CHỦ NHẬT 4 THƯỜNG NIÊN C

Tuy đã tiếp nhận Đức Ki tô, nhưng đời sống ki tô của chúng ta chưa thực sự được đổi mới. Vì thế một câu hỏi được đặt ra: chúng ta đã thật sự tiếp nhận Ngài chưa? Có thể là đã tiếp nhận, nhưng chỉ theo hình thức bên ngoài thôi, vì chúng ta vẫn còn giữ những thành kiến, lối suy nghĩ, những nỗi sợ hãi, và những ước muốn xác thịt của chúng ta. Bí quyết của Chúa truyền lại là “phải qua bên kia”, có nghĩa là ngang qua một cái chết nào đó. Và chỉ với giá đó thì mới có thể phát sinh Tình Yêu đích thật.

Sách Tiên tri Giê rê mia 1,4-5.17-19

Cả cuộc đời của Tiên tri Giê rê mi a là một thảm kịch. Dù lúc đầu run sợ muốn từ chối lời mời gọi của Thiên Chúa, nhưng một khi đã trở thành tiên tri, ngài đã dấn thân đến cùng trong sứ mạng khó khăn của mình. Người ki tô hữu cũng thế, dù bị thế gian từ khước, vẫn phải luôn trung thành với sứ mạng là người loan báo Đức Ki tô qua lời nói cũng như qua cuộc sống của mình.

Thánh Vịnh 70

Chán chường, mệt mõi, bị hiểu sai, bị bỏ rơi, thâm chí bị bách hại, một người Tín hữu quay hướng về Thiên Chúa. Dù bị chống đối, người ấy không ngừng loan báo Chúa và Thầy của mình.

Thư 1 gửi tín hữu Cô rin tô  12,31-13,13

Một vài người Cô rin tô tìm mọi cách khoe khoang các ơn lạ lùng của mình, mà họ coi như là một dấu chỉ Thánh Thần. Nhưng nhiều khi, những ơn đó lại gây xáo trộn trong Cộng đoàn. Đối với Thánh Phao lô, chỉ có một ơn biểu hiện đích thực sự Hiện Diện của Thánh Thần: đó là ơn Đức Mến.

Tin Mừng  Lc 4,21-30

NGỮ CẢNH

Bằng cách thuật lại chuyến về thăm quê hương Nagiarét, Luca đã cho thấy toàn bộ các mối tương quan giữa Chúa Giê su với dân của người. Để làm điều đó, ông đã nối lại hai giai thoại xảy ra ở hai thời điểm khác nhau (4,16-22.23-30), ngược với tác giả Mt và Mc (x. Mc 6,1-6). Luca tiếp tục cuộc đối thoại của Chúa Giê su với dân làng Nagiarét cho đến khi họ tìm cách giết Người. Có thể đoạn Tin mừng theo bố cục sau đây:

4,21: mạc khải thứ nhất

4,22: phản ứng tích cực của thính giả

4,23-27: mạc khải thứ hai

4,28-30: phản ứng tiêu cực của người đồng hương từ chối tin vào Chúa Giê su.

TÌM HIỂU

Hôm nay: các Tiên tri chỉ là một phác thảo cho Lời Chúa và Thánh thần trợ giúp họ dùng lời nói của mình mà trình bày trước Lời đích thực của Thiên Chúa là Chúa Giê su. Do đó, chính Chúa Giê su là đấng đã nói bằng các lời sấm của hộ; và hôm nay, các người trung gian không còn cần thiết nữa.

Đàng khác, Chúa Giê su không nói: “Ta hoàn tất Lời Kinh Thánh:, nhưng nói: “Lời Kinh Thánh được ứng nghiệm”. Thể thụ động ở đây là một cách chỉ hành động của Thiên Chúa: chính Người làm cho lời Kinh Thánh được ứng nghiệm. Như thế chúng ta được dẫn vào mầu nhiệm của Chúa Giê su: Ngài là Lời Thiên Chúa (“Này là con Ta yêu dấu; hãy vâng nghe Lời Người”).

