CHỦ NHẬT 8 TN
Yêu thương và tin tưởng vào Cha
Tình yêu Thiên Chúa ban cho chúng ta sự bình tâm giúp chúng ta nhìn mọi sự còn lại một cách tương đối. Không ai có thể hoàn toàn thoát khỏi mọi nỗi âu lo vì đó là yếu tố trong cuộc sống xã hội hôm nay. Lời cầu nguyện nhập lễ mời gọi chúng ta cẩu xin Chúa ban ơn bình an, vì nó mang lại niềm hi vọng. Niềm hi vọng là chính Chúa Giê su không ngừng cầu xin Cha của Ngài chăm sóc chúng ta.
Sách tiên tri Isaia 49,14-15
Thiên Chúa luôn luôn gìn giữ chúng ta trong tình yêu của Ngài. Tiên tri so sánh Tình yêu của Thiên Chúa Cha với tình yêu của một người mẹ trần gian không thể nào quên đứa con của mình. Ngài yêu thương chúng ta bằng lòng nhân ái và xót thương, hơn bất cứ người mẹ tốt lành nhất trên trần gian.
Thánh Vịnh 61
Đây là Thánh Vịnh củng cố, trấn an người đang bị xao xuyến và thúc đẩy họ hành động. Không bao giờ Thiên Chúa có thể quên người mà Ngài yêu mến. Luôn hiện diện trong chúng ta nên Ngài là đấng mà chúng ta có thể cậy nhờ.
Thư thứ nhất Cô rin tô 4,1-5
Chúng ta là những người quản lí của Thiên Chúa. Như những người tôi tớ, chúng ta không được làm tôi một Ai khác, vì Ngài là Ông Chủ duy nhất của chúng ta. Vì thế chúng ta không cần phải quan tâm đến những phê phán của bất kì ai ngoài Thiên Chúa. Và chúng ta cũng hãy đối xử như vậy đối với tha nhân, hãy để cho Thiên Chúa xét xử mọi người. Duy nhất Ngài là đấng có thể đem ra ánh sáng mọi chỗ ẩn khuát. Nhất là hãy tránh những phán đoán hời hợt vội vã về những người có trách nhiệm mục tử. Trái lại hãy kề vai với họ trong sứ mạng nhiều khi rất khó khăn.
TIN MỪNG: Mt 6,19-34
NGỮ CẢNH
Chúng ta đang đọc bài giảng trên núi của Chúa Giê su (cc.5-7). Cả đoạn nầy đưa ra hình ảnh về kho tàng, và giáo huấn về sự giàu có đích thực cần phải tìm kiếm trước hết mọi sự. Nó không có trên trần gian, nơi nó sẽ mục nát, nhưng chỉ có trên trời (96,19-21). Một kho tàng mà chỉ có đôi mắt trong sáng mới có thể nhận ra (6,22-23). Do đó, nó không phải là tiền của (6,24), nhưng là Nước Trời và sự công chính của Thiên Chúa (6,25-34).
TÌM HIỂU
Những kho tàng: là cái có giá trị qua sự đánh giá của con người, là cái mà tâm hồn mật thiết gắn bó (6,21). Chỉ có sự lựa chọn Nước Trời mới có thể cho phép tích trử một kho tàng ở trên trời. Hình ành nầy sẽ trở lại trong một dụ ngôn (13,44). Sự lựa chọn nầy, được bàn đến trong các đọan 7,13-15.24-27, sẽ được Chúa Giê su qui chiếu đến trong đoạn 16,24-26.
Lc cũng dạy rằng để tích trữ kho tàng cần phải bỏ hết những gì mình đang có: “Anh em hãy bán hết những gì mình có và bố thí” (Lc 12,33).
Thánh Phao lô đưa ra cùng một giáo huấn ấy trong thư gửi cho Timôthê: “Họ phải làm việc thiện và trở nên giàu có về các việc tốt lành, phải ăn ở rộng rãi, sẵn sàng chia sẻ. Như vậy họ tích trữ cho mình một vốn liếng vững chắc cho tương lai, để được sự sống thật” (1, Tm 6,18-19).
