Suy
Niệm Lời Chúa Chúa Nhật Tuần V Thường Niên Năm
MUỐI CHO ĐỜI VÀ ÁNH SÁNG CHO TRẦN GIAN
I. HỌC LỜI CHÚA:
1. TIN MỪNG: Mt 5, 13-16
(13)
“Chính anh em là muối cho đời. Nhưng muối mà nhạt đi, thì lấy gì muối nó cho
mặn lại? Nó đã thành vô dụng, thì chỉ còn việc qưăng ra ngòai cho người ta chà
đạp thôi. (14) Chính anh em là ánh sáng cho trần gian. Một thành xây trên núi
không tài nào che giấu được. (15) Cũng chẳng có ai thắp đèn lên rồi lại đặt bên
dưới cái thùng, nhưng đặt trên đế, và nó soi sáng cho mọi người trong nhà. (16)
Cũng vậy, ánh sáng của anh em phải chiếu giãi trước mặt thiên hạ, để họ thấy
những công việc tốt đẹp anh em làm, mà tôn vinh Cha của anh em, Đấng ngự trên
trời”.
2. Ý CHÍNH:
Đây là đoạn Tin
Mừng tiếp theo bài giảng về Tám Mối Phúc Thật, nhằm nói lên bản
chất và sứ mệnh của người môn đệ trong xã hội trần thế. Bản chất
việc tông đồ của họ là muối mặn ướp cho đời khỏi hư hỏng và là
ánh sáng soi đường cho thế gian. Họ có sứ mệnh loan truyền Tin Mừng
của Chúa đến cho mọi người. Để chu toàn được sứ mệnh khó khăn này
thì người môn đệ của Chúa phải trở thành thứ muối có chất mặn và
là cây đèn có thể cháy sáng và được đặt lên đế đèn cao để soi sáng
mọi vật trong nhà. Nghĩa là họ phải sống tinh thần Tám Mối Phúc
Thật của Chúa Giê-su, để nhờ nếp sống tốt lành trổi vượt này,
người đời sẽ được cảm hóa và đón nhận Tin Mừng do họ rao giảng.
3. CHÚ THÍCH:
- C 13:
+ Muối cho đời: Muối là một chất phụ gia cần cho sự
sống con người. Nó có tác dụng tẩy uế và sát trùng (x. Tl 9,45). Đức
Giê-su muốn cho các môn đệ trở thành những người giữ cho xã hội khỏi
hư hỏng tội lỗi, cũng giống như muối ướp thịt cá khỏi hư họai. Muối
cũng làm cho đồ ăn được thơm ngon, là thứ gia vị cho mọi bữa ăn (x. Lv
2,13). Đức Giê-su muốn các môn đệ của Người phải cải tạo xã hội
loài người ngày một tốt đẹp hơn theo Thánh Ý Thiên Chúa, cũng như
chất muối làm cho các món ăn thêm đậm đà ngon miệng. +
Muối mà nhạt đi: Ở đây nói đến thứ muối bị biến chất, không
còn vị mặn nữa. Nhưng thực ra muối nào mà chẳng mặn. Khi dùng kiểu
nói này, Đức Giê-su muốn dạy rằng: Môn đệ nào không sống đúng vai
trò muối mặn, là một môn đệ bị biến chất, không còn là môn đệ thực
sự của Người nữa. + Nó đã thành vô dụng: Muối mà
ra nhạt sẽ chẳng ích lợi gì, không được dùng dù chỉ là làm phân
bón. Người môn đệ cũng vậy: một khi không sống theo Tám Mối Phúc Thật,
là tự đánh mất d0i sự cao quý của mình, và sẽ trở thành đồ hư vất
bỏ đáng bị người đời khinh dể. + Chỉ còn việc quăng ra ngoài cho người
ta chà đạp thôi: Thời bấy giờ có nhiều người thường hay đổ các đồ
phế thải ra ngòai đường cho người ta dẫm đạp. Số phận của người môn đệ
biến chất cũng sẽ bị người đời chà đạp khinh khi như thế.