Ứng nghiệm Lời Kinh Thánh tai quí vị vừa nghe: Lời không ứng nghiệm dưới mắt các người, nhưng nơi tai các người. Đây không phải là một quang cảnh mà người ta có thể thấy, nhưng là một tin mừng cần phải nghe để có thể “làm chứng” với sự trợ giúp của đức tin (4,22). Tầm mức quan trọng gán cho các dấu chỉ ít có giá trị hơn sự tiếp nhận đấng thực hiện các dấu chỉ đó. Vì thế, ngang qua những gì mà người tín hữu nghe và đọc, cần phải công nhận rằng sự hoàn tất đã được thực hiện nơi Chúa Giê su.

Từ miệng Người: câu nầy nối dài câu trả lời của Chúa Giê su cho tên cám dỗ: «Người ta không sống bằng cơm bánh » (4,4), mà còn bằng chính Lời phát xuất từ miệng Thiên Chúa (x. Đnl 8,3; Mt 4,4). Đây không còn là vấn đế biến đá thành bánh, mà là « một sứ điệp ân sủng » phát xuất từ miệng Người và được đề ra cho các môn đệ tin.

Con ông Giuse: câu hỏi là cần thiết khi Chúa Giê su được giới thiệu trong ánh sáng mới như là sự hoàn tất mà Thiên Chúa mang lại cho ngày hôm nay. Đối với người do thái đồng hương, thì “con ông Giu se” không thể là Đấng Messia được, vì họ biết rõ nguồn gốc nhân lọai của Ngài. Nhưng độc giả tin mừng Luca biết rất rõ rằng Chúa Giê su không thực sự là con ông Giu se vì Ngài được “tượng thai bởi phép Chúa Thánh Thần” (1,35).

Thầy lang ơi: Chúa Giê su biết rất rõ những đòi hỏi của các bà con đồng quê với Ngài: nếu là thầy lang, thì hãy cho họ thấy tài ba như thế nào. Vậy thì hãy thực hiện các phép lạ mà Ngài đã làm ở các nơi khác. Điều nầy ngược lại với đức tin: việc thực hiện nhiều dấu chỉ không có ích lợi gì, bao lâu không nhận biết đấng thực hiện các dấu chỉ ấy.

Chấp nhận: đtö kinh nghiệm thực tế, Chúa Giê su nhấn mạnh ý nghĩa của sứ mạng Ngài, một sứ mạng cần phải trải qua thử thách bị con người khước từ. Các tiên tri cũng từng trải qua bi kịch như thế: người ta đã khước từ chứng tá của họ cũng chỉ vì họ bị coi như những phần tử của dân tộc. Chúa Giê su cũng thế, những người làng Nagiarét chỉ coi Ngài như là một người giống như họ. Do đó: « Ngài không làm nhiều phép lạ vì sự cứng tin của họ » (Mt 13,58).

Ê lia a – Ê li sê: x. 1V17,7-24; 2V5. Chúa Giê su kể ra trường hợp hai vị Tiên tri lớn để làm chứng. Họ đã bị các người đồng thời không hiểu vì mang phúc lành của Thiên Chúa đến cho các dân tộc khác. Cũng thế, đối với Chúa Giê su, không một điều gì có thể giới hạn chương trình cứu độ mà ngài rao giảng (4,18-19).

Đỉnh núi: sự không hiểu biết của người làng Na gia rét lên đến độ khiến họ đồng thanh kết án Chúa Giê su; họ dẫn Ngài ra khỏi thành để giết Ngài. Cũng như ma quỉ cám dỗ, họ đưa Ngài lên đỉnh núi để xô Ngài xuống vực.

Xô Người xuống vực: sự thử thách lên đến cực điểm. Cũng như khi bị ma quỉ cám dỗ trước kia, và sau nầy dưới chân thập giá, một lối thoát mở sẳn chờ đợi Chúa Giê su: « Hãy nhảy xuống đi: vì các thiên thần sẽ gìn giữ ông » (4,10); « Thầy lang ơi, hãy cứu lấy mình đi » (4,23): « Hãy tự cứu lấy mình đi » (23,37). Và lần nào cũng thế, Chúa Giê su đã từ chối; vì đó không phải là sứ mang của ngài: « Ngươi đừng thử thách Chúa, Thiên Chúa của ngươi » (*4,12).

