Bài Huấn Dụ của ĐTC Beneđicto XVI về Mùa Chay
(thứ tư hằng tuần, ngày 22-2-2012)
Anh Chị Em thân mến,
Trong bài Giáo Lý này Tôi muốn vắn tắt dừng lại để suy tư về thời gian Mùa Chay, đang bắt đầu hôm nay với Phụng Vụ Thứ Tư Lễ Tro. Đó là bàn về một hành trình 40 ngày dẫn đưa chúng ta đến Tam Nhật Vượt Qua, tưởng niệm cuộc khổ nạn, sự chết và sống lại của Đức Kitô, trung tâm của mầu nhiệm cứu độ chúng ta. Trong những thế kỷ đầu của đời sống của Giáo Hội, thì đây là thời gian mà trong đó những người đã nghe và đã chấp nhận việc loan báo Đức Kitô, từng bước một, và bây giờ bắt đầu hành trình đức tin của họ và hành trình hoán cải để đạt tới việc đón nhận Bí Tích Rửa Tội. Đó là việc đến gần Thiên Chúa sống động và đạt tới giai đoạn khai mào đức tin từ từ qua việc biến đổi nội tâm về phía các dự tòng, nghĩa là từ phía những người muốn trở nên Kitô Hữu và muốn được sát nhập vào Đức Kitô và vào trong Giáo Hội.
Rồi cả những hối nhân và rồi tất cả mọi tín hữu cũng được mời gọi để sống hành trình này hầu canh tân đời sống thiêng liêng, để luôn luôn tăng triển hơn nữa, làm cho đời sống riêng của mình phù hợp với đời sống của Đức Kitô. Việc tham dự của toàn thể cộng đoàn vào những giai đoạn khác nhau của hành trình Mùa Chay nhấn mạnh tới một chiều kích quan trọng của linh đạo Kitô Giáo: đó là việc cứu rỗi không phải chỉ cho một số người, nhưng là cứu rỗi tất cả mọi người, để họ trở nên sẵn sàng nhờ sự chết và sự sống lại của Đức Kitô. Tuy nhiên, hoặc những người đi qua hành trình đức tin như các dự tòng để lãnh nhận Bí Tích Rửa Tội, hoặc những người đã đi lạc đàng lìa xa Thiên Chúa và rời khỏi cộng đoàn đức tin và đang tìm về hòa giải, hoặc những người sống đức tin trong sự hiệp thông trọn vẹn với Giáo Hội, tất cả cùng nhau biết rằng trước Lễ Vượt Qua có một thời gian canh tân (metanoia), nghĩa là một thời gian thay đổi bên trong, qua việc thống hối; đó là thời gian làm cho đời sống nhân loại của chúng ta và tất cả lịch sử của chúng ta trở nên đồng nhất, như là một tiến trình canh tân, nhằm đem ra một hành động đưa tới cuộc gặp gỡ Đức Kitô vào thời gian cuối cùng.
Cùng với kiểu nói đặc biệt dùng trong Phụng Vụ, Giáo Hội gọi thời gian mà hôm nay chúng ta bước vào, là “Mùa Chay” (tiếng Latinh : Quadragesima), nghĩa là thời gian kéo dài 40 ngày, và gợi ý rõ ràng từ Kinh Thánh, như thế thời gian này đem chúng ta đích thực vào một bối cảnh thiêng liêng. Quả thế con số 40 là con số biểu tượng qua đó Cựu Ước và Tân Ước trình bày những giai đoạn nổi bật của cảm nghiệm về đức tin của Dân Thiên Chúa. Đó là con số diễn tả thời gian chờ đợi, thời gian thanh luyện, thời gian trở lại với Thiên Chúa, thời gian ý thức rằng Thiên Chúa là Đấng trung thành với các lời hứa của mình. Con số này không biểu hiệu một thời gian thể lý chính xác, có được do tổng số các ngày cộng lại. Con số này đúng hơn là một sự kiên trì trong nhẫn nại, thời gian của một cuộc thử thách lâu dài, một thời gian đủ để nhìn thấy những công việc của Thiên Chúa làm, một thời gian trong đó cần phải quyết định chấp nhận những trách nhiệm riêng của mình mà không chần chừ. Đó là thới gian của các quyết định trưởng thành.
Con số 40 trước tiên xuất hiện ra trong lịch sử của ông Noè. Con người công chính này, vì cơn lụt hồng thủy, đã trải qua 40 ngày và 40 đêm trong con tàu, cùng với tất cả gia đình của ông và các loài vật mà Thiên Chúa đã bảo ông phải mang theo với ông. Và ông chờ đợi 40 ngày, sau trận lụt, trước khi chạm chân trên đất liền, và được cứu thoát khỏi cuộc tàn phá (x. St 7, 4. 12; 8, 6).
