chúa Giêsu đã làm cho anh ta, và mọi người đều thán phục” (câu 20). Nếu trước đây tâm hồn anh đầy sự hiện diện của quỷ dữ thì giờ đây tâm hồn anh đã được tẩy sạch những thứ đó để được đong đầy tình yêu, ân sủng và sự chữa lành của Chúa để chính anh cũng nên nhân chứng rao truyền danh Chúa cho người khác.

Cuộc đời của mỗi người vẫn luôn chứa đựng vô số điều: thiện cũng có mà gian tà cũng không thiếu. Một đàng, Thiên Chúa vẫn luôn gieo những hạt giống tốt vào thuở ruộng tâm hồn con người, đàng khác, ma quỷ như kẻ trộm vẫn luôn rình rập để “gieo cỏ lùng”, nghĩa là những tính mê nết xấu vào tận sâu cõi lòng chúng ta (x. Mt 13,24-25). Nếu lòng chúng ta chứa đựng những điều tốt thì cuộc đời chúng ta cũng sẽ như cây bám rễ sâu trong nguồn sống, sẽ phát triển tốt và sinh hoa trái là cuộc đời thánh thiện, bình an và hạnh phúc. Trái lại, nếu lòng chúng ta chứa đựng càng nhiều những ý nghĩ gian tà và cuộc sống càng đầy những tính mê nết xấu thì cây cuộc đời của mỗi người sẽ chẳng thể bám trụ trong nguồn sống và như thế chắc chắn một lúc nào đó sẽ nghiêng ngửa trước cám dỗ và thử thách để rồi sẽ bị khô héo, “bung gốc”, đổ và tàn lụi! Quả thế, người nào cứ thường xuyên nghĩ về những điều xấu thì dần dần sẽ chuyển thành hành động xấu; ngược lại, khi thường xuyên suy gẫm về những điều tốt lành, chúng ta sẽ được thôi thúc làm những điều tốt cho bản thân cũng như cho người khác. Điều này được thể hiện rõ trong câu chuyện mà bài đọc thứ nhất kể lại cho chúng ta. Đối diện với những lời sỉ nhục và phỉ báng của người chống đối mình, vua Đavit và những cận vệ của nhà vua đã có hai cách phản ứng trái ngược nhau. Đang thất thế mà phải nghe lời này thì đúng là chẳng vui gì: “Hỡi kẻ khát máu, người của Bêlial, xéo đi, xéo đi! Chúa đã đổ trên đầu ngươi tất cả máu của nhà Saolê mà ngươi đã tiếm vị. Thiên Chúa đã trao vương quốc vào tay Absalon, con ngươi. Này tai hoạ hành hạ ngươi, vì ngươi là một tên khát máu” (2Sm 16,7-8). Bởi thế, thái độ của các cận vệ là điều không lạ: “Bấy giờ Abisai con trai của Sarvia, tâu vua rằng: "Cớ sao thằng chó chết này nguyền rủa đức vua tôi? Để tôi đi lấy đầu nó” (câu 9). Đó là một phản ứng hết sức bộc trực theo kiểu “ăn miếng trả miếng” của thế gian. Họ không thể ngờ rằng đức vua của họ lại có phản ứng thật điềm tĩnh đến lạ thường: “Vua phán rằng: “Hãy để nó nguyền rủa theo lệnh Chúa. Biết đâu Chúa sẽ nhìn thấy nỗi khổ tâm của ta, và hôm nay, Người sẽ đổi lời dữ ra hạnh phúc cho ta”. Đavít và các cận vệ của ông cứ tiếp tục đi” (câu 11b-13a). Vua phản ứng như thế là vì trong lòng vua hiểu rằng vì lỗi lầm trước đó mà vua đã gây ra nên mới xảy ra hậu quả tệ hại như hôm nay. Vua không trách người nhưng tự biết trách mình. Với một tâm hồn rộng mở như thế, một tâm hồn biết vượt thắng sự nóng nảy, quyền lực và uy thế, lòng vua đã có chỗ cho Chúa cư ngụ và vua đã tìm lại được hạnh phúc. Ta giả sử nếu vua cứ chiều theo cơn nóng giận như người xưa hay dạy: “Giận quá mất khôn” thì chắc chắn vua đã chẳng thể có được kết cục tốt đẹp!

