TRUYỀN
GIÁO : DỄ HAY KHÓ
Trên bước đường loan báo Tin
Mừng, tôi thường bắt gặp một số người có lòng khát khao đi truyền giáo nhưng
không biết phải bắt đầu từ đâu, truyền giáo như thế nào. Vì lẽ đó, trong bài
viết này, tôi muốn chia sẻ một chút kinh nghiệm bé nhỏ của bản thân cho những
ai ước ao lao tác trên cánh đồng của Chúa với ước mong chúng ta trở thành những
cộng sự đắc lực của Chúa Thánh Thần và của nhau.
Trước
tiên, tôi thiết tưởng người khát khao làm việc truyền giáo đã có sự chuẩn bị
tốt nhất về mặt nội tâm, hay còn gọi là đời sống thiêng liêng, hoặc nói theo
kiểu ở đời là sự đối nội vững chắc. Nghĩa là, người truyền giáo, tự bản thân,
là người có đời sống cầu nguyện chuyên cần, gắn bó với Lời Chúa, nhạy bén với
thánh ý Thiên Chúa, tình bạn thân thiết với Chúa Kitô, cộng tác với Chúa Thánh
Thần, để Chúa Thánh Thần dẫn dắt, yêu mến chinh phục các linh hồn về với Chúa
và để họ trở thành chiến sĩ của Chúa Kitô, v.v..
Bên
cạnh chiều kích đối nội như thế, người truyền giáo nên thủ đắc một số kỹ năng
cơ bản, tạm gọi là kỹ năng đối ngoại hoặc phương thức truyền giáo. Với kinh
nghiệm nhỏ bé của bản thân, tôi xin phép chia sẻ “năm kỹ năng cơ bản trong ơn
gọi truyền giáo” hay “năm bước truyền giáo” như sau:
1.
Thiết lập và phát triển tình bạn giữa tôi và đối tượng cần được
truyền giáo.
Nhiều
người khi vừa đặt chân đến mảnh đất truyền giáo đã vội vàng lo ngại về sự khiếm
khuyết ngôn ngữ bản địa của bản thân. Thực tế, có một thứ ngôn ngữ mà mọi người
trên thế giới này đều có thể hiểu và câu thông với nhau, đó là ngôn ngữ của
tình yêu. Khi bạn có tình yêu chân thực dành cho người bản địa, hầu chắc bạn có
thể dễ dàng kết bạn với họ. Vì lẽ đó, người truyền giáo không nên e ngại về
ngôn ngữ câu thông, nhưng nên khôn ngoan thiết lập mối tương quan tình bạn với
bà con đang cần được nghe biết Tin Mừng. Tất nhiên, việc thông thạo ngôn ngữ và
văn hóa của người bản địa là điều cần thiết, nhưng không phải là điều kiện tiên
quyết để truyền giáo. Một lần nữa, chúng ta nên nhớ rằng bước đầu tiên của việc
truyền giáo là thiết lập Tình Bạn, chứ không phải là nói về Chúa cho “dân
ngoại” nghe ngay tức khắc. Nếu vừa gặp bà con đã vội vàng giới thiệu Chúa cho
họ, thì e rằng hành động ấy sẽ khiến cánh cửa tâm hồn của bà con cũng vội vàng
khép kín. Như thế, việc truyền giáo vô tình bị chặn đứng bởi chính người truyền
giáo, chứ không phải bởi người bắt hại Đạo. Nói cách khác, một khi cánh cửa tâm
hồn của người cần được nghe biết Tin Mừng bị đóng chặt, thì khó lòng khiến nó
mở ra. Do đó, việc thiết lập tình bạn rất quan trọng và là nhịp cầu giúp chúng
ta khởi sự việc truyền giáo. Thế nhưng, làm thế nào để thiết lập tình bạn, và
giai đoạn này cần bao nhiêu thời gian? Thiết lập tình bạn tùy thuộc vào kỹ năng
và phong thái riêng của mỗi người. Nếu bạn tiếp xúc với một người mới gặp, bạn
tạo nên một không gian cởi mở, vui vẻ, thân thiện, chân thành…, thì khả năng
kết bạn trở nên dễ dàng hơn. Bạn cũng không nên quá vồn vã khi vừa mới quen
biết người khác và môi trường khác. Cần kiên nhẫn và quan sát. Cần tìm hiểu văn
hóa và thói quen của đối phương. Có khi bạn chỉ cần hai hoặc ba lần gặp gỡ là
có thể trở nên thân quen với người mới. Nhưng có khi bạn tốn khoảng một vài
tháng mới có thể thân thuộc với đối tượng cần được kết bạn. Nói chung, kiên
nhẫn và hài hòa là hai điều cần thiết trong việc thiết lập tình bạn. Thiết lập
được tình bạn rồi, bạn cần xây dựng một mối tương quan đáng tin cậy cho người
bạn của mình. Đây là bước thứ hai.