Rồi, giai đoạn kế tiếp: ông Maisen ở trên núi Sinai, ở trước mặt Thiên Chúa, suốt 40 ngày và 40 đêm, để tiếp nhận Bộ Luật. Trong tất cả thời gian này ông Maisen ăn chay (x. Xh 24, 18).
40 là con số những năm kéo dài cuộc hành trình của Dân Do Thái ra khỏi đất Ai Cập để đi vào Đất Hứa, thời gian thích hợp để cảm nghiệm lòng trung thành của Thiên Chúa. “Ngươi hãy nhớ tất cả công trình mà Chúa, Thiên Chúa của ngươi, đã làm cho ngươi trong 40 năm trời. . . Chiếc áo choàng của ngươi không rách nát trên ngươi và chân ngươi không hề sưng phỏng lên trong suốt 40 năm này”, Ông Maisen đã nói trong Sách Nhị Luật vào cuối thời gian 40 năm lưu lạc đó đây (x. Nl 8, 2. 4).
Những năm thái bình trong đó Dân Israel sống dưới thời Các Quan Án cũng là 40 năm (x. Qa 3, 11. 30), nhưng, sau khi trải qua thời gian này, là lúc dân bắt đầu quên đi các ơn huệ của Thiên Chúa và họ quay trở về với con đường tội lỗi.
Ngôn sứ Elia đã trải qua 40 ngày để lên tới Núi Oreb, nơi đó Ngôn sứ gặp gỡ Thiên Chúa (x. 1V 19, 8).
40 cũng là con số trong đó các người dân thành Ninive đã thực hành việc thống hối để lãnh nhận ơn tha thứ của Thiên Chúa (x. St 3, 4).
40 cũng là những năm cai trị Vương Quốc Israel của Vua Saule (x. Cv 13, 21), của Vua Đavit (x. 2Sm 5, 4-5) và của Vua Salomon (x. 1V 11, 41), Ba Vị Vua đầu tiên của Israel.
Cả các Thánh Vịnh cũng suy tư về ý nghĩa Kinh Thánh của 40 năm, thí dụ Thánh Vịnh 95, mà sau đây chúng ta nghe lại một đoạn : “Nếu hôm nay các người nghe tiếng của Ngài! ‘Các ngươi đừng cứng lòng như tại Meriba, như ngày ở Massa trong sa mạc, tại đó cha ông các người đã thử thách Ta: họ đã thách đố Ta cho dù đã chứng kiến các việc Ta làm. Suốt 40 năm dòng dõi này làm Ta chán ngán và Ta đã nói: họ là một dân lòng dạ lầm lạc, họ không biết đường lối của Ta” (cc. 7c-10).
Trong Tân Ước, Chúa Giêsu, trước khi bắt đầu cuộc đời công khai, đã lui vào trong sa mạc 40 ngày, không ăn cũng như không uống gì (x. Mt 4, 2): Ngài nuôi dưỡng mình Lời của Thiên Chúa, mà Ngài dùng như là khí giới để chiến thắng ma quỷ. Các cơn cám dỗ của Chúa Giêsu gợi lại những cơn cám dỗ mà Dân Do Thái đã đụng chạm tới trong sa mạc, nhưng họ không biết chiến thắng. 40 cũng là con số những ngày trong đó Chúa Giêsu đã giáo huấn các môn đệ, trước khi Ngài về Trời và sai Chúa Thánh Thần xuống (x. Cv 1, 3).