- C 14:
+ Ánh sáng: Có đặc tính chiếu soi, xua đuổi
bóng tối và làm cho người ta nhìn thấy đồ vật chung quanh. + cho
trần gian: Môn đệ là ánh sáng soi cho thế gian, phân biệt với
Đức Giê-su chính là nguồn phát ra ánh sáng như lời Người nói: “Tôi là
ánh sáng đến thế gian, để bất cứ ai tin vào Tôi, thì không ở lại
trong bóng tối” (Ga 12,46), và câu khác: “Hãy tin vào ánh sáng, để trở
nên con cái ánh sáng” (Ga 12,36). + Một thành xây trên núi sẽ không tài
nào che giấu được: Cũng vậy, ánh sáng tự nhiên có khả năng
lôi kéo sự chú ý của người ta. Đời sống người môn đệ Đức Ki-tô tất
nhiên cũng ảnh hưởng tới người khác. Điều này không trái nghịch với
lời cảnh giác các môn đệ Chúa phải tránh thói phô trương công đức như
các người Pha-ri-sêu giả hình (x. Mt 6,1).
- C 15-16: + Cái thùng: là một dụng cụ đo lường đựng được
khỏang 9 lít, dưới chân đế có ba hoặc bốn cái chân. + “thắp đèn lên rồi lại đặt
bên dưới cái thùng”: cũng giống như câu “Chẳng lẽ mang đèn tới
để đặt dưới cái thùng hay dưới gầm giường? Nào chẳng phải là để
đặt trên đế sao?” (x. Mc 4, 21). + Ánh sáng của anh em phải chiếu giãi:
Ở đây nhắc đến mục đích và phương cách làm việc tông đồ: Môn đệ
sống tốt lành là nhằm cho người ta ngợi khen Chúa Cha trên trời, chứ
không tìm tiếng khen nơi người đời. Thánh Ky-sô-lô-gô (Chrysôlôgô) nói:
“Nếu người Ki-tô hữu sống xứng danh Ki-tô hữu, thì chắc sẽ không còn
người ngoại giáo nữa!”.
4. CÂU HỎI:
1)
Muối có đặc tính gì? Đức Giê-su muốn môn đệ làm gì khi ví các ông với muối mặn?
2) Muối nhạt đi ám chỉ điều gì nơi các môn đệ? 3) Số phận của họ sẽ thế nào nếu
họ trở thành đồ vô dụng? 4) Phân biệt
giữa ánh sáng của các môn đệ với ánh sáng của Đức Giê-su khác nhau ra sao? 5)
Đời sống của người môn đệ sẽ có tác động thế nào đối với người khác? 6) Khi dạy
môn đệ phải chiếu giãi ánh sáng trước mặt người đời bằng các việc lành, phải
chăng Đức Giê-su muốn các ông bắt chước lối sống giả hình như bọn Biệt Phái?
II. SỐNG LỜI CHÚA
1. LỜI CHÚA: “Ánh sáng của anh em phải
chiếu giãi trước mặt thiên hạ” (c. 16a).
2. CÂU CHUYỆN:
1) HAI CÁCH ỨNG XỬ DẪN ĐẾN HAI KẾT CỤC
TRÁI NGƯỢC NHAU:
Đức
cha PHUN-TƠN SIN (Fulton Sheen) đã kể lại hai câu chuyện sau:
+ CÂU CHUYỆN THỨ NHẤT: Tại
một nhà thờ bên Nam Tư, một em lễ sinh đang giúp lễ cho cha già, đã vô
tình đánh rơi làm bể lọ rượu lễ. Ngay lúc đó, vị linh mục dù đang
dâng lễ, đã không kềm nổi sự tức giận, thẳng tay đánh em một bạt tai
té giập vào tường. Ông còn thét lên: “Đồ nhãi ranh, làm ăn như vậy
hả? Mau cút ngay đi khuất mắt tao và nhớ đừng bao giờ vác mặt trở
lại đây nữa nhé!” Cậu bé giúp lễ bị đánh rất tức giận. Cậu ta
liền cởi ngay chiếc áo giúp lễ, rời khỏi nhà thờ và thề quyết sẽ
không bao giờ thèm đặt chân vào nhà thờ nữa. Từ ngày đó, cậu ta trở
thành kẻ thù của Giáo Hội. Về sau khi đã trở thành kẻ nắm giữ quyền
hành lớn lao, ông ta luôn gây khó dễ và quyết tâm tiêu diệt Giáo Hội.
Kẻ đó không ai khác hơn là thống chế Ti-tô, một thời cai trị nước Nam
Tư cũ.
