Lời Chúa thứ tư sau Chúa Nhật XXVIII thường niên năm C
MỘT LỐI SỐNG ĐẠO
LỜI CHÚA: Lc 11,42-46
42 Khốn cho các ngươi, hỡi các người Pha-ri-sêu! Các người nộp thuế thập phân về bạc hà, vân hương, và đủ thứ rau cỏ, mà xao lãng lẽ công bình và lòng yêu mến Thiên Chúa. Phải làm các điều này mà không được bỏ qua các điều kia. 43 Khốn cho các người, hỡi các người Pha-ri-sêu! Các người thích ngồi ghế đầu trong các hội đường, thích được người ta chào hỏi ở nơi công cộng. 44 Khốn cho các người! Các người như mồ mả mà không có gì làm dấu, người ta giẫm lên mà không hay."
45 Một người trong số các nhà thông luật lên tiếng nói: "Thưa Thầy, Thầy nói như vậy là nhục mạ cả chúng tôi nữa!" 46 Đức Giêsu nói: "Khốn cho cả các người nữa, hỡi các nhà thông luật! Các người chất trên vai kẻ khác những gánh nặng không thể gánh nổi, còn chính các người, thì dù một ngón tay cũng không động vào.
SUY NIỆM:
Như Thánh sử Mat-thêu, trong chương 23, thánh Luca cũng đưa vào Tin Mừng của ngài những lời khiển trách nặng nề của Chúa Giêsu đối với người Pha-ri-sêu và những nhà thông luật. Đây là sứ vụ của người ngôn sứ và cũng là lý do chính yếu dẫn đưa Chúa Giêsu lên thập giá. Sứ vụ ấy "buộc" người ngôn sứ phải nói lên sự thật, nhất là phải chỉ dẫn cho con người nhận ra lầm lỗi của mình, và mau sám hối trở về cùng Thiên Chúa, về với giáo huấn của Ngài.
Trong 3 câu đầu, Chúa Giêsu chúc "Khốn" cho những người thuộc phái Pha-ri-sêu: "Các người nộp thuế thập phân về bạc hà, vân hương, đủ thứ rau cỏ..." (42a). Đây là một loại thuế nộp cho đền thờ về các loại rau cỏ mà trong luật cũ không buộc (x NK 13,10-13). Qua việc nộp thuế này, họ cho mình là người rất khôn ngoan trong luật qua việc nộp thuế từ những cây cỏ nhỏ bé, tầm thường: ngay cả trong từng chi tiết nhỏ, chúng tôi đã tuân giữ hết sức ân cần... Họ đâu biết rằng: vì quá chú trọng đến những cái vặt vãnh hàng ngày, mà họ quên mất hoặc xem thường những đòi hỏi luân lý và tôn giáo của lề luật "đó là lẽ công bình và lòng yêu mến Thiên Chúa" (42b): "ngươi hãy yêu mến Thiên Chúa ngươi hết lòng, hết linh hồn, hết sức lực... và yêu người thân cận như chính mình" (10,27).
Kế đến, Chúa Giêsu chúc "khốn" cho những kẻ "thích ngồi ghế đầu trong hội đường, thích được chào hỏi nơi đường phố, để cho mọi người thấy mà ca ngợi họ. Đó chỉ là những công việc bên ngoài cốt để làm vinh danh họ và cho người khác khen là họ đạo đức. Nhưng họ chẳng có công nghiệp gì cả vì đã xao lãng điều cốt yếu của luật.
Chúa Giêsu kết thúc việc chúc "khốn" cho người Pha-ri-sêu bằng một hình ảnh rất quen thuộc trong đời sống tôn giáo của họ: "Những ngôi mộ không có gì làm dấu" để người ta thấy và tránh ra nơi khác. Như thế, cuộc sống của họ quá giả hình, chỉ chú trọng hình thức, đến nỗi những người hèn yếu không thấy được tâm địa của họ và người ta đã bước theo, đã giẫm lên bước chân hoặc lối đường mà họ đã đi qua. Khi người ta bước vào con đường ấy, thì hậu quả xảy ra như họ đã giẫm lên những ngôi mộ mà họ không biết vậy. Họ sẽ bị nhiễm uế nặng ( x. Lv19,11-13). Cái bên ngoài tốt lành giả hình của Pha-ri-sêu và khiến cái bên trong hư đốn lây lan sang người khác. Thậm chí họ còn "đánh lừa" cả Thiên Chúa bằng những tâm địa giả dối ấy đã được các ngôn sứ nói đến: "chúng thờ ta bằng môi bằng miệng, nhưng lòng chúng lại xa Ta".
Dường như các nhà thông luật đã nhận ra sự thấu hiểu của Thiên Chúa biết những gì xảy ra trong lòng họ (16,15), nên họ cất tiếng nói: Thày nói thế là nhục mạ chúng tôi" (45). Và như được dịp đáp trả cho lời trách móc ấy, Chúa Giêsu tiếp tực chúc "khốn" cho những nhà thông luật: "Các người chất lên vai kẻ khác những gánh nặng không thể gánh nổi, còn chính các ngươi, thì dù một ngón tay cũng không động vào" (46).
Gánh nặng ở đây là một từ của Do Thái giáo, chỉ toàn bộ luật lệ mà các nhà thông luật có trách nhiệm bảo vệ. Các ông cứ đặt ra những luật lệ chi li, nhỏ bé... thúc giục, ép buộc người khác sống theo đó, mà chính các ông lại tuân giữ. Họ là những nhà mô phạm, là nhà lãnh đạo tinh thần Do Thái giáo, nhưng giữa lời nói và hành động sống của họ có một khoảng cách xa vời vợi. Khi giải thích luật, họ tạo ra những rắc rối, những qui định càng ngày càng chi li, gò bó và xiết chặt đời sống dân chúng bằng "cái ách" của lề luật. Đáng ra, họ phải giúp người đó nhận ra đâu là cội rễ của lề luật: Đó là Tình Yêu của Thiên Chúa đối với dân Ngài.
Trong cuộc sống hằng ngày, người Pha-ri-sêu và thông luật có thể là người giáo sĩ, tu sĩ và cả giáo dân- những ai chỉ sống và giữ luật cách hình thức bên ngoài. Chúng ta chỉ tỏ cho người khác thấy sự đạo đức, tốt lành của chúng ta mà không thấy hình ảnh Thiên Chúa yêu thương trong cuộc đời. Chúng ta cần xét lại lối sống đạo của chính mình: Khi phục vụ các công tác trong giáo xứ, trong Hội Dòng, trong Giáo Hội, chúng ta đã làm với tâm tình nào? Với mục đích gì? Vì ai? Và cho ai? Nhiều khi chúng ta thực hành những công việc bác ái chỉ muốn danh tiếng được mọi người biết đến qua những bảng ghi ơn, ghi công, ân nhân; thậm chí có người còn kiếm thêm "lợi nhuận", cho "túi riêng" của mình qua việc "thả con tép, bắt con tôm" khéo léo của họ.
Lạy Chúa, xin Ngài lột lấy "mặc nạ" trong đời sống tôn giáo của mỗi người chúng con. Xin Ngài khoác cho chúng con ánh sáng huy hoàng của Chúa, để trên khuôn mặt của mỗi người chúng con rạng rỡ hình ảnh về Thiên Chúa yêu thương con người. Amen.
Nữ Tỳ Thánh Thể.