Ngày 30 Tháng Chín

Thánh Giê-rô-ni-mô Linh Mục, Tiến Sĩ Hội Thánh

(340 - 420)

Thánh Giê-rô-ni-mô là người có công rất nhiều đối với Giáo Hội trong việc sưu tầm khảo cứu và phiên dịch Kinh Thánh. Bản dịch kinh thánh của Ngài quen gọi là bản Phổ Thông cho đến nay vẫn được Giáo Hội coi như bản dịch duy nhất được sử dụng rộng rãi trong toàn thể Giáo Hội. Thánh nhân sinh tại Tri-đôn thuộc xứ Đan-ma-xi trong liên bang Nam Tư; tỉnh này bị xoá tên trên bản đồ ngay từ năm 390. Còn về năm sinh của thánh nhân, người ta phỏng đoán khoảng năm 340 vì khi hoàng đế Ju-li-a-nô băng hà tháng 6 năm 363 thì Giê-rô-ni-mô bấy giờ đang theo học lớp văn phạm nghĩa là lúc đó ngài chưa đầy 16 tuổi.

Cha mẹ thánh nhân là những người đạo gốc, nhưng lại không muốn cho con chịu phép rửa tội sớm. Lớn lên, Giê-rô-ni-mô được cha mẹ gửi theo học văn chương tại Rô-ma.

Sẵn có năng khiếu thông minh, lại được học với những giáo sư danh tiếng, Giê-rô-ni-mô mau trổi vượt chúng bạn và đạt nhiều thành tích tốt đẹp! Nhưng chính những kết quả về học vấn ấy nhất là tài năng về ngôn ngữ đã làm đà cho người sinh viên tuấn tú ấy xa tịch liêu, nơi tạo ra những hòn đá xây cất lâu đài Vua Cả! Ôi đất các vị tu hành, nơi tràn đầy sự hiện diên thân mật của Thiên Chúa... Này bạn, bạn đang làm gì? Bạn hãy tin tôi, tôi chưa từng hưởng một ánh quang nào huy hoàng và dịu hiền hơn ở đây! Hạnh phúc biết bao con người được siêu thoát và được bình an trong Chúa”. Nhưng bài ca ngợi đời sống “tịch liêu” này vô tình gây nên nhiều tranh cãi giữa các thầy dòng, thậm chí có người cho rằng có thể gây hiểu sai về tín lý Chúa Ba Ngôi. Vì thế thánh Giê-rô-ni-mô phải làm một bản tuyên xưng đức tin gửi cho Đức Giáo Hoàng Đa-ma-sô. Đã đến lúc vị ẩn sĩ đạo đức ấy phải từ bỏ sa mạc để trở về thi hành những công việc mà Giáo Hội đang cần đến ngài. Ngài đến gặp Đức Giám mục Ghê-gô-ri-ô Na-di-an ở Công-tăng-ti-nốp và đã tìm ra ý Chúa qua vị Giám mục này. Để chuẩn bị tốt hơn cho công tác. Đức Giám mục đã truyền chức linh mục cho ngài. Đức Giám mục bắt đầu trao cho ngài việc sưu tập một số các bài giảng của các giáo phụ, rồi phiên dịch và chú giải các bài đó. Năm 382, Linh mục Giê-rô-ni-mô được cử đi dự công đồng tại Rô-ma.

Tại đây, nghị phụ Giê-rô-ni-mô được nhiều người biết tiếng tài đức và thông thạo Kinh Thánh, nên Đức Giáo Hoàng Đa-ma-sô đã chọn ngài làm thư ký riêng cho mình. Vinh dự ấy cũng kèm theo một công việc nặng nề mà Đức Giáo Hoàng muốn trao cho ngài. Đó là soạn thảo các văn thư, hiệp ước, nhất là nghiên cứu, sưu tập và phiên dịch Kinh Thánh từ tiếng Do Thái sang bản tiếng La-tinh vẫn quen gọi là Bản phổ thông hay Vun-ga-ta. Việc làm này của ngài đã đem lại nhiều kết quả tốt đẹp cho Hội Thánh. Đức Thánh Cha rất tín nhiệm ngài. Tuy nhiên cũng có nhiều người ác cảm và thù ghét ngài! Bởi lẽ ngài vẫn nổi tiếng là nhà hộ giáo kiên cường và thẳng thắn. Và đó cũng là lý do chính, khiến ngài từ bỏ Rô-ma trở lại Đông phương sau khi Đức Giáo Hoàng Đa-ma-sô qua đời năm 385.

Cùng đi với thánh nhân, có nhiều đệ tử nam nữ. Trong số những người có thiện chí sống đời tận hiến này, đáng kể hơn cả là chị Pau-la và thầy Êu-to-ki-um. Những địa điểm chính mà đoàn hành hương nhắm tới là A-lét-xan-dri-a, Ai Cập và Đất Thánh. Vì tại những nơi này, phong trào tu đức lên cao và các dòng tu nam nữ như trăm hoa đua nở? Pa-lét-ti-na là chặn dừng chân cuỗi cùng cũng là cuối đời của thánh Giê-rô-ni-mô kéo dài 35 năm.

Với vốn kinh nghiệm thu được trong cuộc hành trình, nhất là dưới sự hướng dẫn của thánh Giê-rô-ni-mô, bà Pau-la khởi công xây cất hai tu viện tại Be-lem: Một tu viện nam và một tu viện nữ. Cả hai đều đặt dưới quyền coi sóc và hướng dẫn tu đức của thánh Giê-rô-ni-mô. Năm 416, các ngài còn xây thêm một lữ quán nhằm mục đích tiếp đón những khách hành hương. Những ích lợi tinh thần mà nhà này đem lại cho các lữ khách không phải là nhỏ.