Con mắt: phải hiểu từ nầy theo ngữ cảnh ở đây là thực hiện một sự lựa chọn. Mắt, cũng như tâm hồn (6,21) trong Kinh Thánh chỉ tòan vẹn con người trong cách hành xử, nhất là trong tương quan với Thiên Chúa. Như tâm hồn, con mắt liên kết và đưa đến một hướng, xấu hoặc tốt. Mắt sáng, hay chính xác hơn, đơn sơ, chỉ sự dâng hiến toàn thân cho Thiên Chúa, tâm hồn không chia sẻ. Cùng ý tưởng nầy được diễn tả trong mối phúc thanh sạch trong tâm hồn: họ sẽ nhìn thấy Thiên Chúa (5,8). Tính từ trong nguyên bản tiếng hi lạp được dịch là “đơn sơ”, “trong sáng”, hoặc từ “sự đơn sơ”, xuất hiện trong Gc 1,5: “Thiên Chúa ban cho mọi người cách rộng rãi”, nghĩa là quảng đại; trong 2 Cr 11,3 nói đến sự “đơn sơ đối với Đức Ki tô” nghĩa là tòan bộ thuộc về Ngài.
Bóng tối: hình ảnh thường thấy trong Kinh Thánh để chỉ sự dốt nát hoặc sự xấu xa. Lời mời gọi phải chọn lựa giữa ánh sáng và bóng tối (Ga 3,19; 8,12; 12,46; Rm 13,12; 2Cr 6,14; Ep 5,8; 1Tx 5,5) cũng còn xuất hiện trong tài liệu phái Essêniên ở Qumran.
Làm tôi: Thánh Giêrônimô ghi chú ở đây rất đúng rằng Chúa Giê su không nói về việc “sở hữu” tiền bạc, nhưng là “phục vụ” nó (x. Lc 6,13): tiền bạc có thể trở thành một thần tượng. Thánh Giêrônimô chú giải: “Người nào làm tôi tớ tiền của sẽ phục vụ nó như một tên đầy tớ; nhưng ai đã bẻ gẩy ách của sự giàu sang, sẽ đem của cải ra phân phát cho mọi người như một ông chủ”. Chủ đề trong đoạn nầy luôn là phải có một sự chọn lựa dứt khoát: giữa ghét bỏ / yêu thương; yêu thích / khinh bỉ; Thiên Chúa / tiền của. Tương quan với mối phúc khó nghèo (5,3).
Lo cho: động từ nầy sẽ xuất hiện trở lại 6 lần trong đọan 6,24-34; một lần được dịch là “nhờ lo lắng” (6,27). Đây là chủ đề trung tâm của đơn vị văn chương mới nầy.
Trong đọan nầy, sự lo lắng được hiểu là lòng gắn bó với của cải vật chất, khiến người ta quan tâm thái quá đến độ “phục vụ” nó như một ông chủ (x. 6,24). Do đó mà sự lo lắng nầy giết chết lòng tín thác vào Thiên Chúa là Cha.
Chim trời: đoạn nầy gán một tầm mức quan trọng to lớn cho con người, hình ảnh của Thiên Chúa, vươn tới Nước trời (“Chim trời..”, “Há anh em không trọng hơn chúng sao?”). Với mục tiêu là chỉ tìm kiếm của cải Nước Trời (6,24), người môn đệ Chúa Giê su được mời gọi tín thác hoàn toàn vào Thiên Chúa là Cha, Người đã biết tất cả những gì chúng ta đang cần. Như thế ở đây long trọng khẳng định tình phụ tử của Thiên Chúa. Tuy nhiên lòng tín thác ấy không lọai trừ, thậm chí bao hàm, việc con người nỗ lực tìm kiếm cơm bánh hằng ngày cho mình và cho người khác. Chắc hẳn, của cải vật chất được Thiên Chúa ban cho, nhưng chúng cũng được làm ra bởi sự cố gắng của con người. “Ai không muốn làm việc, thì đừng ăn” (2 Tx 3,10).
Sự cố gắng cho sự sống hằng ngày là điều kiện cho mọi người và của mọi xã hội. Sự vươn tới Nước trời, như đã được mô tả trong đoạn nầy, là bầu khí trong đó người ki tô hữu được mời gọi phải thực hiện cố gắng đó. Bản văn nầy là nền tảng lên án mọi văn hóa vật chất dần dần phá hủy những dây liên kết xã hội bởi vì nó khiến con người không còn tìm kiếm kho tàng đích thực.