Ngẫm nghĩ về điều này cũng giúp ta liên tưởng đến cuộc đời cha thánh Gioan Bosco mà hôm nay chúng ta cùng với Giáo Hội cử hành thánh lễ kính nhớ ngài. Trong một xã hội mà quá nhiều thanh thiếu niên bị dòng đời cuốn trôi, bị nô lệ cho các nết xấu, bị xã hội coi thường, thánh Gioan Bosco đã chấp nhận “lội ngược dòng” khi mở rộng tâm hồn để đón nhận tất cả các bạn trẻ ấy để cùng quy tụ dưới ngôi trường mang tên “Chúa Giêsu Thánh Thể”. Nơi ngôi trường này, thánh nhân dần dần giúp các bạn loại bỏ khỏi tâm hồn mình những ý nghĩ xấu và tiêu cực, loại khỏi cuộc đời các em những phong cách sống sai lạc để tập cho họ có được những ý nghĩ, hành động và thói quen tốt. Ngài đã từ từ giúp các em loại bỏ những sự xấu trong tâm hồn để đón Chúa Giêsu vào cư ngụ trong lòng mình. Từ nơi môi trường đào tạo của ngài, đã có nhiều em dấn thân theo Chúa trên hành trình dâng hiến hoặc trở thành những Kitô hữu gương mẫu nhờ biết thanh tẩy tâm hồn khỏi những điều xấu để gắn bó với Chúa Giêsu!

Vì những điều bên ngoài là những điều mắt thấy tai nghe nên người ta thường hay để ý, quan tâm và cố làm sao để cho chúng nên đẹp trong mắt người khác. Còn những gì thuộc về thế giới tinh thần thì mắt thường chẳng thấy và tai cũng chẳng thể nghe. Thế giới tinh thần ấy chỉ có con tim mới có thể cảm nhận và được lương tâm không ngừng lên tiếng nhắc nhở. Chính vì thế, khi con tim trở nên chai đá, khô khan hoặc lương tâm nên lầm lạc, người ta không còn nhìn ra con người tâm linh của mình. Cụ thể, có khi ai đó đang bị nô lệ cho một tình cảm ngang trái, bị nô lệ cho một thói quen xấu nào đó mà bản thân vì đã quá quen nên không nhận ra những điều đó là sai để mà sửa. Không thiếu người lại cứ tự nhủ: “Cuộc sống sao toàn những điều tiêu cực?”. Vậy, điều tiêu cực ấy do chính chúng ta hay do cuộc đời, do tha nhân mang lại? Thử nghĩ xem khi suốt ngày tâm hồn một người chỉ toàn lo nghĩ về những điều tiêu cực thì tâm hồn làm sao mà vui, làm sao có sức sống? Thật ra, cuộc đời vẫn thế, vẫn muôn màu muôn vẻ, vẫn luôn đan xen giữa điều tốt và điều xấu. Tôi khổ tâm, tôi đau đớn nhưng biết bao người vẫn hạnh phúc, cho dẫu họ không có điều kiện vật chất hơn tôi. Vậy ra, hạnh phúc đời người vốn dĩ nằm ở việc con người biết nhìn ra điều tốt trong cuộc sống hằng ngày. Ai càng nhìn ra được nhiều điều tốt, người ấy càng thấy cuộc đời không bao giờ thiếu niềm vui!

Muốn nhìn ra điều tốt giữa bao điều xấu trong đời, ta cần để cho lòng mình có Chúa Giêsu hiện diện. Muốn thế, một đàng, ta phải dứt khoát bỏ các tư tưởng xấu, các thói quen xấu, đồng thời tập nghĩ những điều tốt và làm thật nhiều điều tốt như Chúa dạy. Có chịu dọn dẹp kỹ càng, “nhà tâm hồn” chúng ta mới sạch và mới có chỗ cho Chúa cư ngụ. Có Chúa trong lòng, ta mới có thể dễ dàng cảm nhận được sức mạnh của tình yêu và sẽ được thôi thúc, hướng dẫn bởi tình yêu và những giá trị tích cực. Như thế, chúng ta mới có thể làm đầy cuộc đời của mình, nhất là trong Năm Mới sắp tới, niềm vui và hạnh phúc dạt dào. Dẫu cuộc đời vẫn đầy khó khăn nhưng không ai có thể ngăn chúng ta dọn lòng mình để đón Chúa, đón hạnh phúc và bình an cho mình và gia đình mình. Điều quan trọng là chính mỗi người chúng ta có thật sự ước ao dọn lòng để đón Chúa hay không thôi?

Cầu nguyện: Lạy Chúa Giêsu, Năm cũ đã sắp qua và Năm Mới đã đến rất gần. Xin cho chúng con biết nghĩ đến hạnh phúc đời mình cũng như của người thân, biết nghĩ đến hạnh phúc sâu xa và bền vững mà quyết tâm nghe lời Chúa và cậy vào ơn Chúa để thanh tẩy lòng mình khỏi những điều xấu. Nhờ đó, chúng con có thể sống một Năm Mới an lành và hạnh phúc trong tình yêu với Chúa và với nhau. Amen.

Thực hành: Trước giờ Giao Thừa, dành ít phút để tạ ơn Chúa, xét lại đời mình và dâng lên Chúa một quyết tâm sống tốt trong Năm Mới.

Lm. Phêrô Trần Lê Thành Nhân