+ CÂU CHUYỆN THỨ HAI: Đức
cha Phun-tơn tiếp tục kể câu chuyện về mình như sau: “Tôi còn nhớ rõ
là hồi còn nhỏ, tôi đã ước muốn được giúp lễ phục vụ bàn thờ khi linh
mục cử hành thánh lễ. Năm lên bảy tuổi, mẹ tôi rất có lòng đạo đã dẫn
tôi đến gặp đức Tổng giám mục Giáo phận để xin cho tôi được vào ban
lễ sinh giúp lễ tại nhà thờ. Một hôm, đến phiên tôi giúp lễ. Vì lần
đầu làm công việc này, nên tôi cảm thấy lóng ngóng và lỡ tay làm
rớt bình đựng rượu xuống nền cung thánh nhà thờ bể tan thành từng
mảnh nhỏ. Ngay lúc đó tôi rất xấu hổ và sợ hãi, vì bọn giúp lễ
chúng tôi kháo nhau rằng: Đức Tổng giám mục là một người rất nghiêm
khắc. Thế nhưng biết tôi làm bể lọ rượu, mà ngài vẫn không mảy may
phản ứng và cứ tiếp tục dâng thánh lễ như không có chuyện gì xảy ra
cả. Sau khi thánh lễ kết thúc và cởi áo lễ xong, ngài gọi tôi đến
gần. Tôi chuẩn bị tinh thần để nghe ngài quở mắng vì tội bất cẩn
làm bể lọ rượu của mình. Nhưng sự thể lại diễn ra trái với tưởng
tượng của tôi. Đức cha thân mật đặt bàn tay lên vai tôi rồi âu yếm
nhìn thẳng vào mặt tôi và hỏi: “Này con, lớn lên con có muốn đi tu
và vào đại học không? Con có bao giờ nghe nói về đại học Lu-vanh
(Louvain) chưa?” Tôi đáp: “Thưa đức cha chưa ạ”. Ngài nói tiếp: “Con hãy
về nhà thưa với mẹ con rằng: Đức cha bảo lớn lên con sẽ đi tu và sẽ
vào học tại đai học Lu-vanh nhé”. Từ ngày đó, tôi cố gắng chăm chỉ
học hành và mỗi năm đều đạt thứ hạng cao. Khi tốt nghiệp bậc trung
học phổ thông, được cha mẹ đồng ý, tôi đã tự động đến gặp đức cha
để xin ngài cho tôi được dâng mình cho Chúa và được vào chủng viện
học làm linh mục. Vì là học sinh xuất sắc, tôi được đức cha cấp học
bổng để vào đại học Lu-vanh là đại học rất danh tiếng thời đó. Sau
4 năm, tôi tốt nghiệp đại học với hạng ưu và được thụ phong linh mục,
rồi một thời gian sau đó thành giám mục. Nghĩ lại cuộc đời của
mình, tôi thấy phải cám ơn Chúa đã thương cho tôi có được cha mẹ thật
tuyệt vời, đã yêu thương và nuôi nấng dạy dỗ tôi nên người. Nhưng
người tiếp theo tôi phải đặc biệt ghi ơn chính là Đức Tổng giám mục Giáo
phận. Ngài là người khoan dung độ lượng: đã không la mắng khi tôi sai
lỗi mà thay mặt Chúa để kêu gọi tôi dâng mình cho Chúa ngay khi mới 7
tuổi. Cũng nhờ lòng khoan dung và sự quan tâm ưu ái của ngài, mà tôi
mới được như ngày hôm nay.
2) GƯƠNG SÁNG PHỤC VỤ CỦA MỘT NỮ TU:
Gần đây một
đoạn phim ngắn được chiếu trên đài truyền hình Pa-ri (Paris) nước
Pháp: Đầu tiên người ta nhìn thấy trên màn ảnh nhỏ một đôi bàn tay
xinh xắn và nõn nà đang săn sóc một vết thương lở loét trông thật ghê
sợ. Tiếp theo là cảnh một nữ tu bác ái đội voan chùm đầu đang phục
vụ một người bị bệnh phong. Rồi đến cảnh một khán giả đang ngồi xem
truyền hình nói với người bên cạnh: “Có cho tôi một ngàn phờ-răng,
tôi cũng không bao giờ thèm làm công việc ghê tởm ấy!”. Cuối cùng là
cảnh phóng viên hỏi chị nữ tu kia: “Xin hỏi chị phục vụ các bệnh
nhân phong ở đây được bao lâu rồi?” Nữ tu trả lời: “Thưa được gần 20
năm”. Phóng viên hỏi tiếp: “Thế mỗi tháng chị nhận được thù lao bao
nhiêu?” Nữ tu trả lời: “Thưa không có đồng nào cả!”. Câu hỏi tiếp:
“Có người nói: Dù có cho họ một ngàn phờ-răng, họ cũng không bao
giờ thèm làm công việc ghê tởm này. Vậy tại sao chị lại bằng lòng
làm gần hai mươi năm?” Nữ tu trả lời: Tôi cũng vậy, có cho tôi một
triệu phờ-răng tôi cũng không muốn làm. Nhưng chỉ vì lòng yêu mến
Chúa Ki-tô mà những người bệnh này là hiện thân của Người, nên tôi
sẵn sàng làm tất cả mà không đòi bất cứ thù lao nào hết!”.