Hoa huệ ngoài đồng: đó là giống hoa huệ nở rộ vào mùa Xuân ở Đất Thánh, hoa đỏ, như chiếc áo khoác của vua (x. 27,28-31).
Những kẻ kém tin: kiểu nói Mt thích dùng (x. 8,26; 14,31;16,8; 17,20). Mời gọi người tín hữu nghiêm chỉnh tự hỏi chính mình về mối tương quan với Thiên Chúa.
Ăn – uống – mặc: một cách diễn tả tòan bộ những nhu cầu vật chất của con người. Lúc nào cũng thế, vấn đề kinh tế dưới nhiều hình thức chiếm dụng thời gian dành cho cuộc sống thiêng liêng
Tìm kiếm: tìm kiếm Thiên Chúa nơi giáo huấn các tiên tri là một chủ đề quan trọng. Ở đây muốn nói rằng trước tiên cần phải tìm kiếm Nước Thiên Chúa, và cùng lúc, sự công chính của Người. Đó chủ đề của toàn bài diễn từ được loan báo trong các câu 5,6.10.20 và được lặp lại trong câu 6,1. Cần tìm kiếm sự công chính của Thiên Chúa, đến từ Thiên Chúa mà con người chỉ có thể đón nhận như là một ân huệ.
SỨ ĐIỆP
Thiên Chúa và tiền của
“Các ngươi không thể làm tôi Thiên Chúa tình yêu và Tiền của được” Cả hai hoàn toàn đối nghịch nhau. Thiên Chúa và tiền của là hai ông thầy mà chúng ta phải lựa chọn: hoặc là Thiên Chúa hay là tôi. Cái “tôi”, chính là cái tôi thích tiện nghi, đó là cái tôi thích tìm kiếm tiền bạc, lo lắng cho cái ăn cái mặc. Đó là cái “tôi” muốn tự mình làm chủ lấy mình. Đó là cái tôi mà tôi có khuynh hướng muốn phục vụ. Ở đây, từ “phục vụ” mang một ý nghĩa thờ phượng. Thế mà, Kinh Thánh không ngừng nói với chúng ta rằng đấng duy nhất mà chúng ta thờ phượng là Thiên Chúa. Chúng ta không được biến mình thành thần tượng vì tất cả mọi thần tượng đều biến chúng ta thành nô lệ. Tiền của có thể trở thành một thần tượng. Khi người ta bị ám ảnh vì ham muốn luôn luôn chiếm đoạt nhiều hơn, người ta sẽ mau chóng trở thành nô lệ. Không bao lâu chúng ta sẽ không còn thời giờ để nghĩ đến những điều khác nữa. Vì thế chúng ta hãy cảnh giác những gì mà chúng ta sở hữu để khỏi trở thành bị chiếm hữu hay bị truất hữu.
Chúng ta đang sống trong thế giới càng lúc càng bị đồng tiền chế ngự. Lợi nhuận là cái mà người ta quan tâm trước khi nghĩ đến ích lợi của người khác. Không phải Chúa Giê su lên án việc sử dụng tiền của. Nó có thể rất ích lợi để mang lại cho chúng ta những thứ cần thiết. Nhưng nó luôn luôn là một ông chủ xấu xa. Người ta không thể kiếm tiền bằng mọi cách, nhất là dùng bạo lực. Nhiều người tưởng rằng có nhiều tiền, họ sẽ sung sướng hơn. Xã hội chúng ta dễ tạo ảo tưởng đẩy người ta đến khát vọng ấy, nhiều khi đến chỗ cuồng tín. Một vài vấn đề vật chất có thể sẽ được giải quyết nhưng tiền bạc không thể bảo đảm tương lai cũng như hạnh phúc đích thực cho chúng ta. Của cải tiêu xài mà chúng ta ki cóp tích trử không bao giờ làm cho chúng ta thỏa mãn. Đàng khác, rồi sẽ có một ngày chúng ta phải ra đi, chúng ta phải bỏ lại tất cả. Và Chúa Giê su chỉ muốn cho chúng ta hiểu rằng nó sẽ không còn một ích lợi nào cả.