2.
Xây dựng lòng tin qua việc chia sẻ cuộc sống của nhau.
Để có
thể mở cửa tâm hồn của người bạn mới, bạn cần gõ cửa tâm hồn của họ trước. Để
gõ cửa tâm hồn của họ, bạn cần xây dựng lòng tin tưởng. Nghĩa là, bạn hãy chứng
minh cho họ thấy bạn là người đáng tin cậy, là chỗ dựa tinh thần của họ. Như
thế, công việc bạn cần làm để xây dựng lòng tin chính là sự quan tâm của bạn
dành cho họ. Bạn nên biết họ đang cần gì, họ thiếu thốn điều gì, gia đình và
hoàn cảnh sống của họ ra sao, con cái họ ăn học thế nào, công việc mưu sinh của
họ có bảo đảm không, sức khỏe của họ có ổn định không, v.v.. Có thể bạn không
giúp họ các trực tiếp, nhưng bạn có thể làm trung gian giúp họ có một cuộc sống
tốt đẹp hơn, san sẻ tất cả những gì bạn có với mọi khả năng của bạn. Làm được
điều này, bạn đang xây dựng lòng tin với họ cách vững chắc, bền lâu… như một
câu ngạn ngữ của nước ngoài diễn tả về tình bạn: “Một người bạn đích thực là
một người luôn có mặt trong những nhu cầu của bạn mình” (A friend in needs
is a friend indeed). Một khi họ tin tưởng bạn, bạn có thể gõ cửa tâm hồn của họ
và họ sẵn sàng mở cửa để bạn bước vào mảnh đất thánh của con người họ.
3.
Đối thoại đức tin.
Khi
tình bạn trở nên tin tưởng và gần gũi, việc đối thoại đức tin ắt sẽ diễn ra
cách tự nhiên. Dù bạn của bạn là một người chưa theo tôn giáo nào, hoặc đã là
Phật tử, hoặc đã theo đạo Tin Lành…, thì việc đối thoại đức tin cũng sẽ rất cởi
mở, một khi đã có một tình bạn chân thành với nhau. Tôi xin đưa ra một dẫn
chứng cụ thể để minh họa cho việc đối thoại này. Một ngày nọ, bạn đến thăm
người bạn mới quen thân. Người này mời bạn dùng bữa cơm gia đình. Trước khi ăn
cơm, bạn làm dấu thánh giá và âm thầm cầu nguyện, thậm chí khá sốt sắng cầu
nguyện, người kia hầu chắc sẽ chú ý hành động kỳ lạ của bạn. Cứ tự nhiên, họ sẽ
thắc mắc và hỏi bạn về ý nghĩa của hành động ấy. Khi bạn giải thích cho họ nghe
về niềm tin của bạn trong việc bày tỏ thái độ biết ơn với Đấng đã ban cho bạn
có hạt gạo như một hạt ngọc làm lương thực nuôi sống thân xác bạn, khi đó bạn
đang thực hành bước thứ ba này là đối thoại đức tin. Có thể họ sẽ hỏi bạn nhiều
điều về niềm tin của bạn. Có thể họ không hỏi nhiều, không chú ý về hành vi cầu
nguyện trước bữa ăn của bạn. Tuy thế, bạn cứ kiên nhẫn, rồi họ sẽ thắc mắc và
hỏi bạn nhiều điều khi bạn duy trì bước thứ hai trong mối tương quan tình bạn,
khi bạn luôn sống tốt, sống Lời Chúa giữa mối tương quan này. Mặt khác, nếu họ
không thắc mắc gì về đức tin của bạn, thì bạn nên chủ động thắc mắc về đức tin
của họ. Sự thắc mắc của bạn chính là khởi điểm của việc đối thoại đức tin. Khi
sự đối thoại đức tin ngày một sâu rộng và hài hòa, bạn có thể nghĩ đến giai
đoạn thứ tư của việc truyền giáo.