3) PHƯƠNG CÁCH HỮU HIỆU ĐỂ XUA ĐUỔI BÓNG
TỐI MA QỦI:
Ngày kia, các học trò của thầy HA-XI-ĐICH tại
nước Ấn Độ đến than phiền với thầy về ảnh hưởng xấu của ma quỷ trên thế gian. Họ
hỏi thầy phải làm thế nào để có thể xua đuổi bóng tối của ma quỷ?
Đầu tiên thầy Ha-xi-đich
dạy học trò dùng chổi để quét bóng tối ra khỏi một căn phòng dưới tầng hầm. Dù ngạc
nhiên trước lời dạy đó, nhưng họ cũng vâng lời làm theo. Nhưng sau nhiều giờ làm
việc vất vả, họ vẫn không thể quét được bóng tối ra khỏi căn hầm nhỏ đó.
Tiếp đến thầy dạy
dùng cây gậy đập vào bóng tối để xua đuổi ma quỷ ra khỏi căn phòng, nhưng vẫn
uổng công vô ích. Lần thứ ba, thầy lại bảo các môn sinh hãy la hét nguyền rủa
bóng tối. Nhưng dù họ đã cố gào thét khan cả cổ và tắt cả tiếng mà căn hầm vẫn tối
thui.
Cuối cùng thầy Ha-xi-đich
bảo các môn sinh:
- Hỡi các con, bây
giờ mỗi người hãy đốt lên một cây nến.
Họ vừa làm theo
thì kìa, lập tức bóng tối đã bị xua tan. Căn hầm đang tối tăm lạnh lẽo bỗng trở
nên sáng rực và ấm cúng.
4) KHÁC BIỆT GIỮA SỰ HIỂU BIẾT VÀ SỰ GIÁC
NGỘ:
Sau một thời gian
dài học hỏi và tu luyện, một môn đệ đã lên tiếng hỏi sư phụ:
- Thưa thầy, khác
biệt giữa sự hiểu biết và sự giác ngộ là gì?
Ông thầy mỉm cười
và ôn tồn giải thích cho học trò:
- Sự hiểu biết cũng
giống như “ánh sáng”. Nó như cây đèn cháy sáng giúp các con nhìn thấy con đường
phải đi. Còn khi các con đã giác ngộ, thì chính mỗi người các con sẽ trở thành một
cây đèn cháy sáng dẫn đường cho người khác.
Tin
Mừng hôm nay cũng mời gọi chúng ta hãy trở nên “Ánh Sáng và Muối Đất”. Đó cũng
là lệnh Đức Giê-su truyền cho chúng ta: Một khi đã lắng nghe, suy niệm và sống
Lời Chúa, thì bấy giờ chúng ta sẽ trở thành nguồn sáng, giúp tha nhân nhìn thấy
Chúa Giê-su đang hiện thân qua lời nói và cách ứng xử của chúng ta. Nhờ đó họ
sẽ tôn vinh Thiên Chúa trên trời là Cha chúng ta.
3. SUY NIỆM:
1) ANH EM LÀ MUỐN ƯỚP CHO ĐỜI:
Ca dao Việt Nam có
câu: “Cá không ăn muối cá ươn. Con cưỡng cha mẹ trăm đường con hư”.
Muối là gia vị thêm
vào làm cho thức ăn được đậm đà ngon miệng, Từ đó nó tượng trưng cho tình nghĩa
mà con người cần phải có để cuộc đời thêm tươi đẹp và ấm áp. Nếu không, cuộc
sống sẽ “lạt như nước ốc, bạc như vôi”.