Chủ nhật nầy, Đức Ki tô muốn nhắc chúng ta nhớ rằng tương lai của chúng ta ở trong tay Thiên Chúa. Ngài là Cha chúng ta, một người cha yêu thương con cái mình và muốn cho họ được hạnh phúc. Ngài gắn bó với họ như là của cải quí nhất của Ngài. Ngài quan tâm đến mọi tạo vật Ngài đã dựng nên. Ngài nuôi dưỡng chim trời. Ngài mặc cho chúng những bố áo hoa ngoài đồng nội, đẹp hơn những gì mà Sa lô mon có lúc vinh hoa nhất trong cuộc đời ông. Đối với Ngài, chúng ta còn có giá hơn gấp nhiều lần mọi chim trời và hoa đồng nội. Ngài mời gọi chúng ta hãy rút ra các kết luận: đối với chúng ta đó là một lời mời gọi hãy đặt niềm tin hoàn toàn nơi Ngài.
Một cách cụ thể, Chúa Giê su nói với chúng ta hãy ngừng quì gối thờ lạy tiền bạc, và coi các ngân phiếu như những những ảnh tượng để thờ phượng. Đừng lo lắng thái quá. Cha trên trời biết rõ những gì mà chúng ta cần đến. Đó không phải là lời mời gọi làm biếng hay dửng dưng đối với mọi sự. Chúng ta không phải là chim cũng chẳng phải là hoa. Chúng ta có một khối ốc và những cánh tay để chinh phục và sắp xếp mọi sự để mang lại điều tốt lành cho chúng ta và cho thế giới. Nhưng ưu tiên lớn của chúng ta là ơn gọi trở nên giống hình ảnh của Thiên Chúa. Chúa Giê su mời gọi chúng ta hãy dành cho Ngài chỗ nhất trong cuộc đời chúng ta, chỗ của vị Thầy, và không quan tâm đến mình, vì Ngài sẽ lo lắng cho chúng ta chu đáo hơn.
Lời mời gọi ấy của Đức Ki tô chúng ta phải không ngừng nghe lại và thấm nhập vào tâm hồn chúng ta. Nguy hiểm chờ đợi chúng ta là đánh mất điều cốt yếu và sa vào những con đường không đưa đến cuộc sống đích thực, những con đường cụt. Có những điều mới nhìn thì lấp lánh, nhưng rút cục chỉ là ảo tưởng. Điều quan trọng là tìm kiếm trước tiên Nước Thiên Chúa và sự công chính của Ngài; nghĩa là làm mọi sự để Thiên Chúa ngự trị trong chúng ta và định hướng đời sống chúng ta. Ngài không ngừng gọi chúng ta hãy điều chỉnh bản thân theo đúng ý Ngài mà không quan tâm đến chính mình. Chúng ta không được do dự phó thác cho Ngài tất cả những gì liên can đến chúng ta.
Lòng tin tưởng vào Thiên Chúa không loại trừ những gian khổ trong cuộc đời nhất là trong những tháng ngày khó khăn. Nhưng đức tin đến giải thoát chúng ta khỏi mọi âu lo, hoặc ít nhất, nó giúp giảm thiểu để không bị chìm ngập. Khi người tín hữu có kinh nghiệm đó, họ sẽ cảm nhận được bình an trong tâm hồn mà Chúa Giê su thường hứa ban. Con người có giá hơn mọi của cải tiền bạc và giàu sang mà nó chiếm hữu. Điều làm nên giá trị một cuộc sống đó là tình yêu mà chúng ta đặt vào đó. Và chính đó là điều chúng ta sẽ bị xét xử.
Chân trời của người tín hữu, đó là Nước Thiên Chúa. Trong cuộc sống hằng ngày, Thiên Chúa là đấng duy nhất đáng được phụng thờ và tôn sùng. Thánh Phao lô nói với chúng ta: “Dù anh em ăn, dù anh em uống, hãy làm tất cả vì vinh quang Thiên Chúa”. Lo lắng cho tiện nghi được đầy đủ là điều hợp lí, nhưng điều đó chỉ là phụ thuộc. Điều quan trọng là chúng ta phải nắm lấy cơ hội đó để giải thoát tâm hồn khỏi những âu lo trần tục và hướng đến điều ưu tiên nhất, đó là tình yêu Thiên Chúa và anh em: “Kho tàng anh em ở đâu, tâm hồn anh em ở đó” (Mt 6,21).