Người băng qua giữa họ mà đi: bị hăm dọa giết chết, Ngài vẫn không thay đổi đường đi. Con đường của Ngài là con đường của Thiên Chúa. Bằng cách đó, Ngài đã cho thấy trước sự phục sinh của ngài.

Đoạn tin mừng nầy muốn đế cao sứ mạng phổ quát của Chúa Giê su. Giữa người do thái và dân ngoại, biên giới đã dứt khoát bị phá hủy qua mầu nhiệm thập giá đưa cả hai đến đức tin (Êp 2,18-22).

SỨ ĐIỆP

Một ngày kia, Đức Cha Helder Camara, vị Giám mục nổi tiếng bênh vực người nghèo ở Recife ở Braxin kể lại: “Khi tôi đến giúp người nghèo, người ta nói rằng tôi là một ông thánh; nhưng khi tôi tố cáo các nguyên do đưa đến nghèo đói, người ta lại coi tôi là người quá khích”.

Thời nào cũng thế, thế gian không ưa các tiên tri. Trong Cựu Ước, nhiều vị đã phải chết vì sứ vụ của mình. Như Giêrêmia, Dacaria và nhiều vị khác. Còn tiên tri Êlia chỉ nhờ chạy trốn mới có thể thoát chết. Chúa Giê su cũng không đi ngòai qui luật ấy. Khi đến với những người bị xã hội lọai trừ, Ngài sẽ trở nên giống như họ. Vì sẽ đến một ngày, Ngài sẽ bị điệu ra khỏi thành và bị giết trên thập giá. Tuy nhiên, dù bị đe dọa, Chúa Giê su không nao núng. Dù bị một số người khước từ, Lời của Ngài vẫn được loan truyền đi khắp nơi và không gì có thể ngăn cản Ngài được.

Ngày hôm nay cũng như vào thời Chúa Giê su, người ta có thể xua đuổi các tiên tri. Người ta có thể bắt các ngài im lặng sau song sắt của nhà tù. Thế kỉ 20 đã chứng kiến nhiều vị tử đạo nhất trong lịch sử. Các ngài đã hiến thân vì trung thành với Chúa Giê su và tin mừng của Ngài. Người ta muốn các ngài im lặng, nhưng người ta không thể xiềng xích Lời Chúa.

Chính Chúa Giê su đã báo trước cho các môn đệ của Ngài rằng: “Người ta sẽ lôi các con ra trước công nghị và tòa án; người ta sẽ nói mọi điều xấu xa chống lại các con vì danh Thầy. Nhưng đừng sợ, Thầy đã thắng thế gian”.

Thế là một tin mừng đến với chúng ta; nó đặt cho chúng ta một câu hỏi căn bản: Làm sao để tiếp nhận tin mừng mà Chúa Giê su đã mang đến cho thế gian. Chúng ta phải tiếp đón các tiên tri ngày nay như thế nào?

Lí thuyết mà nói, tất cả chúng ta đều tán thành giáo huấn của Chúa Giê su. Ít nhất, lí trí chúng ta tin rằng Tin mừng là một tin vui và chúng ta sung sướng đón nhận nó. Hằng tuần, trong các thánh lễ Chủ nhật, chúng ta công bố Lời Chúa và chúng ta lớn tiếng tuyên xưng niềm tin của mình. Nhưng khi đã rời khỏi nhà thờ, thì điều gì sẽ xảy ra?

Tin mừng là một lời luôn luôn đổi mới mời gọi chúng ta sám hối và thay đổi tư tưởng. Phải làm sao để lời nói và trọn cuộc sống chúng ta càng ngày càng phù hợp với tình yêu của Thiên Chúa. Vì yêu thương, Người đã không ngừng gửi các tiên tri đến với chúng ta để chất vấn lương tâm chúng ta. Chứng tá và lời của các ngài có thể quấy rầy chúng ta, thậm chí khiến chúng ta tức giận, nhưng đó lại là những cơ hội quí giá giúp chúng ta giải thoát chính mình, khỏi cách sống ích kỉ của chúng ta. Thiên Chúa biết rõ tâm hồn hẹp hòi của chúng ta, nhưng không từ khứơc và lên án chúng ta, trái lại Người tìm mọi cách để đổi mới chúng ta. Vì thế chúng ta tránh tật xấu thích lựa chọn những gì phù hợp với mình và từ khước những gì không thích hợp. Nếu không, chúng ta có nguy cơ dọn sẵn một góc tâm hồn để từ chối Người.