Lời Đức Giê-su
trong Tin Mừng hôm nay cho thấy sứ mạng của người tín hữu cũng giống như
muối. Muối chỉ có giá trị khi tan ra và thấm nhập làm cho đồ ăn khỏi bị hư
hỏng như câu: “Cá không ăn muối cá ươn”, hoặc làm cho các món ăn thêm đậm đà
ngon miệng để tránh tình trạng “nhạt nhẽo vô vị”. Vị mặn là bản chất của
muối. Nếu muối không còn vị mặn thì sẽ không còn là muối nữa và sẽ
bị quăng ra đường cho người ta chà đạp. Cũng vậy, một khi người tín hữu
đã mất phẩm chất là lòng nhân ái, thì họ không còn giá trị và sẽ bị
người đời khinh dể.
2) ANH EM LÀ ÁNH SÁNG CHO TRẦN GIAN:
- Sứ mệnh của ánh
sáng là chiếu soi cho người ta thấy đồ vật trong nhà. Nhờ có ánh sáng soi đường
mà người ta mới tránh được hố sâu nguy hiểm trên đường, và cũng nhờ có ánh sáng
phát ra từ ngọn Hải Đăng mà con thuyền giữa biển khơi mới có thể cập bến an
toàn.
- Tác giả sách Thánh
Vịnh đã viết: “Lời Chúa là ngọn đèn
soi cho con bước, là ánh sáng chỉ đường con đi” (Tv 119. 105). Lời Chúa bài đọc một hôm nay dạy chúng ta các việc
bác ái cụ thể như sau: “Hãy chia bánh của ngươi cho kẻ đói, hãy tiếp nhận
vào nhà ngươi những kẻ bất hạnh không nhà ở; nếu ngươi gặp một người trần
truồng, hãy cho họ mặc đồ vào, và đừng khinh bỉ xác thịt của ngươi. Như thế, sự
sáng của ngươi tỏ rạng như hừng đông” (Is 58, 10).
- Đức Giê-su trong bài Tin Mừng cũng dạy chúng ta: “Anh
em là
ánh sáng cho trần gian…. Cũng vậy, ánh sáng của anh em phải chiếu giãi trước
mặt thiên hạ, để họ thấy những công việc tốt đẹp anh em làm, mà tôn vinh Cha
của anh em, Đấng ngự trên trời” (Mt 5,14.16).
3) ĐIỀU KIỆN ĐỂ MUỐI VÀ ÁNH SÁNG
PHÁT HUY TÁC DỤNG:
- Muối và ánh sáng
đều mang lại cho đời sự mặn mà tươi vui, mang lại cho tâm hồn niềm vui và sự an
bình. Muốn vậy, muối và ánh sáng cần phải tự hủy và tan biến đi: Hạt muối phải
bị hòa tan thì mới thấm nhập làm cho đồ ăn thêm đậm đà ngon miệng. Nến phải bị tiêu
hao thì ánh sáng mới chiếu tỏa giúp người ta thấy đường đi.
- Nhiều người
thường phàn nàn rằng: xã hội ngày nay quá nhiều tệ nạn và ngày một suy
đồi xuống cấp. Nhưng họ lại không làm gì để chuyển hóa tình trạng suy đồi
này nên tốt hơn.
Quả vậy, xã hội bị suy
đồi là do nhiều nguyên nhân, trong đó có phần lỗi của chúng ta. Chẳng hạn:
Có thể do muối trong chúng ta đã bị mất độ mặn, không còn đủ sức ướp cho tha
nhân khỏi hư hỏng; Có thể do dầu trong cây đèn đức tin của chúng ta đã bị cạn,
không còn cháy sáng đức ái, nên thế giới chung quanh ngày một chìm đắm
trong bóng đen tối tăm tội lỗi. Điều mỗi người cần làm ngay là gia tăng độ
mặn đức tin, thêm dầu ân sủng đức cậy và đức ái, và hợp tác với mọi người thiện
chí chống lại ba thù là ma quỷ thế gian và xác thịt của mình.
4) PHẢI KHẮC PHỤC BÓNG TỐI TỘI
LỖI CÁCH NÀO ?
