LỄ THÁNH GIA

Một gia đình chỉ tìm được ý nghĩa trong cuộc sống hướng về Thiên Chúa. Khi giới thiệu Thánh Gia cho chúng ta, Phụng vụ đặt cho chúng ta câu hỏi: đâu là Gia đình Thực sự.

Sách 1 Samuel  1,20-22.24-28

Chúng ta thấy cha mẹ của Samuel thực hiện bổn phận đi trình diện con mình cho Chúa và dâng hiến cho Người bởi vì, nói cho cùng, đứa bé không thuộc về họ. Để đứa con có thể yêu thương và tự hiến sau nầy, nó cần phải được cưu mang trong tình yêu, được lớn lên trong tình yêu, được cảm nghiệm bầu khí yêu thương chung quanh nó. Sứ điệp cần phải để lại cho các gia đình thế giới trong ngày chủ nhật hôm nay chính là sứ điệp tình yêu.

Thánh Vịnh 83

Có những lúc trong cuộc sống, gia đình của chúng ta thiếu vắng tình yêu, sự dịu dàng và hiểu biết lẫn nhau. Cùng với tác giả thánh vịnh, chúng ta hãy xin Đấng là Tình yêu đổ tràn tình yêu cho gia đình chúng ta.

Thư 1 Gioan 3,1-2.21-24

Thánh Gioan nói với chúng ta về gia đình con cái Thiên Chúa và mời gọi chúng ta tiếp tục cố gắng trong bản thân mình để cải thiện các mối tương quan của chúng ta với người khác.

Tin mừng   Lc 2,41-52

NGỮ CẢNH

Trình thuật trung gian giữa thời thơ ấu của Chúa Giê su và sứ vụ công khai của Ngài cũng được đặt trong đền thờ Giê ru sa lem, vốn là chủ đề ưa thích trong Tin mừng Luca (x. Lc 1,9; 24,53). Có thể coi đây là câu chuyện bổ sung các câu truyện về thời thơ ấu của Chúa Giê su mà thánh Luca muốn cung cấp cho độc giả hầu mang lại một tia sáng mới soi chiếu vào mầu nhiệm Chúa Giê su. Nhưng ở đây, chính Chúa Giê su là tác giả. Trình thuật kể lại cuộc hành hương lên đền thờ Giê ru sa lem (2, 41-42), việc lạc mất Chúa Giê su (2, 43-45), việc tìm ra Ngài và cuộc đối thoại lạ lùng giữa Chúa Giê su và cha mẹ Ngài (2, 47-50); việc Chúa Giê su trở về Nagiarét và câu điệp khúc nói về sự trưởng thành của Ngài (2,51-52) đã được tác giả Luca dùng để khép lại trình thuật. Hậu cảnh của trình thuật nầy cũng như trình thuật dâng con, chúng ta có thể tìm thấy trong lời tiên tri Ma la ki 3,1-4.

TÌM HIỂU

Lễ Vượt Qua: là một đại lễ của người Do Thái, họ qui tụ lại để mừng kỷ niệm cuộc giải phóng của họ: Chúa Giê su, trong bản thân Ngài đã mở rộng đại lễ theo chiều kích phổ quát và vĩnh cửu. Trên nền tảng của khung cảnh của lễ Vượt qua cũ, bằng lối hành xử riêng của mình, Chúa Giê su loan báo lễ Vượt Qua mới và quyết định.

Mười hai tuổi: là lứa tuổi mà người ta trao cho thiếu niên Do Thái cuộn sách Lề luật, trong một nghi lễ biến cậu trở thành một chủ thể của Lề Luật.

Sau ba ngày: Am chỉ đến biến cố Phục sinh, khi Chúa Giê su biến mất trong ba ngày.

Các thầy dạy: đây là lần đầu tiên Chúa Giê su gặp gỡ với các đại diện chính thức của Lề Luật, trong một khung cảnh lạ lùng, một đứa bé qui tụ chung quanh mình các vị chức sắc cao cấp của Do Thái giáo. Chúa Giê su được trình bày với sự thông hiểu sâu xa về lề luật và với tất cả cá tính của Ngài. Khung cảnh nầy báo trước những cuộc chạm trán nẩy lửa giữa Ngài với các vị tiến sĩ Luật: Ngài ban cho họ chìa khoá giải thích Thánh Kinh là chính cuộc đời của Người.

Ngạc nhiên: lúc nầy Chúa Giê su chưa phải là một người lớn, nhưng đã cho thấy một sự khôn ngoan siêu việt hơn hẳn các bậc thầy trong dân Israel (x. Tv 119,99-100).

Tại sao?: đây là lời đầu tiên của Chúa Giê su trong Tin Mừng Luca. Đáp lại câu hỏi của Đức Maria, Chúa Giê su trả lời bằng một câu hỏi kép. Câu thứ nhất báo trước câu hỏi sẽ được đưa ra cho các người phụ nữ đi đến mồ (24,6) mời gọi một đức tin chưa được soi sáng cần phải đi xa hơn. Câu thứ hai dựa vào lời qui chiếu mà Đức Maria đã nói về Ong Giuse là “Cha” (2, 48): câu nầy là cơ hội để Chúa Giê su nói về mối tương quan của Người với Cha. Chúa Giê su mời gọi sự hiểu biết của Đức Maria và ông Giuse: lẽ ra các Ngài phải biết, và một ngày nào đó sẽ biết, về căn tính và sứ mạng của Chúa Giê su.