Chúng ta sống trong một thế giới bất tín và dửng dưng. Nhưng chính trong môi trường khước từ siêu nhiên như thế mà chúng ta được sai đến như các tiên tri của Chúa. Tiên tri là phát ngôn nhân, là người nói thay cho Thiên Chúa. Sứ vụ của tiên tri là loan báo Tin mừng và chứng nhân mang đến niềm hi vọng và các giá trị ki tô giáo cho những nơi vắng bóng và thù địch với niềm tin ki tô.

Tin mừng hôm nay cho chúng ta thấy Chúa Giê su dấn thân vào sứ vụ loan báo tin mừng cho người nghèo khó mà Thiên Chúa Cha đã giao phó. Ngài đã đi vào một môi trường hòan toàn bất lợi và xung khắc với Ngài, nhưng Ngài đã không lùi bước, trái lại, Ngài đã trung thành cho đến giây phút cuối cùng. Còn chúng ta, vì đã được rửa tội và thêm sức, tất cả chúng ta được liên kết vào trong sứ vụ ấy. Và cũng như Ngài, có thể chúng ta sẽ gặp chống đối. Mang trong mình chứng từ của tình yêu cứu độ của Thiên Chúa, ngày nay, người ki tô hữu dễ bị phê phán và bị chế nhạo, và phải đi ngược dòng với tâm tưởng của thế gian. Nhưng nếu chúng ta trung thành với Đức Ki tô, thì không gì có thể tách rời chúng ta khỏi tình yêu của Ngài. Lời Ngài là lời mang lại sự Sống đời đời. Khi tiếp nhận lời tin mừng, chúng ta có thể giữ được niềm hi vọng trong chúng ta. Xin Chúa giúp chúng ta luôn trung tín trong đức tin và can đảm đối mặt với mọi thử thách của cuộc sống.

ĐÀO SÂU

1. HỎI: Hoàn cảnh lịch sử thời tiên tri Giê-rê-mi-a?

THƯA: Giêrêmia là một Tiên tri lớn ở Giê ru sa lem. Để có thể hiểu ơn gọi và kinh nghiệm thiêng liêng của Ngài, chúng ta cần nhắc lại hoàn cảnh lịch sử ơn gọi của ông.

Bấy giờ là thời kì đặc biệt khó khăn của Dân Do thái. Không ai biết ngày sinh cũng như ngày từ trần của ông, nhưng thời gian thi hành sứ vụ rao giảng kéo dài từ năm 627 tời năm 587 trước Công Nguyên. Bốn mươi năm chứng kiến nhiều xáo trộn về chính trị. Vương quốc Giê ru sa lem chỉ là một nước nhỏ bé nằm giữa các thế lực to lớn lúc bấy giờ là Đế quốc Assiri, Ai cập và Babylon. Khi thì chiến tranh, lúc hòa bình, nhưng luôn luôn bị đô hộ, vua Giê ru sa lem không biết phải liên minh với cường quốc nào để tìm lại được độc lập, nên phải làm chư hầu hết nước nầy đến nước khác. Trong tình hình đó, Giê-rê-mi-a được Chúa kêu gọi làm tiên tri.

2. HỎI: Giê-rê-mi-a đã mô tả ơn gọi của mình như thế nào?

THƯA: Giê-rê-mi-a nói rõ chính Thiên Chúa đã chọn ông chứ ông không có chọn lựa nào cả. Thiên Chúa đã  chọn và thánh hiến ông, nghĩa là đặt ông riêng ra để làm việc cho Người. Và từ giây phút đầu tiên trong lòng mẹ, cuộc đời của Giê rê mia được qui hướng về sứ mạng Thiên Chúa giao phó. Trong Kinh thánh, mọi ơn gọi đều có nghĩa là “để riêng ra” dành cho một sứ vụ.