Với các đoạn mang con số 40 này một mạch văn thiêng liêng được diễn tả ra và mạch văn này vẫn còn hiện thực và còn giá trị, và Giáo Hội, chính qua những ngày của thời gian Mùa Chay này, Giáo Hội có ý giữ lại giá trị trường tồn của con số này và làm cho chúng ta thấy tính cách hữu hiệu của nó vẫn còn rõ nét. Phụng Vụ Kitô Giáo của Mùa Chay có mục đích làm cho hành trình canh tân thiêng liêng được dễ dàng, dưới ánh sáng của cảm nghiệm lâu dài về Kinh Thánh và nhất là để tìm cách bắt chước Chúa Giêsu, vì trong 40 ngày sống trong sa mạc, Ngài dạy chúng ta biết chiến thắng cơn cám dỗ bằng Lời của Thiên Chúa. 40 năm của cuộc lữ hành của dân Israel trong sa mạc trình bày thái độ và những tình huống mang nhiều ý nghĩa. Một đàng, các năm này là mùa của tình yêu đầu tiên với Thiên Chúa, tình yêu giữa Ngài và Dân của Ngài, khi Ngài nói với con tim của họ, luôn chỉ cho họ thấy con đường để đi. Thiên Chúa, có thể nói như thế, đã nhận đến cư ngụ giữa Dân Israel, Ngài đi trước họ trong đám mây hoặc trong cột lửa, hằng ngày lo lắng cho họ có của nuôi khi Ngài làm cho manna rơi xuống cho họ và làm cho mạch nước vọt ra từ tảng đá. Vì thế, các năm dân Israel đã trải qua trong sa mạc, có thể được coi như là thời gian của việc tuyển chọn đặc biệt của Thiên Chúa và của việc gắn bó với Thiên Chúa từ phía Dân: thời gian của mối tình đầu. Đàng khác, Kinh Thánh cũng tỏ cho thấy một hình ảnh khác của cuộc lữ hành của Dân Israel trong sa mạc: đó cũng là thời gian của các cơn cám dỗ và các nguy hiểm lớn lao hơn khi Dân Israel kêu ca chống lại Thiên Chúa của họ và muốn trở lại với ngoại giáo và xây dựng cho mình cách tượng thần giả trá, để cho thấy nhu cầu phải tôn kính một Thiên Chúa gần gũi với họ và có thể đụng chạm tới Ngài. Đó cũng là thời gian của cuộc nổi loạn chống lại Thiên Chúa cao cả và vô hình.
Tình trạng phân đôi này cũng mô tả điều kiện của Giáo Hội trên hành trình trong “sa mạc” của thế giới và của lịch sử. Trong chốn hoang vu “sa mạc” này chúng ta, những tín hữu chắc chắn có cơ hội để thực hiện một cảm nghiệm sâu xa về Thiên Chúa, làm cho tinh thần nên mạnh mẽ, kiên vững đức tin, nuôi dưỡng đức cậy, linh hoạt đức ái; một cảm nghiệm làm cho chúng ta tham dự vào chiến thắng của Đức Kitô trên tội lỗi và trên sự chết nhờ Hy Tế tình yêu trên Thánh Giá. Nhưng “sa mạc” cũng còn là khía cạnh tiêu cực của thực tại chung quanh chúng ta: sự khô khan cứng cỏi, sự nghèo túng về Lời ban sự sống và nghèo các giá trị, tình trạng tục hóa và nền văn hóa vật chất, đóng kín con người trong nhãn giới trần tục của đời sống, lôi kéo họ ra khỏi mọi liên tưởng tới thế giới siêu việt. Và sa mạc này cũng là môi trường trong đó trời ở trên chúng ta thật là tối tăm, bởi vì khoảng trời đó bị che phủ bởi các đám mây mù của ích kỷ, của sự không hiểu biết và của sự lừa lọc. Dù thế đi nữa, cả với Giáo Hội ngày nay, thời gian sa mạc có thể biến thành thời gian của ơn thánh, để chúng ta có được sự chắc chắn rằng ngay từ tảng đá cứng rắn đến đâu đi nữa, thì Thiên Chúa cũng có thể làm vọt ra dòng nước đánh tan cơn khát và làm tăng sức mạnh.
Anh Chị Em thân mến, trong thời gian 40 ngày dẫn đưa chúng ta tới Lễ Phục Sinh của cuộc Vượt Qua của chúng ta, từ đó chúng ta có thể tìm lại sự can đảm mới để với sự kiên nhẫn và với đức tin, chúng ta chấp nhận bất cứ hoàn cảnh khó khăn nào, bất cứ cảnh khốn khổ và thử thách nào, với ý thức rằng từ bóng tối, Chúa sẽ làm tỏa sáng lên ngày mới. Và nếu chúng ta trung thành với Chúa Giêsu khi đi theo Ngài trên con đường Thập Giá, thế giới đích thực của Thiên Chúa, thế giới của ánh sáng, thế giới của sự thật và của niềm hân hoan sẽ được trao ban lại cho chúng ta: đó sẽ là hừng đông mới được chính Thiên Chúa tạo nên. Chúc tất cả Anh Chị Em hành trình Mùa Chay tốt đẹp!
(Dịch từ nguyên bản tiếng Ý, do Phòng Báo Chí Tòa Thánh phổ biến. Lm. Phanxicô Borgia Trần Văn Khả, ngày 24-2-2012, Thứ sáu sau Lễ Tro).