Con có bổn phận: một lời nói lên một nhu cầu thầm kín, đã thúc đẩy Chúa Giê su chấp nhận thực hiện chương trình của Thiên Chúa, hoàn thành Thánh Kinh liên quan đến Đấng Messia. Trong cuộc sống công khai, Chúa Giê su thường qui chiếu đến mối tương quan ràng buộc nầy (4,43; 13,33,19,5; 22,37), đặc biệt về cuộc Khổ nạn (9,22; 18,25; 24,7.26,44; Cv 17,3). Đối với Chúa Giê su, sự tùng phục đưa đến cái chết, nhưng vì Thiên Chúa là Cha, thì đây là sự vâng phục của con cái, hoàn thành trong một sự tín thác từ bỏ.

Ở nhà Cha con sao?: Chúa Giê su không nói: “ở trong đền thờ”, hoặc “ở giữa các thầy Tiến sĩ”. Ngài muốn nói rằng: ở với Cha tôi; lo việc cho Cha tôi, trong nhà Cha tôi. Và Ngài nói đến điều đó một cách mới mẻ, vì Ngài gọi Thiên Chúa là Cha Ngài. Đức Maria vừa nói về cha Ngài, ông Giu se, còn Chúa Giê su thì nói về Cha của Ngài và về lất cả những gì liên kết Ngài với Cha. Do đó, ngài tạo một khoảng cách với cha mẹ Ngài và tuyên bố phục vụ cho Cha.

Câu nói ấy mạc khải căn tính đích thực của Chúa Giê su, tương quan ưu tiên nối kết Ngài với Thiên Chúa. Sau nầy, khi nói về Thiên Chúa, Chúa Giê su nhiều lần nói: “Cha” (9,26; 10,21; 22,42,23,34-46); hoặc “Cha tôi” (10,22; 24,49). Như thế Chúa Giê su nhìn nhận tước hiệu là Con Thiên Chúa mà Thiên sứ loan báo (1,32.35). Trong phép rửa và cuộc biến hình, Thiên Chúa sẽ gọi Ngài là “Con Ta” (3,22; 9,35).

Nhưng hai ông bà không hiểu: Chúa Giê su đã thực hiện một hành vi đoạn tuyệt đối với cha mẹ mình và mời gọi họ chấp nhận tất cả mọi sự từ bỏ mà sứ mạng Ngài sau nầy sẽ đòi hỏi. Nhưng hai ông bà không hiểu gì cả. Cũng như các vị tiến sĩ, hai ông bà ngạc nhiên về sự hiểu biết của Chúa Giê su. Nhiều chi tiết (lạc mất và tìm lại được sau 3 ngày, “tại sao tìm con” (24,5) cho thấy Luca đã hiểu biến cố nầy như báo trước biến cố phục sinh.

Đi xuống: sau khi lên Giê ru sa lem, Chúa Giê su và cha mẹ ngài đi « xuống » về làng Na gia rét, sống một cuộc sống bình thường như mọi người và với mọi người.

Vâng phục: sự sẵn sàng của Thiên Chúa giờ được diễn tả qua sự vâng phục cha mẹ, chờ ngày sẽ dứt khoát lìa xa. Khi thưa « vâng » với Cha, Ngài đã thưa « vâng » với tất cả mọi thực tại của một cuộc sống giữa loài người.

Mẹ Ngài:x.2,19.

Chúa Giê su ngày càng thêm khôn ngoan: giờ đây tác giả hướng mọi sự chú ý trên chính Chúa Giê su khi đề cập đến sự lớn lên về phần thể chất và thiêng liêng. Luca trích lại ở đây một bản văn nói về bé Samuel (1Sm 2,26) chỉ thêm từ « khôn ngoan » (x.2,40). Tuy nhiên từ chủ yếu đối với Luca là từ « ân sủng ». Nó nói lên sự trợ giúp của Thiên Chúa trên tất cả những gì mà Chúa Giê su đã làm ở Nagiarét, khi ngài cầu nguyện, làm việc, phục vụ mọi người.

Tin mừng về thời niên thiếu khởi sự ở Giêrusalem, kết thúc ở Nagiarét. Ngược lại, sứ vụ công khai khởi sự ở Nagiarét (4,16) và kết thúc ở Giêrusaelm (24,53). Từ đó khởi đầu sứ mạng của Hội Thánh bành trướng cho đến tận Rôma, trung tâm thế giới dân ngoại theo Luca (Cv 28).