3. HỎI: Tại sao gọi cuộc đời tiên tri là một cuộc chiến đấu?

THƯA: Giữa tình thế khó khăn ấy, tiên tri phải là người phát ngôn của Thiên Chúa, có bổn phận nhắc cho dân nhớ một điều quan trọng, khẩn cấp, ưu tiên đó là Giao ước với Người, là điều mà lúc bấy giờ không ai để ý. Thế nên, lời rao giảng cảnh giác của ông chỉ gây nên chống đối, hoặc tệ hơn, chế diễu và bách hại từ phía những người nghe. Làm tiên tri chính là sống và nói với những người chống đối mình.

4. HỎI: Còn Chúa Giê su?

THƯA: Nhiều thế kỉ sau đó, chính Chúa Giê su cũng coi đời mình như là một cuộc chiến đấu. Loan báo Lời Chúa luôn là một sứ vụ khó khăn, vì tư tưởng của Thiên Chúa thì khác xa tư tưởng loài người, và những ưu tiên của Thiên Chúa cũng khác xa ưu tiên của loài người. Nhưng sức mạnh của Chúa Giê su cũng như của Giê-rê-mi-a nằm trong xác tín rằng Thiên Chúa không ngừng đồng hành với chúng ta trong cuộc chiến nầy: “Chúng chống lại  ngươi, nhưng chúng không hại được ngươi vì có Ta ở với ngươi”. Chúa Giê su cũng nói với các môn đệ: “Tin tưởng lên, Thầy đã thắng thế gian”.

5. HỎI: Chúa Giê su cho chúng ta biết gì về người đồng hương Na-gia-rét sau chuyến thành công của Ngài?

THƯA: Sau chuyến đi thành công ở Ca-phác-na-um, Chúa Giê su trở về Na-gia-rét. Ngài đã phải đối đầu với thái độ ghen tức nơi người đồng hương của mình. Họ chờ được hưởng những phép lạ giống như những gì Ngài đã làm ở Ca-phác-na-um.

6. HỎI: Phản ứng đầu tiên của thính giả khi nghe Chúa Giê su là gì?

THƯA: Phản ứng đầu tiên là tích cực. Nghe Chúa Giê su công bố thời thiên sai đã bắt đầu với sự xuất hiện của mình, người đồng hương Na-gia-rét hết lòng ngưỡng mộ Ngài. Họ ngạc nhiên đầy thán phục vỉ “ những lời ân sủng từ miệng Người nói ra”.

7. HỎI: Câu: “Ông này không phải là con ông Giuse đó sao” có nghĩa gì?

THƯA: Sau thái độ đầy phấn khích trước những gì Chúa Giê su nói, người đồng hương bắt đầu có những toan tính đầy tư lợi. Họ nghĩ: nếu ông nầy là con ông Giu se bây giờ trở thành tiên tri và thần thông, tại sao chúng ta không lợi dụng ông ấy để vinh danh cho làng mình?

8. HỎI: Câu nói của Chúa Giê su: “Thầy lang ơi hãy chữa lấy mình” có nghĩa gì?

THƯA: Chúa Giê su đã nói ra đúng ý muốn của người đồng hương mình. Họ muốn nói với Ngài: “Thầy pháp ơi, hãy cho người đồng hương ông hưởng các phép lạ của ông trước khi cho người lạ hưởng”.

9. HỎI: Chúa Giê su có chiều theo ý của họ không?

THƯA: Không. Ngài dựa vào câu ngạn ngữ nổi tiếng để từ chối: không một tiên tri nào tỏ ra thiện cảm cho quê hương mình hơn những nơi khác. Ngài từ chối ràng buộc ơn cứu độ của Ngài trong mối liên hệ thân quen. Vì là tiên tri, Ngài hành động theo sứ mạng đã lãnh nhận từ Thiên Chúa.

10. HỎI: Chúa Giê su đã nói gì khiến cho người đồng hương Na gia rét phẩn nộ đến độ muốn giết Ngài?

THƯA: Ngài đã nói với họ hai điều mà họ không thể chấp nhận được: thứ nhất, Ngài cho họ biết sở dĩ Ngài có thể làm nhiều phép lạ tại Ca-phác-na-um chính bởi vì dân cư ở đó có một thái độ khác hơn họ, biết tiếp nhận ơn Thiên Chúa như ơn ban. Thứ hai, Ngài cho biết dân ngoại gần với ơn cứu độ hơn những người tự cho mình là tín hữu.