4.
Mời gọi cùng nhau cầu nguyện và tìm hiểu đức tin của nhau.
Bạn
có thể kết thúc việc đối thoại đức tin bằng lời mời gọi người bạn của mình tham
gia một giờ cầu nguyện của bạn, hoặc của một nhóm bạn nào đó, hoặc tham dự
Thánh Lễ, hoặc tham dự một dịp đại lễ của Đạo Công Giáo. Lúc này không còn một
mình bạn là người truyền giáo nữa, mà là một cộng đoàn, là cả Giáo Hội đang
cùng bạn truyền giáo, giới thiệu Chúa cho người bạn mới đến. Phần bạn, bạn hãy
xin Chúa Thánh Thần làm việc mạnh mẽ trên người anh em này để họ có thể chia sẻ
đức tin của họ và tìm hiểu đức tin của bạn. Nếu họ là người chưa đi theo tôn
giáo nào, bạn có thể mời họ đến cộng đoàn cầu nguyện thường xuyên, hoặc gia
tăng đối thoại đức tin với họ, để có thể tiến tới giai đoạn cao trào của việc
truyền giáo, giai đoạn thứ năm.
5.
Chào mừng gia nhập Hội Thánh qua các Bí tích Khai tâm Kitô giáo.
Đây
là bước cuối cùng của sứ mạng truyền giáo, là hoa trái của quá trình truyền
giáo, là giai đoạn chuẩn bị cho người bạn của mình gia nhập cộng đoàn những
người tin theo Chúa. Như thế, bạn nên có những người cộng tác nhiệt thành,
những cộng tác viên trong việc giảng dạy Giáo lý, để bàn giao công việc này cho
họ. Nhờ đó, bạn có thời giờ để tiếp tục lên đường tiến tới những biên cương
mới, gặp gỡ những người bạn mới, nhưng cũng không quên dành thời gian đồng hành
với những người mới biết Chúa và quan tâm tới sự trưởng thành trong đời sống
đức tin của họ, củng cố đức tin cho họ vào những dịp thuận tiện.
Tóm
lại, truyền giáo không dễ và cũng chẳng khó. Khó hay dễ là tùy thuộc vào bản
thân của bạn. Bạn đã chuẩn bị kỹ lưỡng những hành trang cần thiết để lên đường
hay chưa, như con người của Mẹ Maria được diễn tả trong trình thuật Truyền Tin
và thăm viếng bà Isave (Lc 1:26-56) – mẫu gương của người truyền giáo sống động
– luôn biết lắng nghe và suy đi nghĩ lại Lời Chúa, được tràn đầy Thánh Thần,
mau mắn thi hành ý Chúa, sống đơn giản và lẹ làng lên đường đem Chúa đến với
người khác. Nói cách khác, để chuẩn bị lên đường truyền giáo và trở thành một
người thợ lành nghề trên cánh đồng truyền giáo, thiết tưởng mỗi người chúng ta
cần có một đời sống nội tâm trưởng thành và lành mạnh, một đời sống cầu nguyện
chuyên cần, không cậy dựa vào sức riêng nhưng bám vào Chúa và để Chúa Thánh
Thần dẫn dắt, kinh nghiệm thâm sâu về Đức Kitô, học hỏi và tuân thủ các kỹ năng
truyền giáo để có thể giới thiệu Chúa cho những người bạn chưa bao giờ nghe
biết Tin Mừng. Đây chính là phong thái cần có của người truyền giáo và là điều
kiện cũng như phương tiện giúp chúng ta lao tác trên cánh đồng của Chúa mà
không e ngại thành công hay thất bại, vì chúng ta chỉ là cộng tác viên của Chúa
Thánh Thần, là khí cụ để Thiên Chúa dùng phục vụ cho thánh ý của Người, là
người tiếp nối sứ vụ còn dang dở của Chúa Giêsu. Do đó, không có thành công hay
thất bại trong việc truyền giáo, chỉ có lòng tín thác và kinh nghiệm của Chúa
khi lao tác trên cánh đồng truyền giáo mà thôi.