SỨ ĐIỆP

Trong bầu khí lễ Giáng sinh, chúng ta mừng lễ Thánh gia của Đức Giê su, Đức Maria và Thánh Giu se. Đó là một gia đình nhân lọai rất đơn sơ, nhưng hoàn toàn để cho đức tin hướng dẫn. Chúa Giê su, Con vĩnh cửu của Cha, đã nhập thể trong một gia đình nhân lọai, gia đình của Đức Maria và Thánh Giu se. Chính từ các Ngài mà Chúa Giê su đã học cách làm người, đã tiếp nhận những cách thức nhìn và hành động đánh dấu từng giai đoạn lớn khôn của đứa trẻ, có ảnh hưởng trong suốt cả cuộc đời. Cũng chính từ cha mẹ mà Ngài đã học ngôn ngữ con người để sau nầy có thể sử dụng để nói lời Thiên Chúa.

Cảnh tượng được tin mừng kể lại hôm nay là câu chuyện duy nhất mà người ta biết về cuộc đời thơ ấu của Chúa Giê su. Vào lúc Đức Maria và Thánh Giu se rời Giê ru sa lem để trở về Na gia rét, Chúa Giê su không đi theo các ngài, nhưng còn nán lại trong Đền thờ. Đó không phải là do tính khí thất thường hay khinh suất trẻ con, nhưng là do một quyết định tự ý và có suy nghĩ. Ngài muốn cho thấy rằng ở trong Đền thờ, nhà Thiên Chúa Cha Ngài, cũng là ở trong nhà Ngài. Trước khi là con Đức Maria Ngài đã là Con Thiên Chúa Cha Ngài

Tất cả chúng ta đều hiểu được nỗi lo âu của Đức Maria và Thánh Giu se. Lo cho đứa con có thể bị bọn cướp bắt cóc, hoặc bị tai nạn. Và cũng như mọi bậc cha mẹ có con bị lạc mất, các ngài sợ điều tệ hại hơn có thể xảy ra cho con mình. Sau ba ngày vất vả tìm kiếm khắp nơi, các ngài mới tìm gặp Ngài trong Đền thờ, ngự giữa các thầy tiến sĩ Luật.

Trong nỗi âu lo đè nén, Đức Maria không thể che dấu sự đau khổ của mình: “Tại sao con đã làm cho cha mẹ như thế?”. Và Chúa Giê su đã trả lời: “Cha mẹ không biết rằng con phải ở trong nhà của Cha con sao?”. Ngài cho họ thấy rằng Ngài hòan toàn dấn thân lo phục vụ Cha mình. Từ lúc còn trẻ, Ngài đã là người thờ phượng tuyệt hảo. Ngài luôn đặt sứ mạng của mình trước mọi quan tâm khác. Chắc chắn Đức Maria và Thánh Giu se đã phải trải qua nhiều khó khăn để có thể gắn bó với chương trình mầu nhiệm của Thiên Chúa đối với Chúa Giê su, con của họ. Đó là cả một cuộc hành trình dài trong đêm tối.

Rồi đến một ngày kia, khoảng hai mươi năm sau, Đức Maria lại mất Chúa Giê su một lần nữa. Dưới chân thánh giá, mẹ sẽ sống lại cuộc Khổ nạn đau đớn tột cùng. Nhưng lần này, sau ba ngày mẹ sẽ gặp lại Ngài. Ngài sẽ không còn ở nhà, không còn ở trong Đền thờ Giê ru sa lem nữa, mà ở trong nhà Cha Ngài. Biến cố Phục sinh đến soi sáng biến cố được kể lại trong đoạn tin mừng chủ nhật hôm nay. Trọn sách Tin mừng cho chúng ta thấy rằng Chúa Giê su thật sự say mê tình yêu đối với Cha Ngài. Tình yêu ấy bắt đầu tỏ hiện cho chúng ta biết ngày hôm nay.

Sứ điệp Tin mừng hôm nay là bài học cho cuộc sống và có ý nghĩa về vị trí mà chúng ta dành cho Thiên Chúa trong gia đình. Nó nhắc chúng ta nhớ rằng tất cả phải tùy thuộc vào Thiên Chúa, rằng Thiên Chúa phải được phụng thờ trên hết mọi sự. Người mong muốn rằng chúng ta phải dành cho Người vị trí tuyệt đối ưu tiên trong cuộc sống của chúng ta.

Kinh nghiệm lạc mất con của Đức Maria và Thánh cả Giuse cũng là một bài học lớn trong việc giáo dục con cái. Mọi cuộc sinh ra đều có nghĩa là một sự đoạn tuyệt, mọi lối giáo dục đều có bao hàm một sự xa cách. Cầu nguyện và để cho con trẻ lớn lên, để cho nó thành người, là làm chứng cho một tình phụ tử đến từ nơi khác. Cha mẹ không sở hữu con mình, không làm chủ được tương lai nó, nhưng nâng đỡ con trong quá trình đi đến tự do. Điều đó gọi là tình yêu. Các bậc cha mẹ luôn ngạc nhiên khi thấy con cái mình “ngày càng thêm khôn ngoan, thêm cao lớn và thêm ân nghĩa”. Khi đứa con vuột tầm tay mình, có nghĩa là nó lớn rồi (G. Defois).