11. HỎI: Chúa Giêsu giảng dạy điều gì khi đề cập đến hai tiên tri vĩ đại trong quá khứ là Ê-li-a và Ê-li-sê?

THƯA: Các tiên tri của quá khứ đã không tìm thấy đức tin nơi những người đồng bào của họ, vì thế họ đã đem ơn cứu rỗi cho người nước ngoài. Giờ đây lịch sử lặp lại, Vị Tiên tri đã không được đồng hương mình lắng nghe nên đã mang ơn cứu độ cho người dân ngoại. Đối với Thánh Luca, sự thật của hoàn cảnh ấy đã hoàn toàn được hiện thực trong sứ mạng giữa dân ngoại được mô tả trong sách Công vụ

12. HỎI: Câu chuyện về tiên tri Êlia như thế nào?

THƯA: Câu chuyện về tiên tri Êlia được ghi trong sách Các Vua quyển thứ nhất (1V17). Trong thời đại hạn hán, Êlia đến tìm chổ trọ nơi nhà một bà góa thành Sarepta ngoại giáo. Dù rất nghèo và đang gặp khó khăn, Bà góa ấy đã giúp đỡ tiên tri vì Bà đã nhận ra đó là người của Thiên Chúa. Để đền ơn, Êlia đã làm hai phép lạ, một là cho hủ bột nhà bà không cạn, bình dầu không vơi, hai là phục sinh cho đứa con trai duy nhất của bà.

13. HỎI: Câu chuyện về tiên tri Êlisêô như thế nào?

THƯA: Câu chuyện tiên tri Êlisêô được thuật lại trong sách Các Vua (2V5): Naaman là tướng quân người Siria bị phung cùi đem nhiều vàng bạc tặng vật đến xin tiên tri chữa lành. Lúc đầu ông thất vọng vì không được toại nguyện. Chỉ sau khi ông khiêm tốn nghe lời tiên tri xuống sông Gio đa nô tắm bẩy lần, ông mới được chữa lành và hoán cải trở lại với Thiên Chúa.

14. HỎI: Tại sao người đồng hương Na-gia-rét đầy phẩn nộ tìm cách xô Chúa Giê su xuống vực?

THƯA: Người đồng hương phẩn nộ vì họ cho Chúa Giê su là kẻ phạm thượng khi Ngài đứng về phía Bà Sarepta và Tướng quân Naaman ngoại giáo chống lại người Do thái. Ngài từ chối dành cho Ít ra ên độc quyền chiếm hữu ơn cứu độ.

15. HỎI: Thánh Lu ca muốn nói gỉ khi viết: “họ tìm cách xô Chúa Giê su xuống vực”?

THƯA: Thật khó mà tìm thấy một chỗ nào gần Na-gia-rét có một dốc núi để có thể xô người tử tội xuống để ném đá. Nhưng điều Lu ca muốn diễn tả là cho thấy trước án xử tử mà người Do thái dành cho Ngài. Nhưng Chúa Giê su đã biến đi nơi khác.

16. HỎI: Bản văn nầy tóm tắt cuộc đời Chúa Giê su như thế nào?

THƯA: Trong một vài hàng Thánh Luca tóm tắt về cuộc đời ChúaGiê su bằng cách đối đầu thái độ của Na-gia-rét quê hương với Ca-phác-na-um. Cuộc đối đầu ấy loan báo một cuộc đối đầu khác giữa thái độ từ chối của người Do thái và sự tiếp nhận Tin mừng của dân ngoại. Giống như thánh Gioan đã viết “Ngài đến nhà mình nhưng người nhà chẳng chịu đón nhận” (Ga 1,11).

17. HỎI: Thánh Lu ca muốn nói gì khi viết: “Nhưng Ngài băng qua giữa họ mà đi”?

THƯA: Bằng cách cho thấy Chúa Giê su chủ động trên các biến cố, thánh Lu ca đã cho thấy chiến thắng trước quyết định của Chúa Giê su trên thế lực chống đối Ngài.