Lạy Chúa, ngày hôm nay, chúng con hướng về Chúa. Xin đừng để chúng con quá lo lắng, nhưng cho chúng con luôn biết đặt trọn niềm tin vào Chúa. Xin dạy chúng ta chúng biết giải thoát khỏi mọi ách nô lệ để trở thành người mang tình yêu của Chúa đến cho anh em chúng con. AMEN.
ĐÀO SÂU
1. HỎI: Nội dung bài đọc một như thế nào?
THƯA: Đây là một phần của sứ điệp an ủi (cc. 40-55) mà nhà tiên tri thứ hai Isaia gởi đến đồng hương Do Thái đang bị lưu đày ở Babylon khi họ đang ở bên bờ vực của sự tuyệt vọng. Họ nghĩ rằng Thiên Chúa đã bỏ rơi họ, nhưng Tiên tri khẳng định rằng Người không bao giờ quên họ.
2. HỎI: Bối cảnh bài đọc một như thế nào?
THƯA: Bài đọc một là một trích đoạn sách tiên tri Isaia chương 49. Bấy giờ dân Ít ra ên bị lưu đày ở Babylon đang trong cơn khốn cùng: đức tin suy sụp kéo theo đời sống luân lí xuống rất thấp. Trong cơn khốn khổ và tuyệt vọng, họ nói với nhau: “Thiên Chúa đã bỏ chúng ta rồi, Chúa đã quên chúng ta rồi”.
3. HỎI: Trong tình huống ấy, tiên tri Isaia đã làm gì?
THƯA: Ông tìm mọi cách để thuyết phục đồng bào mình rằng không gì có thể hủy bỏ Giao Ước mà Thiên Chúa đã kí với dân của Người. Vì cả khi con người bất trung, thì Thiên Chúa vẫn luôn luôn trung tín.
4. HỎI: Isaia đã dùng hình ảnh gì để thuyết phục?
THƯA: Để thuyết phục đồng bào mình kiên trì tin tưởng vào tình yêu Thiên Chúa, Isaia đã dùng hình ảnh người mẹ luôn nhân hậu dịu dàng với con cái. Nhưng cho dù người mẹ có thể quên, thì Thiên Chúa không bao giờ quên dân Người.
5. HỎI: Isaia còn dùng hình ảnh nào nữa không?
THƯA: Trong chương 49, Isaia còn khai triển một loạt hình ảnh khác để nói về Thiên Chúa. Đối với Thiên Chúa, Israen là con yêu dấu: “ĐỨC CHÚA đã gọi tôi từ khi tôi còn trong lòng mẹ, lúc tôi chưa chào đời, Người đã nhắc đến tên tôi.” (49,1), là mũi tên quí nhất trong ống đựng tên: “Người đã biến tôi thành mũi tên nhọn, cất tôi trong ống tên của Người.” (49,2), là người đầy tớ làm mọi việc cho Thiên Chúa: “Hỡi Ít-ra-en, ngươi là tôi trung của Ta. Ta sẽ dùng ngươi để biểu lộ vinh quang” (49,3), là dấu tình yêu khắc trên bàn tay Thiên Chúa: “Ta đã ghi khắc ngươi trong lòng bàn tay Ta” (49,16).
6. HỎI: Từ lúc nào thì các tiên tri nói về Thiên Chúa như một người Cha.
THƯA: Ngay trong thời kì lưu đày, nghĩa là vào thế kỉ thứ 6 trước CN, các tiên tri đã nói về Thiên Chúa như về một người Cha. Như Giê rê mi a: “Vì đối với Ít-ra-en, Ta là một người Cha, còn đối với Ta, Ép-ra-im chính là con trưởng.” (Gr 31,9).