Từ năm 385, thánh nhân ẩn mình trong tu viện mà ngài đã xây dựng và trao quyền điều khiển cho chị Pau-la. Phần ngài, ngoài việc huấn đức cho các nữ tu, ngài còn giúp họ học hỏi Kinh Thánh và sống Lời Chúa bởi lẽ theo ngài, không biết Kinh Thánh là không biết Đức Ki-tô. Thời giờ còn lại, ngài lao mình vào công việc riêng không biết mệt mỏi. Nhưng nhất là ngài đã sống ba mươi năm cuối đời ở Be-lem, gần cái hang nơi Đức Giê-su ra đời. Ớ đây ngài cầu nguyện hãm mình theo nếp sống đan tu, chăm chỉ nghiên cứu, dịch và chú giải Kinh Thánh.

Những công trình nghiên cứu và các tác phẩm của ngài để lại thật lớn lao:

về biên soan:

1/ Thư từ trao đổi trong đó có nhiều thư ngài quan tâm đến những vấn đề học hỏi và nghiên cứu Kinh Thánh.

2/ Tu chỉnh các sách Tin Mừng bằng tiếng La-tinh vì có nhiều dịch giả khác nhau. Trung bình cứ mỗi chương, ngài phải chỉnh sửa từ 25 đến 30 chỗ.

3/ Tu chỉnh sách Thánh Vịnh bằng tiếng La-tinh. Ban đầu ngài làm mau lẹ một cuốn dựa theo bản LXX, rồi hoàn tất cuốn 2 dựa theo Bản Đối Chiếu của Ô-ri-gê-nê (387-388).

4/ Tu chỉnh các sách: Sách Gióp, Sách Lịch sử, Sách Châm Ngôn, Sách Huấn Ca, Sách Diễm Ca: Tất cả đều dựa trên bản đối chiếu của ô-ri-gê-nê.

Về chú giải:

Trong việc chú giải Kinh Thánh, thánh Giê-rô-ni-mô khẳng định: Kinh Thánh là cuốn sách của Thiên Chúa cộng tác với loài người để viết ra. Đúng như Công đồng đã dạy: “Lời của Chúa diễn tả qua ngôn ngữ loài người...” Vì thế người ta phải nhờ đến các phương pháp nghiên cứu lịch sử, địa lý, ngôn ngữ, xã hội, văn chương, triết học... để tìm hiểu điều các tác giả Kinh Thánh thực sự có ý trình bày vì điều Thiên Chúa muốn diễn tả qua lời lẽ của họ.

Thánh Giê-rô-ni-mô quả thực là người đã đi tiên phong mở đường cho khoa chú giải Kinh Thánh theo đường lối mới mẻ này.

Thêm vào những công việc nặng nề trên, thánh Giê-rô-ni-mô còn phải chịu hai cái tang: Bà Pau-la chết năm 404 và Eu-tô-ki-um qua đời năm 418. Vì thế ngài ngã bệnh, đau đớn nhìn sự sa sút của tu viện trước sự tranh chấp và ganh tị của các tu viện khác! Ngoài ra hoàn cảnh sa sút của đế quốc Rô-ma mỗi ngày một nặng nề cũng làm cho thánh nhân phải lo nghĩ hơn! Và phải chăng cảnh hỗn loạn khi quân Hung nô ồ ạt kéo vào xâm chiếm Đất Thánh và phá hủy tu viện ở Bét-lem đã khiến dân chúng không chú ý đến ngày sau hết của thánh nhân! Nhưng theo cuốn biên niên sử của ông Prót-pe thì thánh Giê-rô-ni-mô qua đời ngày 3 tháng 9 năm 420 hưởng thọ 80 tuổi.

Mặc dầu qua đời ở Pa-lét-tin vào thời chiến tranh, thánh Giê-rô-ni-mô đã được toàn thể Thế giới Công giáo tôn kính ngay mấy năm sau khi ngài tạ thế. Ớ Rô-ma người ta kính thánh nhân đặc biệt tại đại Giáo đường Đức Bà Cả. Dưới thời Đức Giáo Hoàng Bo-ni-pha-xi-ô VIII (1294-1303) thánh nhân được phong lên bậc tiến sĩ Hội Thánh ngang hàng với các thánh giáo phụ Ghê-gô-ri-ô Cả, thánh Âu-tinh và thánh Am-brô-si-ô.

Lòng sùng kính thánh Giê-rô-ni-mô lại nổi lên rất mạnh từ khi phong trào nghiên cứu và tìm hiểu Kinh Thánh được phát động, năm 1933, dưới triều Đức Giáo Hoàng Pi-Ô XI. Nhắc đến huân công và thiên tài dịch bộ Kinh Thánh của ngài, cha M.J La-gơ-răng đã viết: “Đó là một trong những sự nghiệp đáng thán phục nhất của trí óc nhân loại”.

Lời nguyên:

Lạy Chúa, Chúa đã ban cho Thánh linh mục Giê-rô-ni-mô trí thông hiểu và lòng mến yêu Kinh Thánh, xin cho chúng con hằng thiết tha tìm đến lời Chúa là nguồn mạch ban sức sống dồi dào. Chúng con cầu xin nhờ Đức Giê-su Ki-tô Chúa chúng con.