LỜI NGUYỆN CỦA NGƯỜI TRUYỀN GIÁO
Lạy
Chúa Giêsu, khi xưa Chúa phán rằng “Lúa chín đầy đồng mà thợ gặt lại ít. Vậy
anh em hãy xin chủ mùa gặt sai thợ ra gặt lúa về” (Lc 10:2). Giờ đây, chúng
con đặt mình trước Chúa, xin Chúa hãy sai chúng con đi và làm cho muôn dân trở
thành môn đệ của Chúa.
Để
chúng con không cậy dựa vào sức riêng của mình, xin Thánh Thần của Chúa dạy
chúng con cầu nguyện, giúp chúng con thấm nhuần Lời Chúa, biết kín múc Lời Hằng
Sống của Chúa làm nguồn thần lương nuôi sống linh hồn chúng con, làm nguồn thần
lực giúp chúng con nương tựa nơi Ngài để ra đi rao giảng Tin Mừng, giúp chúng
con có đủ sức mạnh và tình yêu dành cho Chúa để chúng con làm việc không tìm
nghỉ ngơi, để chúng con truyền giáo với tâm hồn quảng đại, với tình yêu dâng
hiến, với sự hy sinh quên mình.
Lạy
Chúa Giêsu, khi nào chúng con tính toán hơn thiệt, hèn nhát, không dám lên đường
truyền giáo, thì xin Chúa hãy nhắc nhớ chúng con rằng chúng con đang quên Chúa,
đang lười biếng cầu nguyện, đang dựa vào sức riêng của bản thân, đang thiếu
tình yêu dành cho Chúa.
Lạy
Chúa Giêsu, khi nào chúng con chia rẽ, xung đột, chán nản…, thì xin Chúa hãy
nhắc nhớ chúng con rằng chúng con đang thiếu cầu nguyện, đang hành động và suy
nghĩ theo xác thịt, chứ không phải theo Thần Khí.
Lạy
Chúa Giêsu, chúng con khát khao được cộng tác với Chúa, tiếp nối công trình tái
tạo và cứu chuộc còn dang dở của Chúa. Xin Chúa giúp chúng con hăng say cầu
nguyện và kết hiệp với Chúa như gương của Mẹ Maria, để chúng con nhiệt thành
lên đường đến với lương dân, vì chúng con sẽ trở nên những kẻ vô dụng và khốn
khổ nếu chúng con ngại ngùng lên đường truyền giáo, như Thánh Phaolô đã từng
thổ lộ: “Khốn thân tôi, nếu tôi không rao giảng Tin Mừng” (1Cr 9:16) và
“Đẹp thay bước chân những sứ giả loan báo Tin Mừng!” (Rm 10:15).
Xin
Mẹ Maria cùng đồng hành với chúng con trên bước đường truyền giáo như Mẹ đã
từng đồng hành với Chúa Giêsu khi xưa vậy. Amen.
Giuse BCD
Lễ Kính Thánh Giuse,
Bạn Trăm Năm Đức Trinh Nữ Maria,
Ngày 19/3/2015