7. HỎI: Tiên tri Isaia đã gợi lên điều gì để nuôi dưỡng lòng hi vọng của người Do thái lưu đày?
THƯA: Isaia nói về Thiên Chúa như người Cha sẵn sàng bay tới giúp đỡ con cái mình. Thiên Chúa sẽ giữ lời hứa giao ước nên Người sẽ giải thoát dân Người khỏi cảnh lưu đày ở Babylon.
8. HỎI: Chúa Giê su dạy chúng ta điều gì trong bài tin mừng?
THƯA: Chúa Giê su dạy chúng ta ba điều: một là phải sống tự do, hai là mời gọi kiểm điểm lại những ưu tiên của chúng ta và cuối cùng là lời khuyên tin tưởng.
9. HỎI: Chúa Giê su muốn nói đến tự do nào?
THƯA: Sự tự do mà Chúa Giê su nói đến là hoàn toàn thong dong, không bị tiền bạc của cải ràng buộc chi phối. Sử dụng của cải như người chủ phương tiện, chứ không như tên nô lệ để nó sai khiến. Chúa Giê su là mẫu gương tự do tuyệt vời, thoát mọi ràng buộc vật chất. Thậm chí Ngài đã không có lấy một hòn đá để gối đầu. “Anh em không thể vừa làm tôi Thiên Chúa vừa làm tôi Tiền Của được” (6, 24)
10. HỎI: Lời dạy “đừng lo” của Chúa Giê su có nghĩa gì?
THƯA: Chúa Giê su không dạy lười biếng, nhưng dạy từ bỏ mọi lo âu thái quá cho những nhu cầu trong cuộc sống mà quên rằng Thiên Chúa là Cha biết rõ những gì ta cần (x. 6,8.32).
11. HỎI: Phải kiểm điểm như thế nào các ưu tiên của chúng ta?
THƯA: Chúa Giê su mời gọi chúng ta phài trước tiên tìm kiếm Nước Trời và sự công chính của Người.
12. HỎI: Tìm kiếm sự công chính của Thiên Chúa có nghĩa gì?
THƯA: Sự công chính là điều Thiên Chúa muốn. Tìm kiếm sự công chính là sống cho phù hợp với thánh ý Thiên Chúa.
13. HỎI: Trước tiên phải tìm kiếm Nước Thiên Chúa có nghĩa gì?
THƯA: Tìm kiếm Nước Thiên Chúa trước tiên có nghĩa là phải tìm cách để cho Thiên Chúa ngự trị trong cuộc đời, phải sống làm sao để cho đời mình là lời đáp trả tình yêu Thiên Chúa.
14. HỎI: Chúa Giê su mời gọi tin tưởng như thế nào?
THƯA: Điều thứ ba, chìa khóa giải quyết mọi sự, Chúa Giê su mời gọi chúng ta phải tin tưởng hoàn toàn nơi Thiên Chúa là Cha. Ngài dạy chúng ta đừng lo lắng, nhưng hãy trao phó trọn vẹn cuộc sống chúng ta trong tay Ngài.
15. HỎI: Ngài dùng hình ảnh gỉ để thuyết phục chúng ta?
THƯA: Ngài dùng hình ảnh chim trời và hoa đồng nội. Vì được Thiên Chúa tạo dựng nên chúng có chức năng riêng, vai trò riêng mà không ai có thể thay thế được.
16. HỎI: Còn con người thì sao?
THƯA: Mỗi người là cộng tác viên của Thiên Chúa có bổn phận quản lí của cải mà Người ủy thác: “Hãy sinh sôi nảy nở thật nhiều, cho đầy mặt đất, và thống trị mặt đất. Hãy làm bá chủ cá biển, chim trời, và mọi giống vật bò trên mặt đất.” (Stk 1,28). Là người quản lí của Thiên Chúa, nên trong mọi hoàn cảnh phải an tâm và tin tưởng: “Hãy nhìn xem chim trời.. Hãy ngắm xem hoa huệ ngoài đồng” (x. Mt 6,26-28).
17. HỎI: Chúa muốn dạy gì khi nói: “Ngày nào có cái khổ của ngày ấy”(Mt 6,34)
THƯA: Chúa muốn dạy chúng ta đừng quá ưu tư lo lắng cho ngày mai, nhưng phải thực tế nhìn vào cuộc sống đầy khó khăn để kiên trì tin tưởng vào Thiên Chúa.