- Văn sĩ người Anh
Locke đã nói: “Thà thắp lên một ngọn đèn còn hơn là ngồi đó mà nguyền rủa bóng
tối”. Trong Tin Mừng hôm nay, Chúa Giê-su cũng khẳng định: “Chính anh em là
muối cho đời, là ánh sáng cho trần gian”.
Ngày nay ma quỷ cũng
đang bao phủ xã hội bằng bóng tối gian dối, hận thù, bất công, các tệ nạn xã
hội cờ bạc hút xách, phim ảnh đồi truỵ… Tuy nhiều nước đã tốn bao công sức
tiền bạc để chống lại các tệ nạn nói trên… nhưng đến nay kết quả vẫn như muối
bỏ biển. Tuy nhiên có một phương thế hữu hiệu có thể giúp chiến thắng bóng tối
tội lỗi nói trên là Lời Chúa với ơn phù trợ của Thánh Thần. Chúng ta hãy năng
nghe đọc và cầu nguyện để sống Lời Chúa trong phụng vụ tại nhà thờ và trong Giờ
Kinh Tối gia đình hằng ngày. Nếu mọi tín hữu đều ý thức tầm quan trọng và giá
trị của Lời Chúa, thì gia đình, khu xóm và môi trường sống của chúng ta sẽ
không còn tệ nạn, hận thù, ganh ghét và “Trời Mới Đất Mới” công bình nhân ái sẽ
xuất hiện.
- Ngoài việc thánh
hóa bản thân, mỗi tín hữu còn có sứ mạng phúc âm hóa môi trường xã hội mình
đang sống, bằng việc phát hành các băng đĩa nhạc lành mạnh, lập các trang web đề
cao văn hóa nhân bản, sáng tác các cuốn phim hay có sức lay động lòng người…
Hội Thánh cũng rất cần có nhiều tín hữu chiếu sáng đức tin trong giới nhân sĩ
trí thức, khoa học gia, văn nghệ sĩ, tại nghị trường, trường học, bệnh viện, sân
thi đấu, phim trường… để làm chứng cho Chúa.
Tóm lại, để thi hành sứ mệnh làm muối ướp và ánh sáng cho
trần gian, ít nhất mỗi người chúng ta cần thực hành Lời Chúa hôm nay: “Nếu ngươi loại bỏ khỏi ngươi xiềng xích, cử
chỉ hăm doạ, lời nói xấu xa, khi ngươi hy sinh cho người đói rách, và làm cho
những người đau khổ được vui thích, thì ánh sáng của ngươi sẽ bừng lên trong
bóng tối, và bóng tối sẽ trở thành như giữa ban ngày” (x. Is 58, 7-10).
4. THẢO LUẬN:
1)
Trong lịch sử Việt Nam, bạn có biết những nhân vật người Công giáo
nào đã để lại những công trình ích quốc lợi dân, làm rạng danh Thiên
Chúa trước mặt đồng bào Việt Nam hay không? Cụ thể: Đức cha
A-lếch-xăng đờ Rốt đã để lại công trình nào? Ông Nguyễn Trường Tộ
đã làm gì? Hàn Mặc Tử đã làm gì? 2) Mỗi người chúng ta có thể
làm gì để chiếu soi ánh sáng của Chúa cho đồng bào Việt Nam hiện nay
chưa nhận biết Chúa?
5. NGUYỆN CẦU:
LẠY CHÚA GIÊ-SU. Qua bài Tin Mừng hôm nay, Chúa dạy chúng con phải
trở thành muối mặn và chiếu ánh sáng giúp người đời nhận biết ca
ngợi Chúa. Trong thực tế, xin Chúa giúp chúng con biết khuyên can bạn bè
bằng lời nói chân tình phù hợp với hòan cảnh và khả năng của chúng con. Xin
cho chúng con luôn quên mình yêu thương phục vụ những người nghèo khổ bệnh
tật, để nên muối men cho đời, trở thành ánh sáng chiếu soi trần gian.
Xin cho các bậc cha mẹ biết nêu gương sáng công chính, hòa thuận, khiêm
tốn và đạo đức khi phải giáo dục đức tin cho con cái. Xin Chúa giúp chúng
con biết quên mình phục vụ những người nghèo hèn bệnh tật và bị bỏ rơi… Vì họ
chính là hiện thân của Chúa.
X) HIỆP CÙNG MẸ MA-RI-A.- Đ) XIN CHÚA NHẬM LỜI CHÚNG CON
LM ĐAN VINH - HHTM